
تعداد نشریات | 43 |
تعداد شمارهها | 1,742 |
تعداد مقالات | 14,209 |
تعداد مشاهده مقاله | 34,925,366 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 13,930,002 |
کانون ادبی: تکوین، تعریف و طبقهبندی | ||
فنون ادبی | ||
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 18 خرداد 1404 | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22108/liar.2025.144179.2434 | ||
نویسنده | ||
اسماعیل علی پور* | ||
گروه آموزشی زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه بجنورد، بجنورد، ایران | ||
چکیده | ||
این پژوهش به بررسی جایگاه و کارکرد جغرافیا در تاریخ ادبیات میپردازد. زمان و مکان (فضا) دو رکن اساسی در پژوهشهای تاریخ ادبی است. تشکیل نهادها و تجمّع شخصیتهای ادبی، بدون درنظرگرفتن فضا، ناممکن است. گردهمایی گویشوران زبان در زمان و مکان مشخص، موجدِ مرکزیت نهادهای آموزشی، فرهنگی و ادبی است که از آن با نام «کانون ادبی» نامبردهاند. با اینکه مورخان ادبی همواره از مکانِ برآمدن و بالیدنِ شخصیتها و رخدادهای ادبی نوشتهاند و این اصطلاح در نگاه نخست، ساده بهنظرمیرسد اما ماهیت و کیفیّتِ شکلگیری آن همچنان مبهم است. نوشتار حاضر، در پیِ یافتن الگویی روشمند برای مطالعۀ هستیشناسی کانونهای ادبی، پرسشهایی پیشِ رو دارد. چیستی و چگونگی تکوین کانونها؟ ویژگیهای کانونیبودن؟ معیارها و گونهشناسی کانونهای ادبی؟ پرسشهای محوری این مقاله است. ایدۀ محوری این مقاله در چگونگیِ تشکیل کانونها، «لایهنگاریِ» جغرافیایی است. یافتههای پژوهش، گویای فاعلیت و کنشگری کانونها در فرآیند آفرینش ادبی است؛ یعنی کانون ادبی، تنها یک اقلیم یا فضای فیزیکی بسته و خنثی نیست که فقط محل اجتماع شاعران و نویسندگان و رویدادهای ادبی باشد، بلکه کانون ادبی، زِهدان زمان و شخصیتهایی است که از آن تغذیه میکنند، در آن میبالند و فضایی فعال است که بهعنوان یک فاعل گفتمانی، پیوسته کنشگری میکند؛ حتی هنگامی که مرکزیت یا موجودیت خود را ازدستمیدهد و در کانونهای ادبی دیگر استحاله میشود و حیات آن ادامه مییابد. | ||
کلیدواژهها | ||
تاریخ ادبیات؛ فضا (مکان)؛ لایهنگاری؛ کانون ادبی | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 11 |