پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 43 |
| تعداد شماره‌ها | 1,724 |
| تعداد مقالات | 14,114 |
| تعداد مشاهده مقاله | 34,456,559 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 13,796,196 |
بررسی و اولویت بندی موانع مشارکت مردمی در نظام سلامت (مورد مطالعه: مجمع خیرین و کارمندان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| مطالعات وقف و امور خیریه | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| مقاله 11، دوره 2، شماره 2 - شماره پیاپی 4، مهر 1403، صفحه 195-216 اصل مقاله (972.58 K) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22108/ecs.2024.141387.1108 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| نویسندگان | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| سمیه احمدزاده* 1؛ حسن اسماعیلیان1؛ جعفر تیموری2 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1استادیار گروه مدیریت، دانشکدۀ مدیریت و نوآوری، دانشگاه شهید اشرفی اصفهانی، اصفهان، ایران | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 2دانش آموختۀ گروه مدیریت، دانشکدۀ مدیریت و نوآوری، دانشگاه شهید اشرفی اصفهانی، اصفهان، ایران | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| چکیده | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| سلامتی حق و مسئولیتی همگانی و محصول مشترک دولت‌ها و ملت‌ها است. در کنار نقش دولت در توسعۀ سیاست‌های حامی سلامت، مشارکت در مراقبت‌های بهداشتی اصلی کلیدی برای دستیابی به «سلامت برای همه» است. روش‌هایی متفاوت برای انجام این مشارکت آزموده شده است؛ از این رو، برای تصمیم‌گیری بهتر و کاهش خطاهای مدیریتی، موانع مشارکت مردمی در مدیریت نظام سلامت بررسی و اولویت‌بندی شدند. در این پژوهش، با استفاده از فرآیند سلسله‌مراتبی و روش اکتشافی، معیارها و زیرمعیارها استخراج شدند و جدول مقایسات زوجی طراحی و بین 30 نفر از کارکنان مجمع خیرین دانشگاه علوم پزشکی اصفهان توزیع شد. ناسازگاری جداول با استفاده از نرمافزار Expert choice مشخص و وزن هر شاخص تعیین شد. نتایج حاصل از نرمافزار رتبهبندی نشان داد موانع ساختاری مشارکت مردمی در سیستم سلامت، چالش‌های مدیریتی نظام سلامت و عوامل بسترساز مؤثر بر مدیریت نظام سلامت بهترتیب با وزن 158/0، 134 و 128 درصد اولویت اول تا سوم در موانع کلی مشارکت مردمی هستند. در زیرمعیارها، طرح موضوعهای مرتبط با سلامت از سوی سلبریتی‌ها، ایجاد بانک اطلاعاتی جامع برای مؤسسات خیریه، فقدان دانش یا اطلاعات دربارۀ مشارکت عمومی، ایجاد بستر مناسب برای همکاری خیرین و مشارکت فعال در حوزۀ سلامت بهترتیب با وزن نهایی 33، 31، 30، 29، و 28 درصد اولویت‌های یک تا پنج را داشتند. مشارکت مردمی یکی از راهبردهای اصلی تأمین، حفظ و ارتقای سلامت جامعه در دستیابی به پوشش همگانی سلامت است که طی آن، ذینفعان در فرآیند مدیریت نظام سلامت تأثیرگذار هستند و در انتخاب راهکارها یا اجرای آنها نقش اصلی را ایفا میکنند؛ از این رو، لازم است تا موانع مشارکت برطرف شوند تا از این طریق بتوان به بهبود خدمات و در نتیجه، افزایش کیفیت و رضایت مردم، تقویت ارتباط مردم با دولت، کمک به بهره‌وری خدمات و امکان ارائۀ خدمات در نقاط و اقشار محروم جامعه دست پیدا کرد. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| کلیدواژه‌ها | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| مشارکت مردمی؛ خیرین سلامت؛ نظام سلامت | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| اصل مقاله | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
نظام سلامت به عنوان سیستمی راهبردی برای رسیدگی به چالش‌هایی است که دولت‌ها در ارائۀ مراقبت‌های بهداشتی باکیفیت با آنها مواجه هستند. حرکت به سوی مدیریت صحیح این سیستم مستلزم تقویت سیستمهای بهداشتی و پشتوانه‌های قوی مالی در کشور است. علاوه بر این، برای مدیریت نظام سلامت نیاز است تا در بخش‌های مختلف مانند زیرساختهای سیستم سلامت، آموزش و توسعۀ امکانات مراقبت‌های بهداشتی و سهولت دسترسی سرمایه‌گذاری مدنظر قرار گیرد؛ از این رو، جلب مشارکت و تعهد خیرین، به ویژه در بلندمدت، همواره یکی از چالش‌های اساسی این نظام بوده است (Jaca et al., 2022). به گفتۀ رجبی و همکاران (1401)، مشارکت بیشتر سازمان‌های مردمنهاد در بخش سلامت موجب سهولت دستیابی به اهداف بنیادین نظام سلامت خواهد شد و در ادامه، بر تقویت و بهبود وضعیت سلامت آحاد جامعه نیز مؤثر خواهد بود. حوزۀ سلامت به عنوان یک شاخص، محور و هدف توسعۀ جامعه است و بدون آن توسعۀ پایدار ممکن نخواهد بود. علاوه بر این، سلامت مفهومی چندبعدی است که تحت تأثیر عواملی مختلف از جمله محیط اجتماعی - اقتصادی، محیط فیزیکی و سبک زندگی قرار میگیرد. امروزه، تأمین منابع مالی یکی از مهمترین دغدغههای مدیران بخش ســلامت محسوب می‌شود؛ زیرا خدمات سلامت یکی از پرهزینه‌ترین خدمات مورد تقاضا در هر جامعه است (Banke-Thomas et al., 2021)؛ به نحوی که فشــار مالی زیــادی به منظور تأمیـن مالـی، تولیـد منابـع و ارائۀ خدمــات سـلامت بــه دولــت وارد میشـود. مطالعههای مختلف اشاره کرده‌اند که منابع مالی مورد نیاز بخش ســلامت به روش‌هایی مختلف مانند مالیات، پرداخت‌های بیمۀ اجتماعی، پرداخت‌های مســـتقیم و مؤسسههای خیریه و خیرین تأمین میشـوند (Carnut et al., 2020؛ نکویی مقدم و همکاران، 1392). سازمان‌های بهداشتی به منظور حفظ و ارتقای سلامت عمومی تشکیل شده‌اند؛ از این رو، مدیریت بهینۀ نظام سلامت در کنار توسعۀ اجتماعی امکان‌پذیر خواهد بود. در بسیاری از کشورها، تقویت نظام سلامت در گرو مشارکت عمومی و تکیه بر ظرفیتهای اجتماعی است. امروزه، کشورها با چالش‌های پیچیدۀ مراقبت‌های بهداشتی مواجه هستند که ظرفیت و انعطافپذیری سیستمهای بهداشتی را به چالش میکشند؛ بنابراین، تمرکز بر مشارکت جامعه مهم است (Al Siyabi et al., 2021؛ Mosadeghrad et al., 2019). در همین راستا، مشارکت عمومی نیز زمینه را برای پاسخگویی دولت در حوزۀ سلامت فراهم می‌کند (Martinez & Kohler, 2016)؛ بر این اساس، تأمین و ارتقای سلامت مستلزم مشارکت تکتک افراد جامعه و تمامی بخشها، نهادها و ارگانهای توسعهای است (Masic, 2018). بخــش سلامت به دلیل ماهیت انساندوستانه همواره از کمک خیرین برخوردار بوده است. خیریـن سلامت به صورت فـردی یا گروهی با مشارکت داوطلبانه در حاکمیت، تأمیـن مالی، تولیـد منابـع و ارائۀ خدمات سـلامت در تأمیــن، حفــظ و ارتقــای سـلامت مـردم جامعـه مشـارکت دارنـد (مصدقراد و همکاران، 1398). در نظــام سلامت ایــران نیــز، خیریـن در حوزههای تأمین مالـی، تولیــد منابــع و ارائۀ خدمــات ســلامت مشــارکت فعال دارنـد (خدادادی و همکاران، 1401). خیریـن سـلامت ایـران از طریـق مجمـع خیریـن سـلامت، مؤسسههای خیریـۀ سـلامت، توزیـع مناسب کمـکهای خیرین میـان اقشـار مختلـف جامعـه، شـبکههای اجتماعـی و برگـزاری مراسـم هدفمنـد، منابع مالی مـورد نیـاز بخـش سلامت را جـذب و صرف توسعۀ فضاهای فیزیکی، تأمیـن تجهیزات و ملزومات، پرداخت حقـوق و دسـتمزد کارکنـان سـازمانهای بهداشتی - درمانـی و پرداخــت هزینههـای خدمـات سـلامت بیماران میکنند (مصدقراد و احتشامی، 1398). به گفتۀ نیکجو[1] و همکاران (2021)، مؤسسههای خیریه برای مشارکت بهتر و مؤثرتر در مراقبت‌های بهداشتی به منابع مالی پایدار نیاز دارند و هماهنگی بین آنها و سازمان‌های دولتی باید تقویت شود. در پژوهشی دیگر، دماری و همکاران (1399) استقرار رویکرد سلامت در همۀ سیاست‌ها را مستلزم طراحی و ابلاغ دستورالعملهای همکاری بینبخشی از جمله شیوه و نحوۀ مشارکت مردم و بخش خصوصی در تصمیمهای سلامت بیان کردند؛ اما تا کنون مطالعههایی اندک در زمینۀ موانع مشارکت مردمی در مدیریت نظام سلامت انجام شده‌اند. رشد روزافزون هزینههای نظامهای سلامت به یکی از چالش‌های اصلی مدیران و تصمیمگیران نظام سلامت تبدیل شده است (باصری و علوی، 1401). همچنین، عدم توجه به امور مالی در اجرای طرح‌های نظام سلامت تأمین منابع مالی از طریق افزایش مشارکت‌های مردمی را ضروری می‌کند؛ بر این اساس، پژوهش حاضر در پی پاسخ به این پرسش است که مهمترین موانع مشارکت مردم در نظام سلامت کداماند؟
یکی از عناصر مهم در حکمرانی خوب[2] افزایش مشارکت‌های مردمی در ادارۀ امور جامعه است و فعالیت‌های خیرخواهانۀ مردمی در بهداشت و درمان از جملۀ این عرصه‌ها است (اشراقی و همکاران، 1399). این پژوهش با هدف اولویت‌بندی موانع مشارکت مردمی در نظام سلامت مشارکتی[3] مفاهیم اساسی و پژوهشهای پیشین را بیان می‌کند.
2-1- مشارکت مردمی مشارکت عمومی به عنوان یکی از حقوق اساسی مرتبط با جامعه به فرآیندی اطلاق می‌شود که طی آن افراد مسئولیت موضوعی مشخص را به طور منطقی و آگاهانه به عهده می‌گیرند (اخوان بهبهانی و همکاران، 1399). در حین مشارکت عمومی، افراد به صورت فردی یا گروهی برای ارضای نیازهای روحی و روانی خود و دیگران تلاش میکنند و با توجه به امکانات و محدودیت‌های موجود، برای دستیابی به اهداف از پیش تعیینشده برای برنامهای مشخص تلاش و همکاری میکنند (Al Siyabi et al., 2021). مشارکت مؤثر مردم در نظام سلامت مستلزم شناسایی و در نظر گرفتن زمینه‌ها و موضوعهای مناسب و نیز امکانات و شرایط لازم برای دستیابی به مشارکت است (McGuire et al., 2024). فقدان ضرورت‌هایی مانند شناخت کافی از ماهیت مفهوم مشارکت اجتماعی، تعریف نظری و عملیاتی برای آن و چارچوب مناسب در این زمینه، برنامه‌های مشارکتی را با مشکلات اساسی مواجه می‌کند (حسینی و همکاران، 1400). شواهد موجود در ایران حاکی از وجود برخی از موانع و چالش‌ها در مسیر دستیابی به مشارکت عمومی در نظام سلامت است. امروزه، خیرین منابع مالی مورد نیاز بخش سلامت را از طریق خیرین سلامت، توزیع مؤسسههای خیریۀ سلامت، توزیع صندوق جمع‌آوری کمک‌های مردمی میان اقشار مختلف جامعه، شبکه‌های اجتماعی فضای مجازی و برگزاری مراسم هدفمند جذب میکنند و در راستای تأمین منابع مالی و کاستن مشکلات مالی فعال هستند (Daniels et al., 2018). مشارکت فرایندی چندجانبه است؛ زیرا میتواند دربرگیرندۀ اشکال گوناگون فعالیت اجتماعی مانند فعالیت سیاسی، فرهنگی و آموزشی باشد و مشروعیت خود را نه فقط از دولت بلکه از خاستگاههای تاریخی و خودمختاری اجتماعی[4] (اتحادیههای کارگری) نیز میگیرد (آخوندزاده، 1393). مشارکت فرایندی چندفرهنگی[5] است؛ زیرا درصدد است تا همۀ اجزای فرهنگی و قومی تشکیلدهندۀ جامعه را در بر بگیرد (Kuikel et al., 2023). از منظر جامعه‌شناسی، باید بین مشارکت به عنوان عمل و تعهد (عمل مشارکت) و به عنوان حالت و وضعیت (امر شرکت کردن) تمایز قائل شد. مشارکت در معنای اول، داشتن شرکتی فعالانه در گروه را میرساند و به فعالیت اجتماعی انجامشده نظر دارد و در معنای دوم، از تعلق گروهی ویژه و داشتن سهمی در هستی آن خبر میدهد. در تعریفی دیگر، مشارکت عمومی میزان توانایی شهروندانی است که دیدگاههایی متفاوت را ارائه میدهند. همچنین، به میزان اطلاع‌رسانی در تصمیم‌گیری دولتی نیز اشاره دارد. طبق اعلامیۀ جهانی حقوق بشر، مشارکت عمومی به معنای این است که هر انسان علاوه بر کمک به ایجاد تغییر مثبت در زندگی دیگر انسان‌ها، در تعیین سرنوشت خود نیز مشارکت دارد. مشارکت در درجۀ اول در ابعاد کوچک محلی در مناطق مختلف اتفاق می‌افتد و سپس، به جمعیت‌های بزرگتر با وسعت بیشتر در سطح کشوری یا جهانی منتقل می‌شود. مشارکت عمومی شامل دیدگاههای مردم و همچنین، دیدگاههای کارشناسان و پژوهشگران در زمینههای مختلف است (Akerboom & Craig, 2022).
2-2- پیشینۀ داخلی جانبازی و همکاران (1402) پژوهشی با عنوان «مروری بر خط‌مشی‌گذاری نظام سلامت آینده‌نگر[6]» را انجام دادند. این پژوهش به صورت مروری و با بررسی مقالههای بین سال‌های 2016 تا 2023 در پایگاه‌های اطلاعاتی مانند گوگل اسکولار[7]، ساینسدایرکت[8] و پاپمد[9] با در نظر گرفتن کلیدواژههای خط‌مشی‌گذاری، نظام سلامت، آینده‌نگری، خط‌مشی‌گذاری آموزشی و نظام سلامت انجام شد. نتایج نشان داد به‌کارگیری خط‌مشی‌گذاری نظام سلامت با چشم‌انداز آموزشی در آینده به مدیریت صحیح دانشگاهی در حوزۀ آموزش و پژوهش در رابطه با اجرای اهداف و راهبردها، توسعۀ روحیۀ فعالیت‌های سازمانی، ارتقای مسئولیت‌پذیری اجتماعی، توانمندی فردی و جمعی در ایجاد رفتار آموزشی و غیره منجر می‌شود. امیرحسینی و همکاران (1402) پژوهشی با عنوان «ارائۀ الگوی توسعۀ مشارکت‌های عمومی - خصوصی نظام سلامت از طریق گفتوگوی دهانبهدهان الکترونیکی[10]» را انجام دادند. این مطالعه به روش کیفی و با استفاده از روش فراترکیب و تکنیک دلفی انجام شد. از بین 66 کد اولیۀ استخراجشده به روش فراترکیب، پنل خبرگان به روش دلفی تعداد 36 شاخص نهایی را شناسایی و در قالب 3 مقوله و 9 مؤلفه شامل عوامل ایجاد با مؤلفه‌های ساختاری و زمینه‌ای، اقتصادی و مالی، ارتباطی و تعاملی؛ عوامل انتشار با مؤلفه‌های سازمانی و نهادی, حقوقی و قراردادی، آگاه‌سازی و اعتمادسازی و عوامل تأثیر با مؤلفه‌های قانونی و نظارتی، فنی و تخصصی، مقبولیت و اثربخشی دسته‌بندی کردند. رجبی و همکاران (1401) پژوهشی با عنوان «ارائۀ الگوی مشارکت سازمان‌های مردمنهاد (NGOs)[11] در نظام سلامت ایران» را انجام دادند. این پژوهش به روش کیفی و در سه مرحلۀ متوالی بین سال‌های 1397 تا 1400 انجام شد. در مرحلۀ اول، در دو گام مرور متون و اسناد و مصاحبه با 32 نفر از افراد شاغل در وزارت بهداشت، وزارت کشور، دانشگاه‌های علوم پزشکی تهران و ایران، انجمن‌های علمی پزشکی و سازمان‌های مردمنهاد فعال در حوزۀ سلامت، وضعیت موجود مشارکت سازمان‌های مردمنهاد در نظام سلامت ایران بررسی و پس از اجرای دو دور دلفی و رسیدن به توافق جمعی 75 درصد و بیشتر، الگوی نهایی تأیید شد. نتایج پژوهش نشان داد الگوی نهایی مشارکت سازمان‌های مردمنهاد در نظام سلامت کشور ایران دارای شش بعد اصلی سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی، ظرفیت‌سازی و تقویت سازمان‌های مردمنهاد، تأمین منابع و امکانات، سازماندهی و هماهنگی، مشارکت (اجرا)، کنترل و ارزیابی است.
2-3- پیشینۀ خارجیدیاز[12] و همکاران (2023) پژوهشی با عنوان «بهینه‌سازی ارائۀ مراقبت در گسترش سیستمهای بهداشتی: دیدگاه رهبران بالینی» را انجام دادند. این پژوهش از طریق مصاحبۀ نیمهساختاریافته با 30 رهبر جراحی در بیمارستانهای آموزشی وابسته به سیستمهای بهداشت انجام شد. نتایج نشان داد از دیدگاه رهبران چالش‌هایی برای طراحی مجدد ارائۀ مراقبت در سراسر سیستم وجود دارد که از محدودیتهایی منابع مانند تخت‌های بیمارستانی و اتاق‌های عمل تا تقاضاهای در حال تحول بازار مانند ترجیحات بیمار برای دریافت مراقبت نزدیک به خانه را شامل می‌شوند. اسمیت[13] و همکاران (2023) پژوهشی با عنوان «مراقبت‌های اولیۀ بهداشتی راهی به سوی پوشش همگانی سلامت» را انجام دادند. این پژوهش بر ارتقای سلامت متمرکز بود. در این پژوهش، چارچوبی بر اساس پنج بعد ارزش شامل بهبود سلامت، پاسخگویی به مراقبت‌های بهداشتی، حفاظت مالی، کارایی و برابری اتخاذ و بر روی رفاه کامل جامعه ترسیم شد. آرهین[14] و همکاران (2023) پژوهشی با عنوان «اثرات ابزارهای سیاست تأمین مالی مراقبت‌های بهداشتی بر کارایی سیستم سلامت: شواهدی از جنوب صحرای آفریقا» را انجام دادند. نتایج نشان داد ترتیبات تأمین مالی مراقبت‌های بهداشتی با پیشپرداخت، بیمۀ سلامت اجتماعی، سیستمهای مراقبت بهداشتی مختلط و تأمین مالی خارجی به طرزی جالب توجه کارایی سیستم سلامت را افزایش میدهد. اتکاء به یک منبع واحد برای تأمین مالی مراقبت‌های بهداشتی به ویژه پرداخت از بخش‌های خصوصی کارایی سیستم سلامت را کاهش میدهد. رضوی[15] و همکاران (2020) پژوهشی با عنوان «موانع مشارکت عادلانۀ عمومی در اولویت‌بندی سیستم سلامت در چارچوب تمرکززدایی در بین زنان آسیب‌پذیر در منطقۀ اوگاندا» را انجام دادند. این پژوهش از طریق مصاحبه با 12 نفر از تصمیم‌گیرندگان منطقه، 10 نفر از رهبران منطقه و 35 زن آسیب‌پذیر ساکن در ناحیۀ تورورو اوگاندا انجام شد. نتایج نشان داد تمرکززدایی به عنوان فرایندی مطلوب برای ارتقای نظام سلامت و به عنوان بخش جداییناپذیر از اصلاحات گسترده به منظور ارتقای برابری، کارایی، کیفیت و توجیه اقتصادی شناخته شده است. تمرکز زدایی به معنای انتقال قدرت و اختیار برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری از دولت مرکزی به سازمان‌های محیطی، واحدهای سازمانی محلی، سازمان‌های نیمهخودگردان شرکتی، دولت محلی یا سازمان‌های غیردولتی در اشکال مختلف تراکمزدایی، تفوض، واگذاری و خصوصیسازی است. از سوی دیگر، تولیت در نظامهای سلامت به معنای «مدیریت دقیق و مسئولانۀ تندرستی مردم» است. جاکا[16] و همکاران (2022) پژوهشی با عنوان «تقویت نظام سلامت به عنوان یک راهبرد برای دستیابی به پوشش همگانی سلامت در جوامع محروم آفریقا» را انجام دادند. این پژوهش به روش کیفی و در مجموع با بررسی 34 مقاله با معیارهای حمایت مالی، افزایش نیروی کار، بهبود ظرفیت رهبری در تأسیسات بهداشتی و توسعۀ ارتقای زیرساختهای امکانات مراقبت‌های بهداشتی اولیه انجام شد. نتایج نشان داد تقویت سیستم سلامت از طریق تأمین مالی سلامت، توسعه و بهبود زیرساختهای بهداشتی، میتواند نقشی مهم در رسیدن به پوشش همگانی سلامت در آفریقا ایفا کند.
پایۀ هر مطالعه روش شناخت آن است و اعتبار و ارزش قوانین هر علمی به روششناختی مبتنی است که در آن علم به کار می‌‌رود. روش پژوهش مجموعه‌‌ای از قواعد، ابزار و راههای معتبر و نظامیافته برای بررسی واقعیت‌‌ها، کشف مجهولات و دستیابی به راهحل مشکلات است؛ به طوری که انتخاب روش پژوهش یکی از مهمترین و فنی‌‌ترین مراحلی است که در طی آن، پژوهشگر باید با حساسیت ویژه ابزاری مناسب را برای گردآوری دادهها طراحی و با انتخاب نمونۀ آماری، داده‌های نگرشی و جمعیت‌شناختی مورد نیاز را جمع‌آوری کند. با توجه به ماهیت موضوع باید از روشی توانمند و منعطف به نام تحلیل سلسله مراتب[17]ی که در دستۀ روش‌های تصمیم گیری چندمعیاره است یهره برد تا بتوان به وسیلۀ آن موضوعهای پیچیده را در سطوح مختلف حل کرد. این مدل به صورت مدلی درختی دادهها را تحلیل می‌کند.
1-3- نوع مطالعه پژوهش حاضر با رویکرد کیفی انجام شده است و سعی دارد تا بیانی توصیفی از درک تجربههای مخاطبان پژوهش ارائه دهد (Petrich et al., 2013). فن و تکنیک پژوهش، همانطور که بیان شد، مصاحبۀ نیمهساختاریافته بود که برای بررسی و اعتبار پرسشها توسط دو تن از متخصصان ارزیابی شد. مصاحبه‌ها به صورت انفرادی و با برقراری ارتباطی دوستانه و اعتمادبرانگیز در راستای همکاری با پژوهش و بیانی مختصر از اهداف و روند پژوهش و همچنین، بیان نکاتی در رابطه با محرمانه بودن و آزادی در انصراف از مشارکت شروع شدند. برای درج مصاحبه‌ها، همۀ مکالمات انجامشده به صورت صوتی ضبط و تمامی دادهها برای تحلیل و بررسی مکتوب شدند. در این مطالعه، برای انتخاب شرکت‌کنندگان از روش مبتنی بر هدف استفاده شد. مشارکت‌کنندگان شامل کارکنانی بودند که دستکم سابقۀ 5 سال کار در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان را داشتند و مایل به شرکت در مصاحبه و همچنین در اختیار گذاشتن تجربهها و اطلاعات خود بودند. نمونه‌گیری تا رسیدن اطلاعات به اشباع نظری و تکراری شدن دادهها ادامه پیدا کرد. در این مطالعه، به منظور جمع‌آوری اطلاعات، از مصاحبه‌های عمیق و یادداشت‌برداری استفاده شد. مراحل انجام مصاحبه‌ها با توجه به تمایل هر یک از کارکنان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان انجام شدند. مصاحبه با تعدادی پرسش باز و کلی شروع شد و در صورت ابهام پرسشها، پرسشهایی برای رفع ابهام پرسیده شدند. مفاد اصلی و فرعی تحلیل دادهها با روش هفتمرحلهای کولایزی[18] (Edward & Welch, 2011) بررسی شد؛ به این طریق که مصاحبه‌ها پس از ضبط به نوشتار تبدیل شدند و پژوهشگران متن مصاحبه‌ها را به طور مکرر بازخوانی کردند و سپس، به آنها برچسب زدند. پس از آن، پژوهشگران مضامین مدنظر را خوشه‌بندی کردند و از طریق مقایسۀ تفاوتها و شباهتها، توانستند مضامین اصلی را استخراج کنند.
نمودار 1. روش هفتمرحلهای (Edward & Welch, 2011) Diagram 1. Seventh step method (Edward & Welch, 2011) 2-3- جامعۀ آماری جامعۀ آماری شامل کارکنان شاغل در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان بود که در دو بخش انتخاب شدند. ابتدا، در بخش کیفی، با 5 نفر از کارکنان مصاحبه شد تا مشخص شود چه عواملی بر مشارکت مردمی در مدیریت نظام سلامت مؤثر هستند. سپس در بخش کمی، پس از جمع‌آوری اطلاعات، با استفاده از نظرات 30 نفر از کارکنان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با استفاده از روش فرآیند سلسله‌مراتبی داده‌های کمی تجزیه و تحلیل شد. 3-3- حجم نمونه و روش نمونه‌گیری با توجه به نظر قهرمانی[19] (2024) که اظهار داشت کمترین حجم نمونه در این روش بین 5 تا 30 نفر است، در این پژوهش، 30 نفر از کارکنان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان به عنوان نمونه انتخاب شدند. روش نمونه‌گیری در این پژوهش نمونه‌گیری هدفمند است. 4-3- روش جمع‌آوری دادهها در این پژوهش، از دو دسته اطلاعات اولیه و ثانویه برای دستیابی به هدف استفاده شده است. به منظور طراحی ساختار سلسله‌مراتبی[20] روش‌های مشارکت مردمی در مدیریت نظام سلامت، کلیۀ عوامل که از طریق مصاحبه جمع‌آوری شده بودند بررسی و با استفاده از نظرات خبرگان دانشگاهی، عوامل مؤثر انتخاب شدند. در نهایت، ساختار سلسله‌مراتبی مربوط به دست آمد. موانع مشارکت مردمی در مدیریت نظام سلامت در این حوزه در 8 عامل (معیار) دسته‌بندی شده‌اند که بر اساس آن، 44 زیرمعیار نیز مشخص شدند. سپس، پرسشنامۀ فرایند سلسله‌مراتبی طراحی شد. برای طراحی پرسشنامه از طیف 9 درجۀ ساعتی استفاده شد. پس از انجام مقایسات زوجی توسط افراد منتخب و دریافت پرسشنامه‌ها، مراحل فرآیند سلسله‌مراتبی برای تعیین وزن و اهمیت عوامل مؤثر بر مشارکت مردمی در مدیریت نظام سلامت استخراج و نتایج بیان شد.
5-3- روایی و پایایی پرسشنامه یکی از پرکاربردترین ابزارهای جمع‌آوری دادهها در پژوهش است که دقت در تهیه و تحلیل آن جنبهای مهم از روش پژوهش را تشکیل میدهد که به عنوان روایی و پایایی شناخته می‌شود. منظور از روایی این است که ابزار اندازهگیری تا چه میزان میتواند متغیر مدنظر را اندازهگیری کند نه متغیری دیگر را. به تعبیر دیگر، اگر ابزار اندازهگیری از لحاظ متغیر مدنظر دارای روایی کافی نباشد، نتایج پژوهش ارزشی نخواهد داشت. برای اندازهگیری روایی محتوایی، پرسشنامه که شامل عوامل مؤثر بر مشارکت مردمی در مدیریت نظام سلامت است، از طریق روش دلفی در میان کارکنان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان توزیع شد و نظر آنها دربارۀ عوامل مربوط اخذ و به کار گرفته شد. همچنین، با استاد راهنما نیز مشورت و نظرات ایشان نیز به منظور اصلاح پرسشنامه برای برآورده کردن روایی محتوایی نیز در نظر گرفته شد. در جدول 1 نتایج آزمون دلفی نشان داده شده است. Table 1. Delphi test results
در پژوهش حاضر، با مطالعههای کتابخانه‌ای و مصاحبه‌های انجامشده، معیارهای اصلی در جدول 2 استخراج شدند. Table 2. Categories and concepts
مقایسات زوجی توسط 30 خبره روی این عوامل در جدول 3 نشان داد شاخص موانع مشارکت عمومی در سیستم سلامت بیشترین اهمیت را دارا است و عوامل پژوهشی مؤثر بر مدیریت نظام سلامت کمترین اهمیت را دارند. جدول 3. ماتریس مقایسۀ زوجی نهایی عوامل اصلی Table 3. The final pairwise comparison matrix of the main factors
میزان اعتماد مؤسسههای خیریه به کیفیت خدمات بهداشتی و مشارکت در جلسههای دانشگاه بیشترین و تخصیص منابع مالی و انسانی برای مشارکت خیرین در نظام سلامت کمترین اهمیت را دارد. جدول 4. ماتریس مقایسۀ زوجی نهایی معیارهای حق شهروندی و مشتری‌مداری Table 4. The final pairwise comparison matrix of citizenship right and customer orientation criteria
شاخص ترویج فرهنگ مشارکت بیشترین و استفاده از کانال‌های مختلف برای اطلاع‌رسانی به مردم کمترین اهمیت را دارد.
جدول 5. ماتریس مقایسۀ زوجی نهایی معیارهای عوامل اجتماعی و اقتصادی Table 5. The final pairwise comparison matrix of social and economic factors criteria
همچنین، شاخص تعیین راههای ارتباطی بین سازمان‌های مردمنهاد و سازمان‌های دولتی بیشترین و دسترسی اقشار متوسط و پایین جامعه به خدمات کمترین اهمیت را دارد. جدول 6. ماتریس مقایسۀ زوجی نهایی معیارهای سازمان‌های مردمنهاد Table 6. The final pairwise comparison matrix of the criteria of non-governmental organizations
شاخص طرح موضوعهای مرتبط با سلامت از سوی افراد صاحب‌نفوذ و مشهور (سلبریتی‌ها) بیشترین و ایجاد بستر مناسب برای همکاری خیرین کمترین اهمیت را دارد. جدول 7. ماتریس مقایسۀ زوجی نهایی معیارهای عوامل مدیریتی و سازمانی Table 7. The final pairwise comparison matrix of managerial and organizational factors criteria
شاخص فقدان دانش یا اطلاعات دربارۀ مشارکت عمومی بیشترین و فقدان انگیزه در میان مؤسسههای خیریه و داوطلبانه کمترین اهمیت را دارد. جدول 8. ماتریس مقایسۀ زوجی نهایی معیارهای موانع مشارکت عمومی در سیستم سلامت Table 8. The final pairwise comparison matrix of barriers to public participation in the health system
وزن نسبی معیارهای چالش‌های مدیریت نظام سلامت نیز در نمودار 1 گزارش شده است.
نمودار 1. وزن نسبی معیارهای چالش‌های مدیریت نظام سلامت Diagram 1. The relative weight of the criteria of health system management challenges
نرخ ناسازگاری مقایسات زوجی معیارهای پیامدهای مدیریت نظام سلامت 02/0 به دست آمده است که از آنجا که کمتر از 1/0 است، سازگاری قابل قبولی دارد که در نمودار 2 گزارش شد.
نمودار 2. وزن نسبی معیارهای پیامدهای مدیریت نظام سلامت Diagram 2. The relative weight of health system management outcomes criteria نرخ ناسازگاری مقایسات زوجی معیارهای عوامل پژوهشی مؤثر بر مدیریت نظام سلامت 08/0 به دست آمده است که از آنجا که کمتر از 1/0 است، سازگاری قابل قبولی دارد که در نمودار 3 گزارش شد. نمودار 3. وزن نسبی معیارهای عوامل پژوهشی مؤثر بر مدیریت نظام سلامت Diagram 3. The relative weight of the criteria of research factors affecting the management of the health system 1-4- بحث و نتیجهگیریدر پژوهش حاضر، از روش فرآیند تحلیل سلسله‌مراتبی برای تجزیه و تحلیل دادهها استفاده شد. دادهها از طریق پرسشنامۀ مقایسات زوجی از بین 30 نفر از کارکنان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان جمع‌آوری شدند. هر پرسشنامه با دقت توسط کارکنان مدنظر تکمیل و نرخ ناسازگاری آن توسط نرمافزار Expert Choice محاسبه شد. نتایج تجزیه و تحلیل حاصل از روش فرآیند سلسله‌مراتبی نشان داد تمامی پرسشنامه‌ها از نرخ سازگاری مطلوبی برخوردار هستند. نتایج نهایی اولویت‌بندی معیارها و زیرمعیارها در جدول 9 نشان داده شده است. جدول 9. وزن نهایی معیارها و زیرمعیارها Table 9. The final weight of criteria and sub-criteria
2-4- پیشنهادهای پژوهش -با توجه به اینکه برنامۀ پزشک خانواده بستری مناسب برای مشارکت مردم است و به طور کامل اجرا نشده است، پیشنهاد می‌شود دانشگاه علوم پزشکی برای افزایش مشارکت مردم به این موضوع بیشتر توجه کند و بستر لازم را برای اجرای کامل آن فراهم کند. ـ با توجه به اینکه منابع مختلفی برای اطلاع‌رسانی حوزۀ سلامت وجود دارد، از جمله طرح موضوعهای مرتبط با سلامت از سوی افراد صاحب‌نفوذ و مشهور (سلبریتی‌ها)، می‌توان اعتبارسنجی لازم را انجام داد و در رسانه‌های مجازی، سایت‌ها و تبلیغات از این افراد برای افزایش مشارکت مردمی در مدیریت نظام سلامت استفاده کرد. ـ یکی دیگر از چالش‌های مدیریت نظام سلامت مشکلات سازمان‌های مردمنهاد است که با توجه به بوروکراسی پیچیده در کسب مجوز ممکن است یکی از موانع جلب مشارکت مردم باشد. لازم است افراد یا سازمان‌هایی که برای بهتر شدن برنامه‌های سلامت یا ارتقای آن فعالیت میکنند بر روی این چالش بیشتر تمرکز کنند تا مشارکت جامعه را برای ارتقای سلامت افزایش دهند. ـ پیشنهاد می‌شود دانشگاه علوم پزشکی اصفهان از سازمان‌های مردمنهاد برتر تقدیر کند تا از این طریق به پایداری این نهادها کمک کند. ـ پیشنهاد می‌شود دانشگاه علوم پزشکی اصفهان سازمان‌های مردمنهاد مورد نیاز برای تأسیس را به مردم معرفی کند؛ زیرا بیشتر مردم اطلاعاتی کم دربارۀ این سازمان‌ها دارند؛ به همین دلیل با معرفی سازمان‌های مردمنهاد مورد نیاز، دانشگاه علوم پزشکی میتواند مشارکت مردمی را در مدیریت نظام سلامت افزایش دهد. ـ با توجه به اینکه بخش دولتی چه بخواهد و چه نخواهد، سازمان‌های مردمنهاد به عنوان نیروهای خودجوش و سازمانیافته به کار خود ادامه میدهند، بهتر است برای افزایش بهره‌وری مجموع فعالیت‌های بخش دولتی و غیردولتی، استفاده از ظرفیتهای مردمی با هدف پایداری اهداف توسعه و تسریع دستیابی به چشم‌انداز 20 سال، تعاملاتی مؤثرتر بین این دو بخش برقرار شود و سعی شود از مشارکت سازمان‌های مردمنهاد بیشتر استفاده شود.
3-4- محدودیت‌های پژوهش این پژوهش در سطحی محدود از دیدگاه کارکنان شاغل در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان بررسی شد؛ بنابراین، هنگام تعمیم نتایج پژوهش باید احتیاط لازم را در نظر گرفت. یکی دیگر از محدودیت‌های پژوهش مقطعی بودن پژوهش است.
[1] Nikjoo [2] Good Governance [3] Collaborative Health System [4] Social autonomy [5] Multiculturalism [6] Future-oriented health system [10] E Word of mouth [11] Non-Governmental Organizations [12] Diaz [13] Smith [14] Arhin [15] Razavi [16] Jaca [17] AHP [18] Colaizzi [19] Ghahramani [20] Hierarchical structure | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| مراجع | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
منابع فارسی اخوان بهبهانی، ع، مسعودی اصل، ا، حسام، س، و نجفیخواه، م. (1399). چالش‌های مشارکت در قانونگذاری در بخش سلامت (مطالعۀ کیفی). توانبخشی، 21(4)، 469-454. https://doi.org/10.32598/RJ.21.4.555.2 آخوندزاده، ر. (1393). طرح تحول نظام سلامت، فرصت یا تهدید برای پزشکان. بیهوشی و درد، 5(1)، 2-1، https://www.sid.ir/paper/479099/fa اشراقی، ح، امیراحمدی، ر، و نعیمی، م. (1399). تبیین جامعه‌شناختی کنش مشارکتی خیرین در نظام سلامت. فصلنامۀ علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، 20(79)، 333-366. https://doi.org/20.1001.1.17358191.1399.20.79.8.0 امیرحسینی، ع، شیرازی، ح، شفیعی رودپشتی، م، و جنتیفر، ح. (1402). ارائۀ الگوی توسعۀ مشارکت‌های عمومی - خصوصی نظام سلامت از طریق گفتوگوی دهانبهدهان الکترونیکی. تصویر سلامت، 14(1)، 115-99. https://doi.org/10.32598/qums.16.4.2625.1 باصری، ا، و علوی، ا. (1401). بررسی ارتباط موفقیت سیستم اطلاعات بیمارستانی با عملکرد سازمانی از دیدگاه کارکنان بیمارستان. مدیریت اطلاعات سلامت، 19(1)، 50-53. https://doi.org/10.48305/him.2022.24345 جانبازی، م، رنجبر، م، و محمدزاده، چ. (1402). مروری بر خط‌مشی‌گذاری نظام سلامت آینده‌نگر. تعالی بالینی، 13(1)، 110-98، https://ce.mazums.ac.ir/browse.php?a_id=773&sid=1&slc_lang=fa حسینی، س، عباسی، ب، و آقامحمدآقایی، ا. (1400). تحلیل طرح تحول سلامت و پیامدهای آن به عنوان نظام کارآمد درمان. سبک زندگی اسلامی با محوریت سلامت، 5(9)، 242-230.، https://www.sid.ir/paper/992650/fa خدادادی، ا، شاکری، ر، و شیری، ا. (1401). تبیین عوامل مؤثر شفافیت سازمانی در تصمیم‌گیری راهبردی مدیران نظام سلامت (مورد مطالعه: دانشگاه علوم پزشکی ایلام). دانشگاه علوم پزشکی ایلام، 30(5)، 89-103. https://sjimu.medilam.ac.ir/article-1-7611-fa.html دماری، ب، حیدری، ا، و وثوق مقدم، ع. (1399). میزان اجرا و پیادهسازی مواد قانونی بخش سلامت در برنامۀ پنجسالۀ پنجم کشور. فصلنامۀ پژوهشی حکیم، 22(2)، 94-99، https://hakim.tums.ac.ir/article-1-1899-fa.html رجبی، م، ابراهیمی، پ، آرین خصال، آ. (1401). ارائۀ الگوی مشارکت سازمان‌های مردمنهاد در نظام سلامت ایران. مدیریت سلامت، 25(3)، 30-49. https://doi.org/10.22034/25.3.30 مصدقراد، ع، تاجور، م، و احتشامی، ف. (1398). مشارکت خیرین در ارائۀ خدمات سلامت در ایران. نشریۀ پایش، 18(5)، 453-439. https://doi.org/20.1001.1.16807626.1398.18.5.3.2 مصدقراد، ع، و احتشامی، ف. (1398). تبیین و پیش‌بینی رفتار مشارکت خیرین در نظام سلامت ایران. فصلنامۀ پژوهشی حکیم، 22(4)، 284-297، https://hakim.tums.ac.ir/article-1-1843-fa.html. نکویی مقدم، م، امیریوسفی، س، قربانی بهابادی، ز، و امیراسماعیلی، م.(1392). نقش مؤسسات خیریه در نظام سلامت: یک مطالعۀ کیفی. تحقیقات کیفی در علوم سلامت، 2(1)، 10-1، https://www.sid.ir/paper/215495/fa.
References Akerboom, S., & Craig, R. K. (2022). How law structures public participation in environmental decision making: A comparative law approach. Environmental Policy and Governance, 32(3), 232-246. https://doi.org/10.1002/eet.1986. Akhundzadeh, R. (2013). Health system reform plan. Opportunity or Threat for Doctors, Anesthesia and Pain, 5(1), 1-2. [In Persian] https://www.sid.ir/paper/479099/fa. Akhwan Behbahani, A., Masoudi Asl, A., Hossam, S., & Najafikhah, M. (2019). Challenges of participation in legislation in the health sector (a qualitative study). Rehabilitation, 21(4), 454-469. [In Persian] https://doi.org/10.32598/RJ.21.4.555.2. Al Siyabi, H., Al Mukhaini, S., Kanaan, M., Al Hatmi, S., Al Anqoudi, Z., Al Kalbani, A., ... , & Al Awaidy, S. T. (2021). Community participation approaches for effective national covid-19 pandemic preparedness and response: an experience from Oman. Frontiers in Public Health, 8. https://doi.org/10.3389/fpubh.2020.616763. Amirhosseini, A., Shirazi, H., Shafiei Rudpashti, M., & Jannatifar, H. (1402). Presenting a model for the development of public-private partnerships in the health system through electronic word-of-mouth communication. Health Image, 14(1), 99-115. [In Persian] https://doi.org/10.32598/qums.16.4.2625.1. Arhin, K., Oteng-Abayie, E. F., & Novignon, J. (2023). Effects of healthcare financing policy tools on health system efficiency: Evidence from sub-Saharan Africa. Heliyon, 9(10). https://doi.org/10.1016/j.heliyon. 2023.e20573. Banke-Thomas, A., Ayomoh, F. I., Abejirinde, I. O. O., Banke-Thomas, O., Eboreime, E. A., & Ameh, C. A. (2021). Cost of utilising maternal health services in low-and middle-income countries: a systematic review. International Journal of Health Policy and Management, 10(9), 564. https://doi.org/10.34172/ijhpm.2020.104 Baseri, A., & Alavi, A. (1401). Investigating the relationship between the success of hospital information system and organizational performance from the perspective of hospital staff. Health Information Management, 19(1), 50-53. [In Persian] https://doi.org/10.48305/him.2022.24345. Carnut, L., Mendes, Á., & Leite, M. G. (2020). Methodologies for equitable allocation of health financial resources: an integrative review. Saúde em Debate, 44, 902-918. https://doi.org/10.1590/0103-1104202012624 Daniels, T., Williams, I., Bryan, S., Mitton, C., & Robinson, S. (2018). Involving citizens in disinvestment decisions: what do health professionals think? Findings from a multi-method study in the English NHS. Health Economics, Policy and Law, 13(2), 162-188. https://doi.org/10.1017/S1744133117000330 Demari, B., Heydari, A., & Vathouq Moghadam, A. (2018). The level of implementation of the legal articles of the health sector in the fifth five-year plan of the country. Hakim Research Quarterly, 22(2), 94-99. [In Persian] https://hakim.tums.ac.ir/article-1-1899-fa.html. Diaz, A., Chhabra, K. R., Byrnes, M. E., Rajkumar, A., Yang, P., Ibrahim, A., & Nathan, H. (2023). Optimizing care delivery in expanding health systems: Views from clinical leaders. Paper presented at the Healthcare. https://doi.org/10.1016/j.hjdsi.2023. Edward, K. L., & Welch, T. (2011). The extension of Colaizzi’s method of phenomenological enquiry. Contemporary nurse, 39(2), 163-171. https://doi.org/10.5172/conu.2011.163. Ghahramani, S. (2024). Fundamentals of probability. CRC Press. https://www.routledge.com/Fundamentals-of-Probability/Ghahramani/p/book/9781032366081. Hosseini, S., Abbasi, B., & Agha Mohammad Aghaei, A. (1400). Analysis of the health transformation plan and its consequences as an efficient treatment system. Islamic Lifestyle based on Health, 5(9), 230-242. [In Persian] https://www.sid.ir/paper/992650/fa. Ishraghi, H., Amir Ahmadi, R., & Naimi, M. (2019). Sociological explanation of the cooperative action of donors in the health system. Social Welfare Research Quarterly, 20(79), 333-366. [In Persian] https://doi.org/20.1001.1.17358191.1399.20.79.8.0. Jaca, A., Malinga, T., Iwu-Jaja, C. J., Nnaji, C. A., Okeibunor, J. C., Kamuya, D., & Wiysonge, C. S. (2022). Strengthening the health system as a strategy to achieving a universal health coverage in underprivileged communities in Africa: a scoping review. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(1), 587. https://doi.org/10.3390/ijerph19010587. Janbazi, M., Ranjbar, M., & Mohammadzadeh, C. (1402). An overview of the future-oriented health system policy. Clinical Excellence, 13(1), 98-110. [In Persian] https://ce.mazums.ac.ir/browse.php?a_id=773&sid=1&slc_lang=fa. Khodadadi, A., Shakri, R., & Shiri, A. (1401). Explaining the effective factors of organizational transparency in the strategic decision-making of health system managers (case study: Ilam University of Medical Sciences). Ilam University of Medical Sciences, 30(5), 89-103. [In Persian] https://sjimu.medilam.ac.ir/article-1-7611-fa.html. Kuikel, B. S., Shrestha, A., Xu, D. R., Shahi, B. B., Bhandari, B., Mishra, R. K., & Dangaura, N. R. (2023). A critical analysis of health system in Nepal; Perspective's based on COVID-19 response. Dialogues in Health. https://doi.org/100142, 10.1016/j.dialog.2023. Martinez, M. G., & Kohler, J. C. (2016). Civil society participation in the health system: the case of Brazil’s Health Councils. Globalization and Health, 12(1), 1-12. https://doi.org/10.4103/ijpvm.IJPVM_47617. Masic, I. (2018). Public health aspects of global population health and well-being in the 21st century regarding determinants of health. International journal of preventive medicine, 9. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5801579. McGuire, F., Mohan, S., Walker, S., Nabyonga-Orem, J., Ssengooba, F., Kataika, E., & Revill, P. (2024). Adapting economic evaluation methods to shifting global health priorities: assessing the value of health system inputs. Value in Health Regional Issues, 39, 31-39. https://doi.org/10.1016/j.vhri.2023.08.005 Mossadeghrad, A., & Ehtshami, F. (2018). Explaining and predicting the behavior of donors' participation in Iran's health system. Hakim Research Quarterly, 22(4), 284-297. [In Persian] https://hakim.tums.ac.ir/article-1-1843-fa.html. Mosadeghrad, A., Tajvar, M., & Ehteshami, F. (2019). Donors' participation in healthcare delivery in Iran. Payesh (Health Monitor), 18(5), 439-453. [In Persian] https://doi.org/20.1001.1.16807626.1398.18.5.3.2. Nekui Moghadam, M., Amiryousofi, S., Ghorbani Bahabadi, Z., & Amir Ismaili M. (2012) The role of charities in the health system: a qualitative study. Qualitative Research in Health Sciences, 2(1), 1-10. [In Persian] https://www.sid.ir/paper/215495/fa. Nikjoo, R. G., Joudyian, N., & Partovi, Y. (2021). Participation status of Charities in Iran’s health system. Health Scope, 10(3). https://doi.org/10.5812/jhealthscope.108992. Petrich, M., L. Ramamurthy, V., Hendrie, D., & Robinson, S. (2013). Challenges and opportunities for integration in health systems: an Australian perspective. Journal of Integrated Care, 21(6), 347-359. https://www.researchgate.net/publication/262959215. Rajabi, M., Ebrahimi, P., Arin Khasal, A. (1401). Presenting the model of participation of non-governmental organizations in Iran's health system, Health Management, 25(3), 49-30. [In Persian] https://doi.org/10.22034/25.3.30. Razavi, S. D., Kapiriri, L., Wilson, M., & Abelson, J. (2020). Applying priority-setting frameworks: A review of public and vulnerable populations’ participation in health-system priority setting. Health Policy, 124(2), 133-142. https://doi.org/10.1016/j.healthpol.2019.12.005. Smith, P. C., Sagan, A., Siciliani, L., & Figueras, J. (2023). Building on value-based health care: Towards a health system perspective. Health Policy. https://doi.org/10.1016/j.healthpol.2023.104918.
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 6,053 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 512 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||