پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 43 |
| تعداد شمارهها | 1,792 |
| تعداد مقالات | 14,626 |
| تعداد مشاهده مقاله | 38,951,655 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 15,163,649 |
در جستجوی معنا: بازیابی مفهومی مبتنی بر گراف دانش در متون عرفانی فارسی- مطالعه موردی مثنوی معنوی | ||
| پژوهشهای ادب عرفانی | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 10 آبان 1404 | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22108/jpll.2025.147019.1959 | ||
| نویسندگان | ||
| محمد امینی1؛ احسان رئیسی* 2؛ محمدعلی نعمتبخش3 | ||
| 1دانشگاه مهرالبرز ، دانشکده فناوری اطلاعات | ||
| 2دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان | ||
| 3دانشکده مهندسی کامپیوتر، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران | ||
| چکیده | ||
| جستجوی مؤثر در آثار ادبی فارسی نقش مهمی در استخراج دانشها و بینشهای جدید از اندیشه مفاخر ادبی ایران دارد. اما ادبیات کلاسیک فارسی، بهویژه آثار عرفانی چون مثنوی معنوی مولانا، سرشار از لایههای استعاری و مفاهیم چندمعنایی است. این ویژگی موجب میشود که روشهای متداول جستجوی متنی در بازیابی دقیق و معنادار این متون ناتوان باشند، زیرا چنین الگوریتمهایی اساساً بر بسامد واژگان متکیاند و روابط پنهان و معنایی میان مفاهیم را در نظر نمیگیرند. در این پژوهش، ما رویکردی نوین برای جستجوی معنایی در متون عرفانی فارسی ارائه میکنیم که بر ترکیب روشهای آماری کلاسیک و گرافهای دانش مفهومی استوار است. بدینسان، ابتدا جستجوی پایه مبتنی بر کلید واژه صورت میگیرد و سپس مفاهیم کلیدی از ابیات بازیابیشده استخراج میشوند. این مفاهیم با بهرهگیری از شبکۀ معنایی واژگان ، همرخدادی در متن، مترادفها و ابرردهها بسط داده شده و در قالب یک گراف مفهومی بازنمایی میگردند. جستجوی نهایی با ترکیب یافتههای جستجوی پایه و مفاهیم بسط داده شده انجام می شود. آزمایشهای انجامشده نشان میدهد که این روش نهتنها دقت جستجو را افزایش میدهد، بلکه امکان تبیینپذیری و شفافیت بیشتری نیز برای کاربر فراهم میسازد؛ زیرا روابط مفهومی در قالب گراف بهروشنی آشکار میشوند. کاربردهای این پژوهش فراتر از جستجوی متنی بوده و میتواند در حوزههای علوم انسانی دیجیتال، پژوهشهای ادبی و مطالعات عرفانی مورد بهرهبرداری قرار گیرد. | ||
| کلیدواژهها | ||
| جستجوی مفهومی؛ گراف دانش؛ مشابهت معنایی؛ مثنوی مولوی | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 36 |
||