پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 43 |
| تعداد شماره‌ها | 1,650 |
| تعداد مقالات | 13,402 |
| تعداد مشاهده مقاله | 30,206,343 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,075,274 |
نقش بدرفتاری دوران کودکی بر خودمهارگری نوجوانان: نقش تعدیل‌کنندۀ جنسیت و شفقت بر خود | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| پژوهش نامه روانشناسی مثبت | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| دوره 9، شماره 1 - شماره پیاپی 33، تیر 1402، صفحه 47-64 اصل مقاله (1.45 M) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22108/ppls.2023.135026.2356 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| نویسندگان | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| فاطمه ادیب رهنما1؛ افروز افشاری2؛ اعظم فرح بیجاری2 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1کارشناسی ارشد، گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 2استادیار، گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| چکیده | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| هدف از انجام این پژوهش، بررسی نقش تعدیل‌کننده جنسیت و شفقت برخود در رابطه بدرفتاری دوران کودکی با خودمهارگری در نوجوانان 13-19 ساله استان قم بود. روش پژوهش، توصیفی و از نوع همبستگی بود. نمونه پژوهش، 409 نفر (205 دختر و 204 پسر) از نوجوانان دو شهر قم و کهک استان قم بود که با روش نمونه‌گیری دردسترس انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات شامل مقیاس خودگزارشی کودک‌آزاری، مقیاس خودمهارگری و فرم کوتاه مقیاس شفقت بر خود بود. داده‌های این پژوهش از روش تحلیل مسیر تحلیل شدند. یافته‌ها نشان دادند بدرفتاری دوران کودکی، پیش‌بینی‌کننده خودمهارگری پایین دوران نوجوانی است. بدرفتاری دوران کودکی، پیش‌بینی‌کننده شفقت بر خود پایین دوران نوجوانی است. نقش تعدیل‌کننده شفقت برخود در رابطه بدرفتاری دوران کودکی با شفقت بر خود تأیید شد؛ اما نقش تعدیل‌کننده جنسیت در رابطه بدرفتاری دوران کودکی با شفقت بر خود تأیید نشد؛ بنابراین، با کاهش شیوع بدرفتاری با کودکان، شفقت بر خود و خودمهارگری دوران نوجوانی ارتقا می‌یابد. همچنین، پرورش صفت شفقت بر خود در کودکان دختر و پسر دارای تجربه بدرفتاری، مانع از کاهش سطوح خودمهارگری آنان در نوجوانی می‌شود. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| کلیدواژه‌ها | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| بدرفتاری دوران کودکی؛ جنسیت؛ خودمهارگری؛ شفقت بر خود؛ نوجوانی | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| اصل مقاله | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
نوجوانی دوره انتقال بین کودکی و بزرگسالی است. تغییرات هورمونی دوره نوجوانی، تغییرات در شبکه هیجانی مغز و کارکرد نامطلوب سیستم کنترل شناختی فرد در این دوره، می‌تواند از دلایل گرایش نوجوان به تکانشگری و تجربه رویدادهای جدیدی چون رابطه جنسی محافظت‌نشده، رانندگی پرخطر، بزهکاری، سوءمصرف مواد باشد. بدین ترتیب، نیاز به رشد کامل‌تری از اتصالات مغزی به‌منظور برنامه‌ریزی، مهار و جهت‌گیری وجود خواهد داشت (Berk, 2017). کانون اصلی مشکلات عدیده‌ی دوران کودکی و نوجوانی، خودمهارگری[1] است (Jamshidi, 2016). خودمهارگری به توانایی رد آگاهانه گزینه‌های لذت‌بخش و وسوسه‌انگیز و انتخاب گزینه‌هایی با منافع بلندمدت و بیشتر گفته می‌شود (Hyden, 2019)؛ بنابراین، سطوح مناسب خودمهارگری در نوجوان، او را از آسیب‌های همان دوره و دوره‌های آتی زندگی‌اش چون خشونت، اعتیاد، ارتکاب جرم و ... در امان نگه می‌دارد (Jamshidi, 2016). پژوهش‌ها حاکی از وجود تفاوت جنسیتی در میزان خودمهارگری افراد است و زنان جوان سطوح بالاتری از خودمهارگری را نسبت به مردان جوان نشان داده‌اند (Jones et al., 2021). بنا به نظریه عمومی جرم، فقدان خودمهارگری و فرصت ادراک‌شده می‌تواند منجر به رفتار انحرافی شود (Gottfredson & Hirschi, 1990). همچنین، حضور خودمهارگری در نوجوانان به کاهش احتمال رفتار بزهکارانه یا ضداجتماعی، افزایش سلامت روان و سازگاری بیشتر با هنجارهای جامعه کمک می‌کند (MohammadiMasiri et al., 2012). یکی از فاکتورهایی که با خودمهارگری پایین رابطه دارد، تجربه بدرفتاری دوران کودکی است (Jones et al., 2021). طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی، بدرفتاری با کودک[2]، به انواع سوءاستفاده اعم از جسمی، عاطفی، جنسی، غفلت، سهل‌انگاری و انواع بهره‌برداری که آسیب جدی یا بالقوه به سلامت، بقا، رشد یا حیثیت کودک زیر 18 سال در زمینه یک رابطه همراه با مسئولیت، اعتماد و قدرت وارد می‌کند، گفته می‌شود (World Health Organization, 2020). در این میان، پسران، میزان بیشتری از تجربه بدرفتاری دوران کودکی را نسبت به دختران گزارش کرده‌اند (BoloorsazMashhadi, 2017)؛ اما پژوهش دیگری گزارش کرد مردان بیشتر از زنان تجربه بدرفتاری‌های مکرر فیزیکی، خشونت بین‌فردی و هر نوع سوءاستفاده دیگری را دارند؛ اما زنان بیشتر از مردان، بدرفتاری جنسی را تجربه کردند (Meng & D'Arcy, 2016). احتمال بیشتری وجود دارد که بزرگسالانی که در کودکی خود به مدت طولانی در معرض بدرفتاری قرار گرفته بودند، مشکلاتی چون افزایش خطر افسردگی (Tao et al., 2021) و اضطراب در بزرگسالی (Gallo et al., 2018)، کاهش سلامت روان نوجوانان (Martins et al., 2021)، مشکلات تنظیم هیجانی (Burns et al., 2010)، بالارفتن خطر خودکشی (Jardim et al., 2018)، تعداد شرکای جنسی بیشتر، شروع فعالیت جنسی زودتر، داشتن رابطه جنسی تحت تأثیر الکل/مواد، ابتلا به بیماری‌های مقاربتی همراه آن (Ménard & MacIntosh, 2021) و رفتارهای بزهکارانه‌‌ای چون مصرف مواد روانگردان (Martins et al., 2021) را تجربه کنند که همگی بیان‌کنندۀ خودمهارگری پایین است. یکی از عوامل محافظتی که در تحقیقات جدید به‌عنوان بهبوددهنده خودمهارگری تأیید شده، سازه شفقت بر خود[3] است (Hallion et al., 2019). شفقت بر خود، به تعادل بین افزایش پاسخ‌دهی دلسوزانه و کاهش پاسخ‌دهی بی‌رحمانه نسبت به خود در چالش‌های شخصی گفته می‌شود (Neff, 2020)؛ بنابراین، شفقت بر خود تمایل به ارتقای ارزیابی مجدد یک موقعیت رنج‌آور از دیدگاه مثبت و پرداختن پیشگیرانه به مسائل را دارد (Deniz, 2021). این ویژگی، ممکن است موجب تقویت انعطاف پذیری شود؛ در حالی که ترس از شفقت بر خود و فقدان آن، ممکن است موجب تضعیف این اثر محافظتی و با اشکال خاصی از پریشانی همراه شود (Messman-Moore & Bhuptani, 2020). همچنین، نتایج تحقیقات نشان می‌دهند کلیت و زیرگونه‌های بدرفتاری با کاهش شفقت بر خود همراه است (Zhang et al., 2021). بدرفتاری دوران کودکی می‌تواند با ایجاد انتقاد و سرزنش خود، اثر منفی بر صفت شفقت بر خود گذارد (Lessani et al., 2021). همچنین، افرادی که در دوران کودکی از آنها سوءاستفاده جنسی (یکی از خرده‌مقیاس‌های بدرفتاری دوران کودکی) شده است، به‌علت تهدید نیاز به امنیت از همان ابتدای زندگی و تجربه خودسرزنشی و برداشت‌های منفی ناشی از این تروما تا سنین بزرگسالی، سطوح پایینی از شفقت بر خود را تجربه می‌کنند (Afshar et al., 2021). همچنین، شفقت بر خود، یکی از مکانیسم‌هایی است که می‌تواند در برابر بدرفتاری با کودکان، با ارتقای تنظیم هیجانی اثربخش، قابلیت ارتجاعی ایجاد کند (Scoglio et al., 2018). علاوه بر آن، شفقت بر خود در افراد دارای تجربه بدرفتاری دوران کودکی موجب بهبودی آسیب و پرورش تاب‌آوری و بهزیستی در آینده می‌شود (Barlow et al., 2017). یافته‌ها نیز نشان می‌دهند تقویت شفقت بر خود، ممکن است کاهش علائم تکانشی را در بین مجرمان با زمینه‌های تجربه بدرفتاری دوران کودکی تسهیل کند (Zhong, 2022). طبق آنچه بیان شد پژوهش‌ها (Jones et al., 2021) از این مسئله حمایت می‌کنند که سوءرفتار با کودک می‌تواند بر افت خودمهارگری فرد مؤثر باشد. علاوه بر آن، این فرضیه مطرح می‌شود که جنسیت و شفقت بر خود قادرند تأثیرات منفی بدرفتاری دوران کودکی را کاهش دهند و منجر به حداقل تأثیر بدرفتاری دوران کودکی بر میزان خودمهارگری افراد شوند. بنابراین، فرضیات اصلی پژوهش عبارت‌اند از: 1-بدرفتاری دوران کودکی قادر به پیش‌بینی خودمهارگری نوجوانان است؛ 2- بدرفتاری دوران کودکی قادر به پیش‌بینی شفقت برخود نوجوانان است؛ 3- شفقت برخود نقش تعدیل‌کننده در رابطه بدرفتاری دوران کودکی با خودمهارگری دوران نوجوانی دارد؛ 4- جنسیت نقش تعدیل‌کننده در رابطه بدرفتاری دوران کودکی با خودمهارگری دوران نوجوانی دارد.
روش روش پژوهش، جامعه آماری و نمونه: این پژوهش، ازنظر هدف، در دسته پژوهش‌های بنیادی و ازنظر روش در دسته پژوهش‌های همبستگی قرار دارد. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی نوجوانان پسر و دختر طیف سنی 13-19 ساله شهر قم و کهک استان قم است که از این میان 409 نفر (205 دختر و 204 پسر) (103 نفر از شهر کهک و 306 نفر از شهر قم) با استفاده از روش نمونه‌گیری دردسترس به سؤالات سه پرسشنامه پاسخ‌دادند. رضایت برای شرکت در این پژوهش و بازه سنی 13 تا 19 سال دختران و پسران نوجوان ازجمله معیارهای ورود است. پاسخنامه هر فردی که در خارج از دامنه 13 تا 19 سال قرار داشت و به سؤالات پاسخ داده بود، کنار گذاشته می‌شد. این پژوهش پس از بررسی در جلسه کمیسیون بررسی اخلاق در پژوهش دانشگاه الزهرا، موفق به اخذ کد اخلاق[4] شد. ابزار سنجش: مقیاس خودمهارگری[5]: تانگنی و همکاران این مقیاس را در سال 2004 ارائه کردند. در این فرم 36 گویه‌های، پنج مؤلفه کلی شامل ظرفیت کلی خودنظم‌دهی[6]، اعمال ارادی/تکانشی[7]، عادت‌های سالم[8]، قابلیت اطمینان[9] و اعتماد و اخلاق کاری[10] سنجیده می‌شوند (Azadmanesh et al., 2020). پاسخ‌دهندگان در یک طیف لیکرت 5 درجه‌ای از 1 (هرگز) تا 5 (بسیار زیاد) به سؤالات پاسخ خواهند داد. ضریب آلفای کرونباخ در دو نمونه تحقیق این مقیاس 89/0 گزارش شد (Tangney et al., 2004). در پژوهش حسین‌خانزاده و همکاران (2014) پایایی این مقیاس 79/0 و روایی آن 88/0 گزارش شد. همچنین، در پژوهش آزادمنش و همکاران (2020) ضریب آلفای کرونباخ دو خرده‌مقیاس قدرت ایگو و کنترل تکانه برابر با 75/0 و 81/0 و ضریب روایی 79/0 گزارش شد. در این مطالعه نیز مقدار ضریب آلفای کرونباخ برای پرسشنامه خودمهارگری 79/0، پایایی ترکیبی 86/0 و پایایی همگون 81/0 محاسبه شد. روایی همگرای این مقیاس، با استفاده از میانگین واریانس استخراج‌شده، 55/0 محاسبه شد. مقیاس خودگزارشی کودک‌آزاری[11]: محمدخانی و همکاران این مقیاس را در سال 2003 ارائه کردند. در ابتدا شامل 54 گویه بود، ولی پس از بررسی‌ها و تجزیه‌وتحلیل عاملی، 16 گویه آن حذف شد و 38 گویه انتخاب شد که بهترین ارزیابی را از سوءرفتار جسمی[12]، سوءرفتار جنسی[13]، سوءرفتار روانشناختی[14]و غفلت[15] داشتند. پاسخ‌دهندگان در یک طیف لیکرت 4 درجه‌ای از 1 (هرگز) تا 4 (همیشه) به سؤالات پاسخ خواهند داد. ضریب آلفای کرونباخ این مقیاس 92/0 و پایایی آن، 82/0 تا 89/0 گزارش شد. همچنین، در پژوهش رستمی و همکاران (2014) ضریب آلفای کرونباخ 80/0 محاسبه شد. در پژوهش محمدخانی و همکاران (2003)، روایی هم‌زمان این پرسشنامه با پرسشنامه عزت نفس کوپراسمیت بین 35/0- تا 63/0- گزارش شد. در این پژوهش نیز مقدار ضریب آلفای‌کرونباخ برای پرسشنامه خودگزارشی کودک‌آزاری مقدار 81/0 و ضریب پایایی ترکیبی 88/0 و پایایی همگون 82/0 محاسبه شد. روایی همگرای این مقیاس، با استفاده از میانگین واریانس استخراج‌شده، 64/0 محاسبه شد. مقیاس شفقت بر خود - فرم کوتاه[16]: نف فرم اصلی این مقیاس را در سال 2003 ارائه کرد که شامل 26 گویه بود. این مقیاس 6 آیتم مهربانی با خود[17]، خود‌قضاوتی[18]، اشتراکات انسانی[19]، انزوا[20]، ذهن‌آگاهی[21] و همانندسازی افراطی[22] را می‌سنجید(Neff, 2003). ریس، پامیر، نف و ون‌گاچت[23] فرم کوتاه 12 گوی‌های این مقیاس را در سال 2011 ارائه کردند. پاسخ‌دهندگان در یک طیف لیکرت 5 درجه‌ای از «تقریباً هرگز: 1» تا «تقریباً همیشه: 5» به سؤالات پاسخ خواهند داد (Raes et al., 2011). ضریب آلفای کرونباخ آن 86/0 و ضریب همبستگی
جدول 1 همبستگی متغیرها Table1 Correlation of Variables
شکل 1 ضرایب مسیر مدل درونی پژوهش Figure1 Path Coefficients of the Research Internal Model
شکل 2 آماره t ضرایب مسیر مدل درونی (t-value) Figure2 t-Statistics of Internal Model Path Coefficients (t-value)
با توجه به یافته‌های شکل‌های 1 و 2، ارزیابی ضرایب معنیداری مسیر با استفاده از ضرایب استانداردشده مسیر و آماره t آزمون و بررسی شد. نتایج این بررسی در جدول 3 ارائه شده‌اند.
جدول 2 ارزیابی ضرایب معنیداری مسیر Table2 Evaluation of Significant Path Coefficients
به‌منظور بررسی این 3 فرضیه از ضریب استانداردشده مسیر و آماره t در نرم‌افزار Smart-PLS استفاده شد. زمانی که آماره t به‌دست‌آمده، از مقدار 1.96 بیشتر باشد، فرضیه پژوهش تأیید می‌شود. با توجه به نتایج جدول 2، بدرفتاری دوران کودکی، خودمهارگری دوران نوجوانی را به‌طور منفی و معنیداری پیش‌بینی می‌کند. بدین ترتیب که افزایش تجربه بدرفتاری دوران کودکی، پیش‌بینی‌کننده کاهش سطح خودمهارگری دوران نوجوانی است. (path coefficient= 41/0- , Standard deviation= 04/0 , t= 3/9 , p< 001/0 ) همچنین، بدرفتاری دوران کودکی، شفقت بر خود دوران نوجوانی را به‌طور منفی و معنیداری پیش‌بینی می‌کند. بدین ترتیب که افزایش تجربه بدرفتاری دوران کودکی، پیش‌بین‌کننده کاهش سطح شفقت بر خود دوران نوجوانی است. (path coefficient= 46/0- , Standard deviation= 04/0 , t= 46/12 , p< 001/0) در ادامه، مقدار ضریب استانداردشده مسیر متغیر تعدیل‌کننده شفقت بر خود با استفاده از رویکرد معرف حاصل‌ضرب برای سازه تعدیلگر (Rasouli et al., 2018, pp. 112) در این مدل برابر با 09/0- و آماره t آن برابر با 20/2 است. بدین ترتیب، شفقت بر خود، تأثیر بدرفتاری دوران کودکی بر خودمهارگری را تعدیل می‌کند؛ یعنی با اطمینان 95 درصد، شفقت بر خود نوجوانان، موجب ضعیف‌شدن و کاهش اثر بین تجربه بدرفتاری دوران کودکی بر خودمهارگری نوجوانان می‌شود. (path coefficient= 09/0- , Standard deviation= 04/0 , t= 20/2 , p<03/0 ) در پایان به‌منظور بررسی نقش تعدیل‌کننده جنسیت (متغیر اسمی) در تأثیر بدرفتاری دوران کودکی بر خودمهارگری از روش تحلیل گروهی[25] (Rasouli et al., 2018, pp. 166) استفاده شد. در این روش، ابتدا تمامی داده‌ها به تفکیک جنسیت، جدا می‌شوند، سپس داده‌های مربوط به دختران و پسران به‌طور جداگانه، وارد مدل و بررسی می‌شوند. در این روش، آماره t به‌صورت دستی[26] محاسبه شد و نتایج آن در جدول 3 ارائه شدند. بررسی نقش تعدیل‌کننده جنسیت در رابطه تجربه بدرفتاری با خودمهارگری Table3 Investigating the Moderating Role of Gender in the Relationship of Child Maltreatment with Self-Control
با توجه به جدول 3، مقدار t محاسباتی به‌دست‌آمده با استفاده از اطلاعات نرم‌افزار و جای‌گذاری در فرمول، کمتر از مقدار بحرانی 96/1 است؛ بنابراین، فرضیه نقش تعدیل‌کننده جنسیت در تأثیر بدرفتاری دوران کودکی بر خودمهارگری دوران نوجوانی تأیید نشد.
بحث نوجوانی از مهم‌ترین دوران تحول انسان است. سلامت روانی افراد بزرگسال به میزان زیادی وابسته به نحوه روبه‌رویی آن افراد با دوره نوجوانی و تحولات ناشی از آن است (Mohammadi Masiri et al., 2012). بررسی نتایج تحلیل آماری نشان داد بدرفتاری دوران کودکی، خودمهارگری دوران نوجوانی را به‌طور منفی و معنیداری پیش‌بینی می‌کند. این یافته با پژوهش جونز و همکاران (2021) و مارتینز و همکاران[27] (2021) همسو است. جونز و همکاران (2021) نشان دادند قرارگرفتن در معرض ناملایمات دوران کودکی تا سن 5 سالگی، موجب کاهش سطوح خودکنترلی در سال‌های آتی زندگی می‌شود. مارتینز و همکاران (2021) نیز نشان دادند قرارگرفتن در معرض وقایع تروماتیک در دوران کودکی، می‌تواند انجام رفتار بزهکارانه در دوران نوجوانی را پش‌بینی کند. گاتفردسون و هیرشی (1990) در نظریه خود اعلام کردند افراد دارای خویشتن‌داری و خودمهارگری پایین، به آن دلیل که توانایی در نظر گرفتن پیامدهای طولانی‌مدت رفتار خود را ندارند، مرتکب جنایت و رفتارهایی از این قبیل می‌شوند. آنها تمایل به تکانشگری، بی‌دقتی، بی‌ثباتی، ریسک‌پذیری و خودمحوری دارند. پژوهش‌ها نشان داده‌اند بدرفتاری عاطفی والدین قوی‌ترین پیش‌بینی‌کننده تنظیم هیجانی ضعیف در نوجوانان است (Burns et al., 2010). تنظیم هیجانی ضعیف در نوجوانان، احتمال انجام رفتار پرخاشگرانه و پرخطر را در آنها افزایش می‌دهد؛ بنابراین، احتمال آن وجود دارد که تنظیم هیجانی ضعیفی که در پی بدرفتاری با کودک، ایجاد می‌شود، یکی از علل خودمهارگری ضعیف این افراد در دوره نوجوانی باشد. بررسی نتایج تحلیل آماری فرضیه دوم نشان داد بدرفتاری دوران کودکی، شفقت بر خود را به‌طور منفی و معنیداری پیش‌بینی می‌کند. این یافته با پژوهش لسانی و همکاران (2021)، افشار و همکاران (2021) و مسمن‌مور و بوپتانی (2020) همسو بود. لسانی و همکاران (2021) نشان دادند تروماهای دوران کودکی به‌علت ایجاد حس انتقاد و سرزنش خود به‌صورت منفی بر شفقت بر خود اثر خواهند گذاشت. در پژوهش مسمن‌مور و بوپتانی (2020) نشان داده شد در دختران هرچه شدت بدرفتاری اعم از سوءاستفاده جسمی، جنسی، عاطفی و غفلت عاطفی و فیزیکی در دوران کودکی بیشتر باشد، سطوح پایین‌تری از شفقت بر خود و حتی ترس از شفقت برخود را در جوانی نشان می‌دهند. بنابراین، زمانی که فرد در دنیای کودکی که اساس اعتماد با دیگران را بنا می‌کند، هدف انواع بدرفتاری، آن هم ازطرف افراد نزدیک خود، ازجمله مراقبان، پدر و مادر و سایر افراد و بستگان درجه یک قرار گیرد، احساس دوست‌داشتنی نبودن و عدم حمایت، به او القا می‌شود. همان‌طور که در نظریه کلی فشار، تجربه بدرفتاری دوران کودکی، احساسات منفی چون خشم، افسردگی، ترس و اضطراب را فرا می‌خواند؛ بنابراین، این کودک در سایر مراحل زندگی، به‌ویژه دوران نوجوانی که دوران تلاش برای به اثبات رساندن استقلال خود است، در چالش‌های پیش روی زندگی به‌جای حمایت و مهربانی با خود، به انتقاد، قضاوت و سرزنش خود می‌پردازد که نشان از فقدان شفقت بر خود دارد. بررسی نتایج تحلیل آماری فرضیه سوم نشان داد شفقت بر خود، رابطه بین بدرفتاری دوران کودکی و خودمهارگری را تعدیل می‌کند. افرادی که تجارب بدرفتاری دوران کودکی، اعم از بدرفتاری جسمی، جنسی، عاطفی و غفلت را دارند، اغلب از خودمهارگری پایین در سال‌های آتی زندگی خود برخوردارند. مجموع این دو ویژگی با مهربانی و دلسوزی نسبت به خود، در تعارض است. یافته‌ها حاکی از آن است که شفقت بر خود، اثرات منفی قرارگرفتن در معرض تروما را کاهش می‌دهد (Barlow et al., 2017). همچنین، شفقت بر خود یکی از مکانیسم‌هایی است که می‌تواند در برابر بدرفتاری با کودکان، با ارتقای تنظیم هیجانی اثربخش، قابلیت ارتجاعی ایجاد کند (Scoglio et al., 2018). بدین ترتیب شفقت بر خود نوعی روش برای ارتباط با خود است. در این روش، فرد در موقعیت‌های مختلف زندگی با نگرشی متعادل و مهربان با خود رفتار می‌کند. پرورش صفت شفقت بر خود موجب می‌شود فرد از یک سپر محافظتی برخوردار شود که بتواند باوجود تجربه ناملایمات در دوران کودکی و آسیب‌های همراه آن، خودمهارگری را که یک ویژگی حیاتی در دوران نوجوانی است، در خود بپروراند؛ یعنی شفقت بر خود می‌تواند در مقابل تأثیر شدت آسیب تجربه بدرفتاری دوران کودکی بر خودمهارگری نوجوانی، به‌عنوان ضربه‌گیر عمل کند و از شدت آن بکاهد. در تبیین فرضیه چهارم، بررسی نتایج تحلیل گروهی نشان داد جنسیت، توانایی تعدیل رابطه بین بدرفتاری دوران کودکی و خودمهارگری را ندارد. پژوهش‌های گذشته نشان از میزان بالاتر تجربه بدرفتاری دوران کودکی در پسران (BoloorsazMashhadi, 2017) و میزان بالاتر خودمهارگری در زنان جوان (Jones et al., 2021) داشت؛ بنابراین، پیشینه پژوهشی، ما را به این سمت سوق داد که شاید جنسیت بتواند در تأثیر اثر تجربیات نامطلوب دوران کودکی بر کاهش خودمهارگری دوران نوجوانی، نقش تعدیل‌کننده و ضربه‌گیر داشته باشد؛ یعنی جنسیت به‌نوعی شدت اثرات منفی را کم و حتی خنثی کند؛ ولی نتایج این پژوهش نشان دادند جنسیت نمی‌تواند نقش تعدیل‌کننده در این رابطه داشته باشد و در این مورد تفاوتی بین دخترها و پسرها مشاهده نشد. در تبیین این یافته به این نکته اشاره می‌شود که در عصر فعلی، دیگر تفاوت میان جنسیت دختران و پسران کم‌رنگ شده است یا اصلاً وجود ندارد. احتمالاً استان قم هم از این تغییر فرهنگی مستثنی نبوده است و به همین دلیل، جنسیت نتوانست نقش تعدیلگر در این رابطه داشته باشد؛ بنابراین، در جامعه مورد مطالعه ما اگر آسیبی برای هر کودکی فارق از جنسیتش ایجاد شود، توان کاهش خودمهارگری او را در سال‌های بعدی زندگی داراست و از این نظر هیچ‌کدام از دو جنس بر دیگری برتری ندارند. پژوهش حاضر با محدودیت‌هایی ازجمله امکان خطا در تعمیم نتایج به همه نوجوانان ایران و استفاده از پرسشنامه خودگزارشی که احتمال پاسخ غیرواقعی در آن وجود دارد، روبه‌رو بود. علاوه بر آن، حراست آموزش و پرورش استان قم، پس از حذف سؤالات مربوط به سوءرفتار جنسی، اقدام به صدور مجوز کرد؛ بنابراین، ناگزیر، این سؤالات حذف شدند. همچنین، دامنه سنی 13-19 ساله نمونه این پژوهش و حضور هم‌زمان دانشجویان 19 ساله در کنار دانش‌آموزان مقطع هفتم، هشتم، نهم، دهم، یازدهم و دوازدهم، بدون در نظر گرفتن تفاوت‌های میان آنها یکی دیگر از محدودیت‌های مهم این پژوهش بود.
[1] Self-Control [2] Child Maltreatment [3] Self-Compassion [4] IR.ALZAHRA.REC.1400.098 [5] Self-Control Scale [6] General Capacity for Self- Discipline [7] deliberate/Impulsive Action [8] Healthy Habits [9] Reliability [10] Work Ethics [11] Child Abuse Self-Report Scale (CASRS) [12] Child Physical Abuse (CPA) [13] Child Sexual Abuse (CSA) [14] Child Emotional Abuse (CEA) [15] Neglect [16] Self-Compassion Scale- Short Form (SCS-SF) [17] Self-Kindness [18] Self-Judgment [19] Common-Humanity [20] Isolation [21] Mindfulness [22] Over-Identification [23] Raes, Pommier, Neff & Van Gucht [24] Fornell & Larcker [25] Group Analysis [26] ازطریق فرمول زیر:
R1: ضریب مسیر متغیر مستقل بر متغیر وابسته در گروه پسران R2: ضریب مسیر متغیر مستقل بر متغیر وابسته در گروه دختران N1: تعداد پسران N2: تعداد دختران S1: خطای استاندارد مربوط به مسیر تأثیر متغیر مستقل بر وابسته در گروه پسران S2: خطای استاندارد مربوط به مسیر تأثیر متغیر مستقل بر وابسته در گروه دختران
[27] Martins | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| مراجع | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
آزادمنش، م.، و ابوالمعالی، خ.، و محمدی، ا. (1399). بررسی روایی و اعتبار نسخه فارسی پرسشنامه خودکنترلی در دانشجویان. فصلنامه علمی‌پژوهشی روانسنجی, 8(32), 107-123. https://jpsy.riau.ac.ir/article_1772.html
افشار، ا.، و شهبازی، م.، و عباسپور، ذ. (1399). اثربخشی درمان متمرکز بر شفقت بر شرم و احساس گناه در زنان دارای تجربه سوء استفاده جنسی در دوران کودکی. پژوهش‌های مشاوره (تازه‌ها و پژوهش‌های مشاوره), 19(76), 69-48. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=556644
بلورساز مشهدی، ه. (1396). شیوع سوءرفتار با کودک و عوامل جمعیت‌شناختی مرتبط با آن در خانواده‌های شهر کرج. سلامت اجتماعی, 4(4), 343-332. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=349572
جمشیدی، م. (28 اسفند، 1394). بررسی خودکنترلی در کودکان و نوجوانان. دومین کنفرانس بین‌المللی علوم رفتاری و مطالعات اجتماعی. استانبول - ترکیه. https://www.sid.ir/paper/827528/fa
حسین خانزاده، ع.، و طاهر، م.، و حیدری، ح.، و محمدی، ح.، و یاری، ع.، و همتی، ف. (1393). نقش راهبردهای خودنظم‌بخشی و توانایی خودمهارگری در تبیین سبک‌های‌حل مسئله. مجله علمی دانشگاه علوم‌پزشکی ایلام, 23(3), 122- 109. https://www.sid.ir/paper/90298/fa
خسروی، ص.، و صادقی، م.، و یابنده، م. (1392). کفایت روانسنجی مقیاس شفقت خود (SCS). مجله روش‌ها و مدل‌های روانشناختی، 3(13)، 59-47. https://www.sid.ir/paper/227562/fa
رستمی، م.، و عبدی، م.، و حیدری، ح. ( 1393). رابطه انواع بدرفتاری در دوران کودکی با شفقت بر خود و سلامت روانی در افراد متأهل. اصول بهداشت روانی, 16(1), 73-61. https://www.sid.ir/paper/88416/fa
رسولی، ن.، و ترابی، م.، و رسولی، م. (1397). گام به گام با SMART-PLS ورژن 3 (چاپ اول). مؤلفین طلایی.
شهبازی، م.، و رجبی، غ.، و مقامی، ا.، و جلوداری، آ. (1394). ساختار عامل تأییدی نسخه فارسی مقیاس درجه‌بندی تجدیدنظرشده شفقت - خود در گروهی از زندانیان. مجله روش‌ها و مدل‌های روانشناختی, 6(19), 31-46. https://www.sid.ir/paper/227521/fa
لسانی، س.، و شاهقلیان، م.، و سرافراز، م.، و عبداللهی، م. (1400). پیش‌بینی نارسیسیزم آسیب‌شناختی براساس آسیب‌های دوران کودکی و به‌واسطه نقص در شفقت خود و احساس شرم. مجله علوم روانشناختی, 20(97), 87-77. https://www.sid.ir/paper/370937/fa
محمدی مصیری، ف.، و شفیعی‌فرد، ی.، و داوری، م.، و بشارت، م. (1391). نقش خودمهارگری، کیفیت رابطه با والدین و محیط مدرسه در سلامت روانی و رفتارهای ضداجتماعی نوجوانان. روانشناسی تحولی (روانشناسان ایرانی), 8(32), 404-397. https://www.sid.ir/paper/101485/fa
Refrences
Afshar, A., shahbazi, M., & Abbaspour, Z. (2021). The Effectiveness of Compassion Focused Therapy (CFT) on Shame and Feeling of Guilt Among Women with Sexual Abuse Experience in Childhood. Counseling Research, 19(76), 48-69. [In Persian]
Azadmanesh, M., Abolmaali, Kh., & Mohammadi, A. (2020). The Consideration of Validity and Reliability of Persian Version of Self-control Questionnaire among Students. Psychometry, 8(32), 107-123. [In Persian]
Barlow, M. R., Turow, R. E. G., & Gerhart, J. (2017). Trauma appraisals, emotion regulation difficulties, and self-compassion predict posttraumatic stress symptoms following childhood abuse. Child Abuse & Neglect, 65, 37-47. https://doi.org/10.1016/j.chiabu.2017.01.006
Berk, L. E. (2017). Development through the lifespan. 7th edition. Pearson.
Boloorsaz Mashhadi, H. (2017). The Prevalence of Child Maltreatment and Non-accidental Trauma and Related Demographic Factors among Families of Karaj, Iran. Community Health, 4(4), 332-343. [In Persian]
Burns, E. E., Jackson, J. L., & Harding, H. G. (2010). Child maltreatment, emotion regulation, and posttraumatic stress: The impact of emotional abuse. Journal of Aggression, Maltreatment & Trauma, 19(8), 801-819. https://doi.org/10.1080/10926771.2010.522947
Deniz, M. E. (2021). Self-compassion, intolerance of uncertainty, fear of COVID-19, and well-being: A serial mediation investigation. Personality and Individual Differences, 177, 110824.
Gallo, E. A. G., Munhoz, T. N., de Mola, C. L., & Murray, J. (2018). Gender differences in the effects of childhood maltreatment on adult depression and anxiety: A systematic review and meta-analysis. Child abuse & neglect, 79, 107-114. https://doi.org/10.1016/j.chiabu.2018.01.003
Jamshidi, M. (2016, March 18). The Consideration of Self-Control in Children and Adolescents. 2nd International Conference on Behavioral Science & Social Studies. Istanbul-Turkey. [In Persian]
Gottfredson, M. R., & Hirschi, T. (1990). A general theory of crime. Stanford University Press. https://psycnet.apa.org/record/1990-97753-000
Hallion, M., Taylor, A., Roberts, R., & Ashe, M. (2019). Exploring the association between physical activity participation and self-compassion in middle-aged adults. Sport, Exercise, and Performance Psychology, 8(3), 305. https://psycnet.apa.org/doi/10.1037/spy0000150
Hayden, B. Y. (2019). Why has evolution not selected for perfect self-control?. Philosophical Transactions of the Royal Society B, 374(1766), 20180139. https://doi.org/10.1098/rstb.2018.0139
Hosseinkhanzadeh, A., Taher Mohammadi, H., Heydari, H., Hemati, F., & Yari, A. (2014). The Role of Self-regulation Strategies and Self-Control Ability in Explaining of Problem Solving Styles. Scientific Journal of Ilam University of Medical Sciences, 23(3), 109-122. [In Persian]
Jardim, G. B. G., Novelo, M., Spanemberg, L., von Gunten, A., Engroff, P., Nogueira, E. L., & Neto, A. C. (2018). Influence of childhood abuse and neglect subtypes on late-life suicide risk beyond depression. Child Abuse & Neglect, 80, 249-256. https://doi.org/10.1016/j.chiabu.2018.03.029
Jones, M. S., Pierce, H., & Chapple, C. L. (2021). Early adverse childhood experiences and self-control development among youth in fragile families. Youth & Society, 0044118X21996378. https://doi.org/10.1177/0044118X21996378
Khosravi, S., Sadeghi, M., & Yabandeh, M.R. (2014). Psychometric Properties of Self-Compassion Scale (SCS). Journal of Psychological Models and Methods, 3(13), 47-58. [In Persian]
Lessani, S., Shahgholian, M., Sarafraz M.R., & Abdollahi, M.H. (2021). Prediction of Pathological Narcissism Based on Childhood Trauma with the Mediating Role of Self-Compassion Deficit and Shame. Journal of Psychological Science, 20(97), 77-87. [In Persian]
Martins, J. S. T. O., Dinis, M. A. P., Caridade, S. M. M., Sousa, H. F. P. E., & Moura, A. D. P. R. D. (2021). Adverse childhood experiences and delinquent Behaviour: Predictors and mediating vaiables. Archives of Clinical Psychatry (Sao Paulo), 48, 75-82. https://doi.org/10.15761/0101-60830000000284
Ménard, A. D., & MacIntosh, H. B. (2021). Childhood sexual abuse and adult sexual risk behavior: A review and critique. Journal of Child Sexual Abuse, 30(3), 298-331. https://doi.org/10.1080/10538712.2020.1869878
Meng, X., & D'Arcy, C. (2016). Gender moderates the relationship between childhood abuse and internalizing and substance use disorders later in life: a cross-sectional analysis. BMC psychiatry, 16(1), 1-13. https://bmcpsychiatry.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12888-016-1071-7
Messman-Moore, T. L., & Bhuptani, P. H. (2020). Self-compassion and Fear of Self-compassion: Mechanisms Underlying the Link between Child Maltreatment Severity and Psychological Distress in College Women. Mindfulness, 11(6), 1446-1459. https://link.springer.com/article/10.1007/s12671-020-01361-2
Mohammadi Masiri, F., Shafiee Fard, Y., Davari, M., & Besharat, M.A. (2012). The Role of Self-Control, Quality of Relationship with Parents and School Environment in the Mental Health and Antisocial Behavior of Adolescents. Develomental Psychology :Journal of Iranian Psychologists, 8(32), 397-404. [In Persian]
Mohammadkhani, P., Mohammadi, M. R., Nazari, M. A., Salavati, M., & Razzaghi, O. M. (2003). DEVELOPMENT, validation and reliability of child abuse self report scale (CASRS) in IRANIAN stydents. Medical Journal of the Islamic Republic of Iran, 17(1), 51-58. https://mjiri.iums.ac.ir/browse.php?a_id=723&sid=1&slc_lang=en&ppup=&ftxt=1
Neff, K. D. (2003). Development and validation of a scale to measure self-compassion. Self and Identity. (2). 223-250. https://doi.org/10.1080/15298860309027
Neff, K. D. (2020). Commentary on Muris and Otgaar (2020): let the empirical evidence speak on the self-compassion scale. Mindfulness, 11, 1900-1909. https://link.springer.com/article/10.1007/s12671-020-01411-9
Raes, F., Pommier, E., Neff, K. D., & Van Gucht, D. (2011). Construction and factorial validation of a short form of the self-compassion scale. Clinical Psychology & Psychotherapy, 18(3), 250-255. https://doi.org/10.1002/cpp.702
Rasouli, N., Torabi, M.A., & Rasouli, M. (2018). Step by Step with SMART-PLS Version 3 (1st Edition). Goldish Writers. [In Persian]
Rostami, M., Abdi, M., & Heidari, H. (2014). Correlation of Childhood Maltreatment, Self-Compassion and Mental Health in Married People. Journal of Fundamentals of Mental Health, 16(1), 61-73. [In Persian]
Scoglio, A. J., Rudat, D. A., Garvert, D., Jarmolowski, M., Jackson, C., & Herman, J. L. (2018). Self-compassion and responses to trauma: the role of emotion regulation. Journal of Interpersonal Violence, 33, pp. 2016- 2036. https://doi.org/10.1177/0886260515622296
Shahbazi, M., Rajabi, Gh., Maghami, E., & Jelodari, A. (2015). Confirmatory Factor Structure of the Persian Version of the Self-Compassion Rating Scale-Revised at Group of Prisoners. Journal of Psychological Models and Methods, 6(19), 31-46. [In Persian]
Tangney, J. P., Baumeister, R. F., & Boone, A. L. (2004). High self‐control predicts good adjustment, less pathology, better grades, and interpersonal success. Journal of Personality, 72(2), 271-324. https://doi.org/10.1111/j.0022-3506.2004.00263.x
Tao, J., He, K., & Xu, J. (2021). The mediating effect of self-compassion on the relationship between childhood maltreatment and depression. Journal of Affective Disorders, 291, 288-293. https://doi.org/10.1016/j.jad.2021.05.019
World Health Organization. (2020). Child Maltreatment. World Health Organization. https://www.int/news-room/fact-sheets/detail/child-maltreatment.
Zhang, H., Li, J., Sun, B., & Wei, Q. (2021). Effects of childhood maltreatment on self-compassion: a systematic review and meta-analysis. Trauma, Violence, & Abuse, 15248380211043825. https://doi.org/10.1177/15248380211043825
Zhong, H., Li, H., Zhang, X., Zhang, X., Zhang, Y., & Zhao, J. (2022). Childhood maltreatment and impulsivity in offenders: Examining the mediating roles of self-compassion and cognitive reappraisal. Child Abuse & Neglect, 133, 105847. https://doi.org/10.1016/j.chiabu.2022.105847
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 628 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 544 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||