
تعداد نشریات | 43 |
تعداد شمارهها | 1,685 |
تعداد مقالات | 13,830 |
تعداد مشاهده مقاله | 32,681,045 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,918,446 |
زمینشیمی و سنگزایی روانههای آلکالیالیوینبازالت کواترنری قزلحصار (شمالخاوری همدان، ایران) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
پترولوژی | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مقاله 5، دوره 11، شماره 4 - شماره پیاپی 44، بهمن 1399، صفحه 75-90 اصل مقاله (2.58 M) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22108/ijp.2021.124136.1195 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
نویسندگان | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
فاطمه سالار بیرامی1؛ حسین شهبازی* 2؛ مریم قبادنام3 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1گروه زمین شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2همدان - میدان پژوهش - دانشگاه بوعلی سینا - دانشکده علوم پایه - گروه زمین شناسی - حسین شهبازی . | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
3گروه زمینشناسی ، دانشکده علوم پایه، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
چکیده | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
الیوینبازالتهای کواترنری قزلحصار در 2 کیلومتری جنوبباختری روستای قزلحصار، 60 کیلومتری شمالخاوری شهر همدان و در پهنة زمینشناسی و زمینساختی سنندج-سیرجان رخنمون دارند. این سنگها بهصورت روانههای افقی تیره به ضخامت نزدیک به 20 متر روی نهشتههای کواترنری جای گرفتهاند. فنوکریستهای آنها از الیوین و کلینوپیروکسنهای غالباً شکلدار تشکیل شدهاند. خمیرة سنگ دربردارندة شیشه، لوسیت، نفلین و میکرولیتهای پیروکسن است. در این سنگها بافتهای پورفیری، ویتروفیری و گلومروپورفیری رایج هستند. بازالتهای قزلحصار تحتاشباع از سیلیس هستند و سرشت آلکالن دارند. دیوپسید، هماتیت، انورتیت، آلبیت، ارتوکلاز، ±هیپرستن، ±الیوین، ±نفلین و ±کوارتز از کانیهای نورم بازالتهای قزلحصار هستند. در الگوهای بهنجارشدة عنصرهای خاکی کمیاب، غنیشدگی از عنصرهای خاکی کمیاب سبک (LREEs) نسبت به عنصرهای خاکی کمیاب سنگین (HREEs) دیده میشود. میزان تفکیک میان عنصرهای خاکی کمیاب سبک و عنصرهای خاکی کمیاب سنگین (43/43- 05/37 LaN/YbN=) آنها کمابیش بالاست. در این سنگها، عنصرهای با قدرت میدان بالا (HFSE) مانند Nb، Ta، Zr، Ti و P و عنصر Rb آنومالی منفی و عنصرهای لیتوفیل بزرگ یون (LILE) مانند Pb و Ba و برخی عنصرهای دیگر مانند Th، La، Ce، Nd و Sm آنومالی مثبت دارند. ویژگیهای زمینشیمیایی روانههای آتشفشانی قزلحصار و پارامترهای عنصرهای کمیاب آنها مانند Nb∆ نشان میدهد ماگمای این سنگها از ذوببخشی درجه پایین یک منبع گوشتهای گارنتدار غنیشده خاستگاه گرفتهاند و فرایند تبلوربخشی در سرشت زمینشیمیایی آنها نقش داشته است. این سنگها ویژگیهای بازالتهای آلکالن درونصفحهای قارهای را دارند. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
کلیدواژهها | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
آلکالیبازالت؛ تحتاشباع؛ ذوببخشی؛ قزلحصار؛ همدان؛ پهنة سنندج- سیرجان | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
اصل مقاله | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
بازالتها حجم چشمگیری از سنگهای آتشفشانی سطح زمین را دربرگرفتهاند. ردهبندی چهاروجهی Yoder و Tilley (1962) بهترین و پرکاربردترین روش شناسایی بازالتها بهشمار میرود. برپایة این ردهبندی، بازالتها از دو قطب تولهایتی و آلکالن و دو نوع حد واسط دیگر، یکی تولهایت حاوی ارتوپیروکسن و الیوین به نام تولهایت الیویندار و دیگری بازالتآلکالن حاوی الیوین و با سیلیس بسیار کم به نامهای بازانیت و نفلینیت تشکیل شدهاند. بازالتهای تولهایتی در پی تبلوربخشی و جدایش بلورین (تفریق) به ریولیت و بازالتهای آلکالن به فنولیت تبدیل میشوند. بازالتهای پشته میان اقیانوسی نرمال (Normal – Mid-Ocean Ridge Basalts یاN-MORB) از نوع بازالتهای تولهایتی هستند و خاستگاه آنها از گوشتة تهیشده (Depleted Mantle) است. بازالتهای تیپ جزیرههای اقیانوسی (Ocean Island Basalts یا OIB-type) نوعی از بازالتهای آلکالن بهشمار میروند که خاستگاه آنها یا پلوم گوشتهای (Mantle Plume) یا یک تودة غنی شده قدیمی (Passive Enriched Blob) درگوشتة بالایی است (Fitton, 2007). گدازههای بازالتی آلکالن کواترنری با خاستگاه گوشتة غنیشده در پهنههای سنندج-سیرجان و ارومیه-دختر را شماری از پژوهشگران بررسی کردهاند (Boccaletti et al., 1976; Kheirkhah et al., 2009; Haghnazar and Malakotian, 2011; Allen et al., 2013: Azizi et al., 2013; Veysi et al., 2015; Kheirkhah, 2015; Rahimzadeh et al., 2019; Salehi et al., 2020). به باور Aghanabati (2004)، گدازههای بازالتی آلکالن کواترنری ایران نشاندهندة آخرین فعالیتهای ماگمایی ایران هستند. این گدازهها از راه شکستگیهای فراوان به سطح زمین رسیدهاند تا روانهها بازالتی کواترنری ایران را بسازند. نوع و ترکیب شیمیایی سنگهای آتشفشانی کواترنری نشان میدهد خاستگاه مذاب سازندة این آلکالیبازالتها از گوشته است. این مذاب گاهی در پی پدیدة تبلوربخشی و یا آلایش و ذوب پوستهای، سنگهای مانند تراکیبازالت، تراکی آندزیت تا تراکیت را پدید آورده است. گدازههای بازالتی آلکالن کواترنری ایران (مانند: بازالتهای ماکو، خوی، اهر، تبریز، تکاب، رشت، قزوین، تهران، بجنورد، نایبندان، خاش و باختر ساوه) از گوشتة غنیشده خاستگاه گرفتهاند (Emami, 1999). در این پژوهش برپایة یافتههای بهدستآمده از بررسی ویژگیهای صحرایی، سنگنگاری، ویژگیهای زمینشیمیایی و پارامترهای عنصرهای کمیاب (مانند Nb∆) در آلکالی بازالتهای قزلحصار، تلاش شده است روابط صحرایی آنها با دیگر واحدهای زمینشناسی منطقه، ساخت، بافت، کانیهای سازنده، سنگشناسی، فرایندهای مؤثر بر سرشت زمینشیمیایی آنها (مانند ذوببخشی و درجة آن، تبلوربخشی، جایگاه زمینساختی و ویژگیهای سنگ خاستگاه) آنها بررسی شود.
زمینشناسی منطقه آلکالیالیوینبازالتهای بررسیشده در 2 کیلومتری جنوبباختری روستای قزلحصار، 60 کیلومتری شمالخاوری شهر همدان، در طول شرقی جغرافیایی ' 07 °49 و عرض شمالی جغرافیایی '00 °35 و در بخش شمالباختری پهنة زمینشناسی و زمینساختی سنندج-سیرجان رخنمون دارند (شکل 1). این منطقه در نقشههای زمینشناسی ورقههای 1:100000 رزن و وفس قرار دارد. از دیدگاه زمینشناسی و ریختشناسی، این منطقه از زمینهای هموار و کشاورزی و تپه ماهورهای کمارتفاع با شیب بسیار ملایم ساخته شدهاند.
شکل 1- A) جایگاه زمینشناسی و جغرافیایی روانههای الیوینبازالتی قزلحصار در نقشة پهنههای زمینشناسی و زمینساختی ایران، برگرفته از نقشههای زمینشناسی ایران Sahandi و Soheili (2014)؛ B) نقشة زمینشناسی منطقه (برگرفته از نقشههای زمینشناسی مقیاس 1:100000 رزن و وفس (Zabihi, 2003) همراه با تغییرات)
قدیمترین سنگهای منطقه، رخنمونهایی از واحدهای مارنی- آهکی سازند الیگومیوسن قم است. این واحد از مارنهای خاکستری تا سبز زیتونی همراه با میانلایههایی از آهک کرم ساخته شده است. روانههای الیوین آلکالیبازالتی بررسیشده به ضخامت میانگین 20 متر و به مساحت نزدیک به 5 کیلومترمربع و بهصورت افقی روی واحد پیشین یعنی واحد مارنی- آهکی الیگومیوسن و آبرفتهای قدیمیتر کواترنری جای گرفتهاند (شکل 2). پیسنگ منطقه از سنگهای دگرگونی ژوراسیک معروف به فیلیتهای همدان ساخته شده است و در فاصلة 20 کیلومتری شمالخاوری این منطقه رخنمون دارند (Zabihi, 2003).
شکل 2- A) تصویر ماهوارهای از آلکالیالیوینبازالتهای قزلحصار؛ B) تصویر صحرایی از روانههای آلکالیالیوینبازالتهای منطقة قزلحصار
روش انجام پژوهش پس از بازدیدهای صحرایی، شمار 80 نمونه از سنگهای بازالتی منطقه برای بررسیهای سنگنگاری و تجزیة زمینشیمیایی نمونهبرداری شدند. از همة نمونهها مقطع نازک تهیه شد و مقطعها بررسی میکروسکوپی شدند. شمار 20 نمونه از آنها با کمترین دگرسانی برای تعیین مقادیر عنصرهای اصلی و کمیاب سنگکل برگزیده و در آزمایشگاه مطالعات مواد معدنی زرآزما تجزیه شدند. پس از آمادهسازی نمونهها به روش ذوب قلیایی، مقدار عنصرهای اصلی و کمیاب بهترتیب با دستگاه طیفسنج نشر نوری ICP-OES و دستگاه طیفسنج جرمی ICP-MS اندازهگیری شدهاند. سنگنگاری آلکالیالیوینبازالتهای قزلحصار معمولاً کانیهای درشت الیوین و کلینوپیروکسن دارند (شکل 3). بافتهای پورفیری، ویتروفیری و گلومروپرفیری در این سنگها معمول هستند (شکل 3). فنوکریستهای این سنگها نزدیک به 40 درصدحجم آنها را فرا گرفتهاند و از الیوین و کلینوپیروکسنهای تشکیل شدهاند (شکل 3). بیشتر دانههای الیوین شکلدار هستند و اندازة آنها از 1/0 تا 1 میلیمتر متغیر است. همچنین، حاشیة خوردگی ندارند و حاشیة نازک کرونایی دارند. کلینوپیروکسنها هم بهصورت فنوکریست و هم بهصورت میکرولیت در خمیرة سنگها دیده میشوند. اندازة آنها بسیار متغیر است و از دانهای بسیار کوچک در ماتریکس سنگ تا بلورهای به اندازة 5/0 میلیمتری دیده میشوند. ویژگیهای نوری مانند زاویة خاموشی آنها نشان میدهند احتمالاً از نوع اوژیت هستند و معمولاً ساخت منطقهای دارند (شکل 3- C). خمیرة سنگها از شیشه، نفلین، لوسیت و میکرولیتهای کلینوپیروکسن ساخته شده است.
شکل 3- A، B، C، D) تصویرهای میکروسکوپی در حالت نیکولهای عمود بر هم (در XPL) از الیوینآلکالیبازالتهای قزلحصار (Cpx: کلینوپیروکسن؛ Ol: الیوین)
زمینشیمی دادههای بهدستآمده از 20 تجزیة شیمیایی سنگ کل روی آلکالی الیوینبازالتهای قزلحصار در جدول 1 آورده شدهاند. این دادهها نشان میدهند بازة تغییرات عنصرها در نمونهها کمابیش کم است. مقدار SiO2 نمونهها از 7/41 تا 04/47 درصدوزنی، MgO از 11 تا 5/12 درصدوزنی، Fe2O3 از 9/10تا 7/12 درصدوزنی، Al2O3 از 8/8 تا 7/12 درصدوزنی، CaO از 6/8 تا 4/10 درصدوزنی، Na2O از 2/1 تا 6/4 درصدوزنی و K2O از 3/0 تا 9/0 درصدوزنی متغیر است. عدد منیزیم Mg# (9/63- 6/68) نمونهها بالاست. نسبت Na2O/K2O (9/9 – 3/1 >) در آنها بیشتر از 1 است و از نوع آلکالی بازالتهای سدیک بهشمار میروند. همة نمونهها از سنگهای بازیک بهشمار میروند.
جدول 1- دادههای بهدستآمده از تجزیة عنصرهای اصلی (برپایة wt.%) و عنصرهای فرعی (برپایة ppm) در روانههای آلکالیالیوینبازالت قزلحصار
جدول 1- ادامه
کانیهای نورم سازندة الیوینبازالتهای قزلحصار (جدول 2) برپایة درصدوزنی عبارتند از دیوپسید (9/20-8/11)، هیپرستن ( 5/23-0)، آنورتیت (8/14-6/6)، آلبیت (9/29-10)، اورتوکلاز (8/4-5/1)، الیوین (7/15-0 )، هماتیت (7/12-9/10) آپاتیت (9/1-6/1)، پراوسکیت (6/4-4/2) در پنج نمونه، نفلین(9/6-3) در سه نمونه و کوارتز به مقدار ناچیز (8/2-2/0) در چهار نمونه.
جدول 2- کانیهای نورم (برپایة wt.%) سازندة روانههای آلکالیالیوینبازالت قزلحصار
جدول 2- ادامه
برپایة نمودار تغییرات Nb/Y دربرابر Zr/TiO2، همة نمونههای روانههای ولکانیک قزلحصار در محدودة آلکالیبازالتها جای گرفتهاند (شکل 4- A). در نمودار تعیین سری ماگمائی برپایة تغییرات Co دربرابر Th نیز نمونهها در گسترة قلیایی پتاسیم بالا تا شوشونیتی جای میگیرند (شکل 4- B).
شکل 4- ترکیب روانههای آلکالیالیوینبازالت قزلحصار در: A) نمودار تغییرات Nb/Y دربرابر Zr/TiO2 (Winchester and Folyd, 1977)؛ B) نمودار تعیین سری ماگمایی برپایة تغییرات Co دربرابر Th (برپایة ppm) (Hastie et al., 2007)
بحث الف- سنگزایی نمودارهای تغییرات مقادیر و نسبتهای عنصرهای کمیاب در نمونههای روانههای آلکالیالیوینبازالت قزلحصار نشان میدهند فرایند تبلوربخشی در پیدایش سرشت شیمیایی این سنگها نقش داشته است. راستای تغییرات نمونهها در نمودار تغییرات Zr دربرابر Zr/Nb، نقش فرایند تبلوربخشی را نشان میدهد (شکل 5- A). همچنین، در نمودار تغییرات Zr دربرابر Zr/Nb، روند تغییرات نمونهها نقش تبلوربخشی را در پیدایش آلکالیالیوینبازالتهای قزلحصار نشان میدهد (شکل 5- B).
شکل 5- نمایش اثرات نقش تبلوربخشی بر سرشت زمینشیمیایی آلکالیالیوینبازالتهای قزلحصار در: A) نمودار تغییرات Zr دربرابر Zr/Nb (برپایة ppm) (Shen and Pan, 2013)؛ B) نمودار تغییرات Ta/Yb دربرابر Th/Yb (Nédli and Tóth, 2007) (f: تبلوربخشی؛ w: غنیشدگی درونصفحهای؛ c: آلایش پوستهای؛ s: غنیشدگی پهنة فرورانش؛ PM: بازالتهای پشتههای میاناقیانوسی نوع پلوم؛ UML: میانگین لامپروفیر الترامافیک؛ AL: میانگین لامپروفیر آلکالن؛ TH: مرزهای بازالتهای کمانی تولهایتی؛ CA: کالکآلکالن؛ SH: شوشونیتی)
در الگوی بهنجارشده عنصرهای خاکی کمیاب (REEs) نسبت به گوشتة اولیه (McDonough and Sun, 1995)، روند تغییرات عنصرها مربوط به نمونههای بازالت قزلحصار موازی هم هستند (شکل 6- A) که نشاندهندة فرایندهای ماگمایی مشابه و خاستگاه مشترک نمونههاست (Kharbish, 2010). در همة نمونهها یک غنیشدگی عمومی در LREEs نسبت به HREEs دیده میشود. میزان تفکیک میان عنصرهای خاکی کمیاب سبک (LREEs) و عنصرهای خاکی کمیاب سنگین (HREEs) در الیوینبازالتهای قزلحصار بالاست (LaN/YbN = 05/37- 43/43). غنیشدگی عنصرهای LREEs و بهویژه فراوانی بالای Ce و La به میزان بیشتر از 100 برابر نسبت به ترکیب گوشتة اولیه گویای گوشتهای غنیشده برای سنگ خاستگاه است. تهیشدگی HREEs چهبسا پیامد برخاستن ماگما از سنگی گارنتدار است که در پی درجة کم ذوببخشی، گارنت ذوبنشده و عنصرهای خاکی کمیاب سنگین بهصورت سازگار در ساختمان گارنت بجا مانده و وارد مذاب نشدهاند. به باور Kampunzo و همکاران ( 2003)، حضور کانی گارنت در سنگ خاستگاه از عوامل تهیشدگی بیشترِ HREEs نسبت به LREEs در بازالتهاست. Y بیشتر شبیه Yb رفتار میکند در ساختار گارنت بجا میماند. با توجه به آنچه در بخش ویژگیهای سنگ خاستگاه نیز گفته خواهد شد، حضور گارنت در سنگ خاستگاه الیوینبازالتهای قزلحصار محرز است. الگوی بهنجارشدة عنصرهای کمیاب نمونهها نسبت به ترکیب گوشتة اولیه (McDonough and Sun, 1995) نمونهها نشان می دهد (شکل 6- B) همة عنصرهای این نمودار نسبت به ترکیب گوشتة اولیه غنیشدگی دارند و بیشتر آنها یک غنیشدگی 10 تا 1000 برابری از خود نشان میدهند.
شکل 6- الگوی بهنجارشده دربرابر ترکیب گوشتة اولیه (McDonough and Sun, 1995) برای نمونههای آلکالیالیوینبازالت قزلحصار. A) عنصرهای خاکی کمیاب؛ B) عنصرهای کمیاب
در نمونههای الیوینبازالت قزلحصار، عنصرهای با قدرت میدان بالا (HFSE) مانند Nb، Ta، Zr، Ti، P و عنصر Rb آنومالی منفی نسبت به عنصرهای کنار خود دارند. حضور آپاتیت در سنگ خاستگاه جذب و نگهداری P و حضور ایلمنیت در آن جذب و نگهداری Ti، Nb، Ta و Zr در سنگ خاستگاه را بهدنبال دارد. ازاینرو، Nb، Ta، Zr، Ti و P در ماگما را دچار آنومالی منفی میکنند (Prelevic et al., 2017). همچنین، حضور گارنت و نبود پلاژیوکلاز در سنگ خاستگاه آنومالی منفی Nb در ماگما را در پی دارد (Kampunzo et al, 2003). Rb در کانیها و به تبع آن در سنگ جایگزین K میشود. ازآنجاییکه آلکالیبازالتهای قزلحصار از نوع سدیک هستند و مقدار K در آنها بسیار کم است (3/0 تا 9/0 درصدوزنی)، پس در این نمونهها، Rb نیز بهتبع K نسبت به عنصرهای کنار خود آنومالی منفی دارد. در نمونههای آلکالیبازالت قزلحصار عنصرهای لیتوفیل بزرگ یون (LILE) مانند Pb و Ba و برخی عنصرهای کمیاب مانند Th و La آنومالی مثبت دارند (شکل 6 B-). آنومالی مثبت در Pb، Ba و Th نشاندهندة آغشتگی پوستهای در نمونهها هستند (Hofmann, 1997).
ب- پهنة زمینساختی برای تعیین پهنة زمینساختی پیدایش ماگما از نمودارهای تغییرات برخی عنصرهای کمیاب و خاکی کمیاب و نسبتهای آنها بهره گرفته میشود. در نمودار تغییرات Zr دربرابر Ti، الیوینبازالتهای قزلحصار در محدودة بازالتهای درونصفحهای جای گرفتهاند (شکل 7- A). در نمودار تغییرات Zr دربرابر Zr/Y، نمونهها ویژگیهای بازالتهای درونصفحهای نشان میدهند (شکل 7- B). در نمودارهای سهتاییِ Zr-(Ti/100)-(Y*3) و (Zr/4)-2Nb-Y، همة نمونهها در محدودة بازالتهای آلکالن درونصفحهای جای گرفتهاند (شکلهای 7- D و 7- C).
شکل 7- نمودارهای شناسایی پهنة زمینساختی پیدایش ماگمای سازندة روانههای ولکانیک قزلحصار. A) نمودار تغییرات Zr دربرابر Ti (Pearce, 1982)؛ B) نمودار تغییرات Zr دربرابر Zr/Y (Pearce and Norry, 1979)؛ C) نمودار سهتایی Zr-(Ti/100)-(Y*3) (Meschede, 1986; Nédli and Tóth, 2007) (a: بازالتهای درونصفحهای؛ b، c: تولهایتهای کمپتاسیم؛ c، d: بازالتهای بازالتهای کالکآلکالن؛ c: بازالتهای کف اقیانوسی)؛ D) نمودار سهتاییِ Zr/4-(2Nb)-Y (Meschede, 1986; Nédli and Tóth, 2007) (AI، AII: آلکالیبازالتهای درونصفحهای؛ C، AII: تولهایتهای درونصفحهای، B: بازالتهای پشتههای میاناقیانوسی نوع پلوم؛ D: بازالتهای پشتههای میاناقیانوسی نوع نرمال؛ D، C: بازالتهای کالکآلکالن)
پ- ویژگیهای خاستگاه به باور Aghanabati (2004) و Emami (1999)، گدازههای بازالتی آلکالن کواترنری ایران از گوشتة بالایی غنیشده خاستگاه گرفتهاند. برای بررسی ویژگیهای سنگ خاستگاه و شرایط ذوبخشی سنگهای آلکالیالیوینبازالت قزلحصار از رفتار زمینشیمیایی عنصرهای کمیاب و خاکی کمیاب و نمودارهای مربوط به آنها بهره گرفته شده است. در نمودار سهتاییِ Zr/Y-Zr/Nb-Y/Nb، نمونههای روانههای آلکالیالیوینبازالت کواترنری قزلحصار آشکارا در محدودة P یا همان مورب تیپ پلوم (P-type MORB) جای گرفتهاند (شکل 8- A). مورب تیپ پلوم (P-type MORB) از پهنههای مختلف گوشتة غنیشده خاستگاه میگیرد (Foder and Vetter, 1984). سرشت زمینشیمیایی بازالتهای آلکالن همانند بازالت جزیرههای اقیانوسی (OIB-type) است، که بنا به پیشنهاد Fitton (2007)، خاستگاه آنها یا یک تودة غنیشده قدیمی (Passive Enriched Blob) درگوشتة بالایی و یا همانند بازالت جزیرههای اقیانوسی، یک پلوم گوشتهای (Mantle Plume) بوده است. برخی از پژوهشگران مانند Willbold و Stracke (2006) و Fitton (2007) پارامتر زیر را برای شناخت این دو نوع خاستگاه بهکار بردهاند:
∆Nb= 1.74 + log(Nb/Y) –1.92 log(Zr/Y)
میانگین پارامتر ∆Nb در بازالتهای آلکالن با خاستگاه گوشتة بالایی غنیشده از 085/0 (میانگین ∆Nb EM1 < 085/0) کمتر و در بازالتهای آلکالن با خاستگاه پلوم، این مقدار برابربا 138/0 (میانگین ∆Nb EM2 = 138/0) است (Willbold and Stracke, 2006; Fitton, 2007). ازآنجاییکه میانگین پارامتر ∆Nb در نمونههای بررسیشده از 085/0 (میانگین ∆Nb = 01/0) کمتر است (جدول 1)، پس ماگمای روانههای آلکالیالیوینبازالت کواترنری قزلحصار از گوشتة غنیشده بالایی خاستگاه گرفته است. نمودارهای تغییرات (Eu/Yb)N دربرابر (La/Yb)N و تغییرات (La/Sm)N دربرابر (La/Yb)N نشان میدهند ماگمای سازندة این روانههای بازالتی از ذوببخشی گوشتة غنیشده با 7%~ گارنت و درجة ذوببخشی کم (نزدیک به 5/1~ درصد) پدید آمده است (شکلهای 8- C و 8- B). به باور Morata و همکاران (2005)، حضور گارنت بهعنوان فاز بجامانده در گوشتة اولیه، مقدار YbN و LuN (بهنجارشده نسبت به ترکیب گوشتة اولیه) در سنگ را به کمتر از 10 کاهش میدهد. ازآنجاییکه در سنگهای منطقه، مقدار YbN و LuN بهترتیب برابربا 26/4 – 25/3 و 19/4 – 24/3 است، پس گارنت در خاستگاه این سنگها حضور داشته و عنصر Yb را در آنها جذب و نگهداری کرده است. نسبت Nb/La در همة نمونههای آلکالیبازالت قزلحصار از 5/0 کمتر است (جدول 1) و نمودار تغییرات La/Yb دربرابر Nb/La بهروشنی خاستگاه گوشتهای آنها را نشان میدهد (شکل 8- D).
شکل 8- A) نمودار سهتایی Zr/Y-Zr/Nb-Y/Nb (Foder and Vetter, 1984) (N= N-type MORB; T= T-type MORB; P= P-type MORB)؛ B، C) بهترتیب نمودارهای تغییرات (Eu/Yb)N دربرابر (La/Yb)N و تغییرات (La/Sm)N دربرابر (La/Yb)N (Jourdan et al., 2007)، نسبتها به ترکیب کندریت (Boynton, 1984) Nb/ بهنجار شدهاند؛ D) نمودار تغییرات La/Yb دربرابر Nb/Yb (Abdel-Fattah and Philip, 2004)
برداشت بررسی سنگنگاری و زمینشیمیایی روانههای آلکالیالیوینبازالتهای کواترنری قزلحصار در شمالباختری همدان نشان میدهد این سنگها از فنوکریستهای الیوین و کلینوپیروکسن و خمیرهای از نفلین، لوسیت، شیشه و میکرولیتهایی از جنس فنوکریستها ساخته شدهاند. این سنگها سرشت بازالتهای تحتاشباع از سیلیس و بازالتهای آلکالن را نشان میدهند. یک غنیشدگی عمومی از عنصرهای خاکی کمیاب سبک LREE نسبت به عنصرهای خاکی کمیاب سنگین HREE در نمونهها دیده میشود. فرایندهای ذوببخشی و تبلوربخشی در پیدایش سرشت ماگمای این سنگها نقش مؤثری داشته است. ویژگیهای زمینشیمیایی و نمودارهای مربوط به تغییرات پارامترهای عنصرهای کمیاب و خاکی کمیاب نشان میدهند ماگمای سازندة روانههای بازالتی قزلحصار در پهنة زمینساختی درون صفحه قارهای پدید آمده است. این ماگما پیامد ذوببخشی گوشتة بالایی غنیشده با 7%~ گارنت و درجة ذوببخشی کم (نزدیک به 5/1~ درصد) بوده است. کمبودن میانگین پارامتر ∆Nb در نمونههای بررسیشده (میانگین ∆Nb: 01/0) نشاندهندة گوشتة غنیشده بالایی برای خاستگاه ماگمای روانههای بازالتی قزلحصار است.
سپاسگزاری این مقاله از پایاننامه نگارندة نخست استخراج شده است. از معاونت پژوهشی دانشگاه بوعلی سینا برای تأمین بخشی از هزینههای تجزیه سپاسگزاری میشود. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مراجع | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Abdel-Fattah, M. and Philip, E. N. (2004) Cenozoic volcanism in the Middle East: petrogenesis of alkali basalts from northern Lebanon. Geological Magazine 141(5): 545–563. https://doi.org/ 10.1017/S0016756804009604 Aghanabati, S. A. (2004) Geology of Iran, Geological Survey and Mineral Exploration of Iran, Tehran, Iran (in Persian). Allen, M. B., Kheirkhah, M., Neill, I., Emami, M. H. and Mcleod, C. (2013) Generation of arc and within-plate chemical signatures in collision zone magmatism: Quaternary lavas from Kurdistan Province, Iran. Journal of Petrology 54(5): 887-911. https://doi.org/10.1093/petrology/egs090 Azizi, H., Yoshihiro, A. and Motohiro, T. (2013) Quaternary high-Nb basalts: existence of young oceanic crust under the Sanandaj-Sirjan zone, NW Iran. International Geology Review 56(2): 167-186. https://doi.org/10.1080/00206814.2013.821268 Boccaletti, M., Innocenti, F., Manetti, P., Mazzuoli, R. Motamed, A., Pasquare, G., Radicati di Brozolo, F. and Amin Sobhani, E. (1976) Neogene and Quaternary volcanism of the Bijar area (western Iran). Bulletin of Volcanology 40: 122-132. https://doi.org/10.1007/BF02599857 Boynton, W. V. (1984) Cosmochemistry of the rare earth elements: meteorite studies. In: Rare Earth Element Geochemistry (Ed. Henderson, P.) 63–114. Elsevier, Amsterdam https://doi.org/10.1016/ B978-0-444-42148-7.50008-3 Emami, M. H. (1999) Magmatism in Iran. Geological Survey and Mineral Exploration of Iran, Tehran, Iran (in Persian). Fitton, J. G. (2007) The OIB Paradox. Geological Society of America, Special paper 430: 387-412. https://doi.org/10.1130/2007.2430(20) Foder, R. V. and Vetter, S. K. (1984) Rift zone magmatism: Petrology of basaltic rocks transitional form CFB to MORB, Southern Brazil margin. Contributions of Mineralogy and Petrology 88: 307-321. Haghnazar, S. and Malakotian, S. (2011) Mantle source characteristics of the Quaternary Alkali olivine olivine basalts in Qorveh-Takab. Iranian Journal of Petrology 6(2): 17-30 (in Persian). Hastie, A. R., Kerr, A. C., Pearce, J. A. and Mitchell, S. F. (2007) Classification of altered volcanic island arc rocks using immobile trace elements: development of the Th Co discrimination diagram. Journal of Petrology 48(12): 2341–2357. https://doi.org/10.1093/petrology/egm062 Hofmann, A. W. (1997) Mantle geochemistry-the message from oceanic volcanism. Nature 385: 219-229. https://doi.org/10.1038/385219a0 Jourdan, F., Bertrand, H., Scharer, J., Blichert-Toft, J., Feraud, G. and Kampunzu, A. B. (2007) Major and trace element and Sr, Nd, Hf, and Pb isotope compositions of the Karoo large igneous province, Botswana-Zimbabwe: Lithosphere vs mantle plume contribution. Journal of Petrology 48(6): 1043-1077. https://doi.org/10.1093/petrology/egm010 Kampunzo, A. B., Tombale A. R., Zhai M., Bagai Z., Majaule T. and Modisi M. P. (2003) Major and trace element geochemistry of plutonic rocks from Francistown, NE Botswana: evidence for a Neoarchaean continental active margin in the Zimbabwe craton. Lithos 71(2-4): 431-460. https://doi.org/ 10.1016/S0024-4937(03)00125-7 Kharbish, S. (2010) Geochemistry and magmatic setting of Wadi El-Markh island-arc gabbro–diorite suite, central Eastern Desert, Egypt. Chemie der Erde (Geochemistry) 70(3): 257–266. https://doi.org/ 10.1016/j.chemer.2009.12.007 Kheirkhah, M. (2015) Quaternary Syn-collision volcanism in north of the Sanandaj-Sirjan zone, magmatism within an active orogenic plateau. Iranian Journal of Petrology 23: 45-64 (in Persian). Kheirkhah, M., Allen, M. B. and Emami, M. (2009) Quaternary syn-collision magmatism from the Iran/ Turkey borderlands. Journal of Volcanology and Geothermal Research 182(1-2): 1-12. https://doi.org/10.1016/j.jvolgeores.2009.01.026 McDonough, W. F. and Sun, S. S. (1995) The composition of the Earth. Chemical geology 120(3-4): 223-253. https://doi.org/10.1016/0009-2541(94)00140-4 Meschede, M. (1986) A method of discriminating between different types of mid-Ocean ridge basalts and continental tholeiites with the Nb-Zr-Y diagram. Chemical Geology 56(3-4): 207-218. https://doi.org/ 10.1016/0009-2541(86)90004-5 Morata, D., Claudia, O., Cruz, R. and Manuel, S. (2005) The Bandurrias gabbro: Late Oligocene alkaline magmatism in the Patagonian Cordillera. Journal of South American Earth Sciences 18(2): 147–162. https://doi.org/10.1016/j.jsames.2004.09.001 Nédli, Z. and Tóth, T. M. (2007) Origin and geodynamic significance of Upper Cretaceous lamprophyres from the Villány Mts (Hungary). Mineralogy and Petrology 90: 73–107. https://doi.org/ 10.1007/s00710-006-0168-y Pearce, J. A. (1982) Trace element characteristics of lavas from destructive plate boundaries. John Wiley & Sons, Chichester, UK. Pearce, J. A. and Norry, H. J. (1979) Petrogenetic implications of Ti, Zr, Y and Nb variation in volcanic rocks. Contributions Mineralogy and Petrology 69: 33–47. Prelevic, D., Wehrheim, S., Reutter, M., Romer, R. L., Boev, B., Bozovic, M., van den Bogaard, P., Cvetkovic, V. and Schmid, S. M. (2017) The late cretaceous Klepa basalts in Macedonia (FYROM) constraints on the final stage of Tethys closure in the Balkans. Terra Nova 29: 145-153. Rahimzadeh, B., Veisinia, A., Lustrino, M. and Agostini, S. (2019) Magmatic evolution of Quaternary nephelinite and melilite-nephelinite rocks in west of Nowbaran (NW of Iran) The occurrence of calcite ijolite Symptoms of the occurrence of calcite ijolite symptoms of carbonatitic inclination. Iranian Journal of Petrology 36(6): 189-220 (in Persian). Sahandi, M. R. and Soheili, M. (2014) Geological map of Iran, 1:100000. Geological Survey and Mineral Exploration of Iran, Tehran, Iran. Salehi, N., Torkian, A. and Furman, T. (2020) Olivine-hosted melt inclusions in Pliocene–Quaternary lavas from the Qorveh–Bijar volcanic belt, western Iran: implications for source lithology and cooling history. International Geology Review 62(13-14): 1828-1844. https://doi.org/10.1080/ 00206814.2018.1564890 Shen, P. and Pan, H. D. (2013) Country-rock contamination of magmas associated with the Baogutu. Porphyry Cu deposit, Xinjiang, China. Lithos 177: 451-469. http://dx.doi.org/10.1016/ j.lithos.2013.07.019 Veysi, S., Asiabanha, A., Shahbazi, H. and Nasrabadi, M. (2015) Enclaves in the scoria cone of the Qezeljeh-Kand (N-Qorveh): xenolith or cumulate? Iranian Journal of Geology 34(9): 51-70 (in Persian). Willbold, M. and Stracke, A. (2006) Trace element composition of mantle end-members: Implications for recycling of oceanic and upper and lower continental crust. Geochemistry, Geophysics, Geosystems 7(4): 1-30. https://doi.org/10.1029/2005GC001005 Winchester, J. A. and Folyd, P. A. (1977) Geochemical discrimination of different magma series and their differentiation products using immobile elements. Chemical Geology 20: 325-343. https://doi.org/ 10.1016/0009-2541(77)90057-2 Yoder, H. S. Jr. and Tilley, C. E. (1962) Origin of basalt magmas: an experimental study of natural and synthetic rocks systems. Journal of Petrology 3(3): 342-532. https://doi.org/10.1093/petrology/3.3.342 Zabihi, M. R. (2003) Geological map of Iran, 1:100000 Series; Sheet No5859 (Vafs). Geological Survey and Mineral Exploration of Iran, Tehran, Iran. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 433 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 254 |