تعداد نشریات | 43 |
تعداد شمارهها | 1,677 |
تعداد مقالات | 13,681 |
تعداد مشاهده مقاله | 31,722,461 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,535,741 |
اثر موقعیت ناوه و پشتهی بادهای غربی بر گستره خشکسالیهای ایران | ||
جغرافیا و برنامه ریزی محیطی | ||
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 28 آبان 1403 | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22108/gep.2024.142104.1655 | ||
نویسندگان | ||
سوسن حیدری1؛ مصطفی کریمی* 2؛ قاسم عزیزی3؛ علی اکبر شمسیپور1 | ||
1گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران | ||
2گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، خ وصال شیرازی، ک آذین، تهران، ایران | ||
3گروه جغرافیاطبیعی دانشکده جغرافیا دانشگاه تهران | ||
چکیده | ||
خشکسالیهای متوالی سالهای اخیر، اهمیت تحلیل ساختارهای جوی و اثرآن بر الگوهای بارش و خشکسالی را افزایش داده است. این پژوهش با هدف بررسی موقعیت پشتهها و ناوهها، در ارتباط با گستره خشکسالیهای ماهانه ایران انجام شده است. دادههای ژئوپتانسیل تراز 500 هکتوپاسکال و بارش مدل ERA5 از سال 1979 تا 2021 استفاده شد. خشکسالیهای ماهانه با شاخص RAI در پنج طبقه محاسبه و موقعیت محور و حد جنوبی و شمالی ناوهها و پشتهها استخراج و ترسیم شد. نتایج نشان داد که در خشکسالیهای فراگیر، محور ناوه از 30 درجه شرقی در سپتامبر و می به 10 درجه شرقی در سایر ماهها و محور پشته در تمام ماهها در محدوده مرکز تا غرب ایران و در مقابل در ماههای فاقد خشکسالی، محور ناوهها بین 30 تا 40 درجه شرقی و محور پشتهها از 0 تا 20 درجه شرقی مستقر بوده است. حد جنوبی ناوهها در خشکسالیهای فراگیر در شمال آفریقا و حد شمالی پشتهها در محدوده روسیه تا آسیای میانه مشاهده گردید. میزان جابجایی محور پشتهها بین ماههای خشکسالی فراگیر و فاقد خشکسالی، بسیار بیشتر از تغییر موقعیت محور ناوهها بوده است. جابجایی حد جنوبی ناوهها و بهخصوص حد شمالی پشتهها، کاهش بارش و افزایش خشکسالی در ماههای دسامبر، ژانویه و مارس که در تحقیقات قبلی به طور مشخص به آن اشاره شده را توجیه میکند، بهطوریکه در این ماهها به ترتیب پشتهها و ناوهها جابجایی شرق، و غربسو داشتهاند. این شاید نمایانگر تغییر رژیم بارش ایران متاثر از تغییر اجزای گردش جو منطقه در بستر گردش جو سیارهای باشد. | ||
کلیدواژهها | ||
پشته؛ ناوه؛ سامانههای همدید؛ بادهای غربی؛ خشکسالی؛ ایران | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 28 |