
تعداد نشریات | 43 |
تعداد شمارهها | 1,735 |
تعداد مقالات | 14,190 |
تعداد مشاهده مقاله | 34,840,862 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 13,912,893 |
بررسی خشکیزایی و احتمال ایجاد کانونهای ریزگردی در سواحل جنوب شرقی دریای خزر دوره زمانی 1995 لغایت 2022 | ||
جغرافیا و برنامه ریزی محیطی | ||
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 17 خرداد 1404 | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22108/gep.2025.143462.1684 | ||
نویسندگان | ||
عبدالعظیم قانقرمه* 1؛ غلامرضا روشن1؛ ضیاءالدین اسفندیاری2 | ||
1دانشیار اقلیم شناسی، گروه جغرافیا، دانشگاه گلستان، گرگان، ایران | ||
2دانشجوی کارشناسی ارشد رشته آب و هواشناسی دانشگاه گلستان | ||
چکیده | ||
دریای خزر، بزرگترین دریاچه بسته جهان، در سالهای اخیر با نوسانات شدیدی در سطح آب مواجه شده است که عمدتاً به دلیل تغییرات اقلیمی و بهرهبرداری بیرویه از منابع آبی است. این تغییرات منجر به کاهش سطح آب و پسروی قابل توجه خط ساحلی، به ویژه در سواحل جنوبشرقی، و گسترش مناطق خشک شده است. این پژوهش به تحلیل روند خشکیزایی و احتمال شکلگیری کانونهای گرد و غبار در این منطقه بین سالهای 1995 تا 2022 میپردازد. بدین منظور، دادههای ماهوارهای لندست و شاخصهای پوشش گیاهی (NDVI) و پوشش آبی (NDWI) مورد استفاده قرار گرفت. تحلیلهای آماری نشان میدهند که سطح آب دریای خزر از سال 1995 بهطور مداوم کاهش یافته و بهویژه بین سالهای 2020 تا 2022 به پایینترین سطح خود در دوره 185 ساله ثبت ابزاری تراز دریا رسیده است. نتایج نشان میدهد که این کاهش سطح آب باعث تغییرات عمده در پوشش گیاهی منطقه شده است. در مناطقی مانند خلیج گرگان، پیشروی پوشش گیاهی مانع از تشکیل کانونهای گرد و غبار شده است، در حالی که در تالاب گمیشان به دلیل کمبود پوشش گیاهی، احتمال ایجاد کانونهای ریزگرد بیشتر است. تحلیلها همچنین نشان میدهد که از سال 2011 روند خشکیزایی تسریع یافته و پوشش گیاهی به ویژه در مناطق علفی و بوتهای افزایش قابل توجهی داشته است. بهطور کلی، نتایج حاکی از آن است که در صورت ادامه روند کاهش تراز آب دریای خزر، خشکیزایی در مناطق ساحلی افزایش خواهد یافت و مناطق بیشتری از تالاب گمیشان با خطر تبدیل شدن به کانونهای ریزگرد روبرو خواهند شد. | ||
کلیدواژهها | ||
خشکیزایی؛ کانونهای ریزگرد؛ نوسانات سطح آب خزر؛ تالاب گمیشان؛ خلیج گرگان | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 14 |