پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 42 |
| تعداد شماره‌ها | 1,537 |
| تعداد مقالات | 12,635 |
| تعداد مشاهده مقاله | 26,002,795 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 10,693,385 |
تحلیل فرصت‌ها و قابلیت‌های آیندة گردشگری ورزشی مبتنی بر رویکرد آمایش سرزمین نمونة پژوهش: استان لرستان | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| جغرافیا و برنامه ریزی محیطی | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| مقاله 2، دوره 31، شماره 3 - شماره پیاپی 79، مهر 1399، صفحه 1-20 اصل مقاله (1.02 M) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22108/gep.2020.125139.1357 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| نویسندگان | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| هدایت الله درویشی1؛ سیامک شرفی* 2؛ مریم بیرانوندزاده3 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1دکتری گروه جغرافیای انسانی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 2استادیار گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 3پژوهشگر جهاد دانشگاهی واحد لرستان، لرستان، ایران | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| چکیده | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| گردشگری ورزشی به‌مثابة قابلیتی محرز و مغفول‌مانده، نیازمند فرصت‌هایی است که ضمن شکوفاکردن و بالفعل‌کردن این مزیت نسبی، در تحقق چشم‌انداز و سازمان فضایی مطلوب سرزمینی نقش داشته باشند. براساس سند آمایش استان لرستان در شکل‌بندی کلان نظام فضایی، این استان قلمروهای فضایی مستعد گردشگری دارد که بسیاری از آنها برای گردشگری ورزشی مناسب‌اند. هدف پژوهش حاضر، واکاوی و تحلیل نارسایی‌های گردشگری ورزشی از منظر فرصت‌ها و قابلیت‌هاست. ابزار و روش گردآوری اطلاعات مبتنی بر شیوة کتابخانه‌ای و پرسش‌نامة محقق‌ساخته (تحلیل آثار متقاطع عوامل) بوده است. برای انجام پژوهش از روش‌های تحلیلی مبتنی بر ابزار دلفی و مدل‌سازی تفسیری‌ساختاری استفاده شده است؛ بدین منظور براساس نظرات خبرگان (10 نفر از خبرگان استانی) امتیازبندی و با بهره‌گیری از نرم‌افزار میک‌مک تحلیل صورت گرفته است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد از بین مؤلفه‌های «قابلیت» و «فرصت»، بیشترین مؤلفه‌های اثرگذار بر گردشگری ورزشی با 54.5 درصد به متغیر «فرصت» مربوط است. خوشه‌بندی، تحلیل و پراکنش پیش‌ران‌های گردشگری ورزشی بیان‌کنندة این واقعیت است که پیش‌ران‌های کلیدی در هر دو بعد «فرصت» و «قابلیت» به‌صورت متوازن و مساوی توزیع شده است؛ این در حالی است که تعدد پیش‌ران‌های وابسته و مستقل در بعد «فرصت» به ترتیب با میزان 9.10 درصد و 13.60 درصد بیشتر از بعد «قابلیت» است. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| کلیدواژه‌ها | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| آمایش سرزمین؛ قابلیت؛ گردشگری ورزشی | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| اصل مقاله | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
مقدمه گردشگری، یکی از بزرگ‌ترین و سودآورترین صنایع در جهان است و در بسیاری از کشورها از آن به‌مثابة راهبرد توسعه استفاده می‌شود (Akbari and moradpoor, 2014: 41)؛ به‌طوری که بسیاری از کشورها صنعت گردشگری را منبع اصلی درآمد، اشتغال، رشد بخش خصوصی و توسعة ساختار زیربنایی می‌دانند. در قرن بیست‌ویکم، صنعت گردشگری به ابزاری اصلی برای ارتقای کیفیت زندگی و به یکی از نیروهای شکل‌دهندة جهان امروز تبدیل شده است (Higgins Desbiolles, 2004: 67). گردشگری، یکی از صنایع رو به رشد در آینده خواهد بود و برخلاف بسیاری از صنایع دیگر که ممکن است متأثر از پیشرفت فناوری کاملاً تغییر ماهیت دهند، حتی به شکل موجود هم سهم بزرگ‌تری در اقتصاد کشورها و شهرها دارد (حسنی و رحیم‌زاده، 1398: 135). بسیاری از برنامه‌ریزان و سیاست‌گذاران توسعه نیز از صنعت گردشگری به‌مثابة رکن اصلی توسعة پایدار یاد می‌کنند که با برنامه‌ریزی اصولی و مناسب و شناسایی فرصت‌ها و محدودیت‌ها، نقش مؤثری در توسعة مناطق و درنتیجه توسعة ملی و تنوع‌بخشی به اقتصاد ملی دارد (مشکینی و حیدری، 1390: 37). با روند کنونی توسعة پرشتاب صنعت گردشگری، روش‌های سنتی به کار گرفته شده به‌تدریج کارایی خود را از دست می‌دهد و در این عرصه موفقیت از آن کسی است که روش‌های نو و جاذبه‌های جدید را ارائه کند. یکی از نخستین گام‌ها در برنامه‌ریزی برای توسعة گردشگری منطقه، شناخت کامل محیط‌زیست است؛ به گونه‌ای که ضمن شناسایی مناسب‌ترین مکان‌ها برای توسعة گردشگری، پهنه‌های نامناسب یا در معرض خطر و نیازمند حفاظت یا احیا نیز مشخص شوند تا بدین ترتیب ضمن طرح‌ریزی برای ارائة بهترین و سودآورترین برنامه‌ها، اصول توسعة پایدار نیز رعایت شود (فکری‌زاد و وثوقی، 1395: 101). با توجه به لزوم تقویت و توسعة صنعت گردشگری برای دستیابی به اعتبار و جایگاه واقعی در سطح بین‌المللی، بایستی گونه‌های مختلف این صنعت را شناسایی کرد و به بخش‌های مهم‌تر توجه ویژه‌ای داشت (کیانی سلمی و یگانه دستگردی، 1395: 116؛ Hinch and Higham, 2005: 243). یکی از گونه‌های رو به رشد و محبوب صنعت گردشگری که مردم دنیا بهرة زیادی از آن بردهاند، گردشگری ورزشی است که از پیوند میان گردشگری و ورزش به وجود آمده است. گردشگری ورزشی، سفری است که به‌صورت رسمی یا غیررسمی و برپایة تفریح یا تماشای ورزش صورت می‌گیرد و به یکی از راهبردهای مهم تجاری و اقتصادی به‌منظور کسب درآمد، ایجاد اشتغال و توسعة زیرساخت‌ها برای بیشتر کشورها تبدیل شده است (دارابی و همکاران، 1394: 1؛ خسروی مهر و همکاران، 1395: 102؛ Mapjabil et al., 2017: 23) و یکی از منابع درآمدزایی و تأثیرگذار بر اقتصاد بعضی از کشورها قلمداد می‌شود (شجاعی و همکاران، 1391: 173؛ Deery et al., 2004: 235; Kim and Chalip, 2004: 696). آمارها بیان‌کنندة این است که بسیاری از کشورهایی که شرایط مناسبی درزمینة گردشگری ورزشی دارند، بخش بزرگی از اقتصاد خود را از راه اقتصاد گردشگری ورزشی اداره می‌کنند (kwang Min, 2004: 54)؛ با این حال گردشگری ورزشی پیامدهایی برای ساکنان مقصد دربردارد که ممکن است از آن بهره‌مند یا هزینه‌های این توسعه را متحمل شوند (Giampiccoli et al., 2015: 230). امروزه گردشگری ورزشی فراتر از یک صنعت به پدیده‌ای اجتماعی‌اقتصادی در سطح جهانی تبدیل شده است و بسیاری از کشورها از آن به‌مثابة منبعی مهم برای بهبود وضعیت اقتصادی، اجتماعی و سیاسی خود بهره می‌برند. از راههای توسعة گردشگری ورزشی در هر مکانی، تعیین، شناسایی و استفاده از عوامل مؤثر بر توسعه است. منابعی مانند کوههای مرتفع، دره‌ها، مناطق برف‌گیر، آبشارها، رودخانه‌های خروشان و... ازجمله نقاط مناسب برای توسعة گردشگری ورزشی در هر مکان هستند. صنعت گردشگری در ایران ظرفیت‌های بسیار زیادی برای رشد و توسعه دارد؛ کشور ایران با سابقة تاریخی‌فرهنگی غنی و برخورداری از مناظر و چشم‌اندازهای طبیعی، پتانسیل زیادی برای جذب گردشگران داخلی و خارجی و پتانسیل‌های لازم را برای راه‌اندازی فعالیت‌های مختلف ورزشی در سطح بسیار مطلوب دارد؛ به‌نحوی که متأثر از شرایط متنوع اقلیمی، امکان راه‌اندازی و ایجاد سایت‌های بسیار بزرگ و مجهز ورزشی در کشور در نقاط مختلف وجود دارد؛ امری که توجه چندانی به آن نشده است (حمیدی و همکاران، 1389: 54). استان لرستان در غرب ایران با 5000 سایت تاریخی، طبیعی، فرهنگی و مذهبی شناسایی‌شده و حدود 2500 اثر ثبت‌شده، ازجمله مناطق مستعد گونه‌های مختلف گردشگری در کشور است و سالیانه میزبان گردشگران داخلی و خارجی زیادی است؛ به‌طوری که براساس آمار ادارة کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی لرستان، در سال 1397 تعداد کل گردشگران داخلی مقیم در سکونتگاههای رسمی استان، 966486 نفر و تعداد گردشگران خارجی مقیم، 2170 نفر بوده است (شرفی، 1398: 258)؛ همچنین به دلیل فراوانی منابع ژئوتوریسم، وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی این استان را در سال 1393 «پایتخت ژئوتوریسم ایران» نامیده است (یاراحمدی و شرفی، 1393: 20). توپوگرافی ناهموار و کوهستانی، وجود سازندهای کارستی (آهکی)، تنوع اشکال ژئومورفیک و شرایط اقلیمی باعث شده است در این استان منابع سرشاری برای توسعة گردشگری ورزشی به وجود آید؛ بنابراین به دلیل وجود پتانسیل‌های طبیعی و مستعد توسعة گردشگری ورزشی، امکان موفقیت درزمینة رونق و توسعة گردشگری ورزشی در استان لرستان وجود دارد. نخستین گام برای به حرکت درآوردن چرخ توسعة گردشگری ورزشی، شناسایی، ارزیابی و معرفی قابلیت‌ها و توانمندی‌های بالقوة موجود است که با شناخت و برنامه‌ریزی همه‌جانبه زمینه‌های توسعه مهیا می‌شود؛ به بیان دیگر بدون آگاهی و شناخت پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های گردشگری در استان لرستان، امکان برنامه‌ریزی وجود ندارد. در این زمینه، شناخت ظرفیت‌های گردشگری ورزشی طبیعت‌محور به برنامه‌ریزان این امکان را می‌دهد تا براساس وضع موجود و توان منطقه، پهنه‌های مستعد گردشگری ورزشی را شناسایی و تحلیل کنند. از آنجا که تنوع‌بخشی به بخش گردشگری و توسعة زیرساخت‌ها و تسهیلات و خدمات گردشگری از راهبردهای کلان سند چشم‌انداز وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مورخ 16 شهریور 99 مصوب هیئت وزیران است، در این پژوهش سعی بر آن است با شناسایی پتانسیل‌های گردشگری ورزشی و بررسی عوامل مؤثر بر فرصت‌سازی متناسب با قابلیت‌های این‌گونه از گردشگری در استان لرستان و با بهره‌گیری از روش‌های آینده‌پژوهی، مقدمات تحقق آیندة مطلوب در حوزة گردشگری ورزشی فراهم آید. پیشینة پژوهش با توجه به اهمیت گردشگری در توسعة اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و وابستگی اقتصاد بسیاری از کشورها به گردشگری، پژوهش‌های متعددی با رویکردها، روش‌ها و مدل‌های مختلف در نقاط مختلف جهان انجام شده است؛ اما گردشگری ورزشی به‌مثابة یکی از گونه‌های گردشگری، در دهة اخیر مورد توجه قرار گرفته و پژوهش‌های زیادی در این زمینه انجام شده است. در زیر چند نمونه از این پژوهش‌ها بررسی شده است. میراندا و اندوزا[1] (2005) با بررسی گردشگری ورزشی در کشور اسپانیا نتیجه گرفتند عامل جاذبه‌های طبیعی با 3/78 درصد، مهم‌ترین عامل در جذب گردشگران ورزشی به کشور اسپانیاست؛ آنها همچنین دریافتند ورزش‌های آبی با 84/36 درصد و گردش و پیاده‌روی با 58/31 درصد اهمیت بیشتری در جذب گردشگران ورزشی دارند. فروزانفر و همکاران[2] (2015) در مطالعه‌ای راهکارها، چالش‌ها و راهبردهای گردشگری ورزشی را در ایران ارائه کردند. نتایج نشان داد ایران با داشتن پتانسیل‌ها و جاذبه‌های گردشگری، امکان تبدیل به یک قطب گردشگری ورزشی را دارد؛ اما توسعة کافی در این زمینه ندارد. از دلایل این امر، آماده‌نشدن زیرساخت‌های اقتصادی در ایران برای جذب سرمایه‌گذاری به‌منظور ایجاد زیرساخت‌های لازم و همچنین ناآگاهی مسئولان از گردشگری ورزشی و درآمدهای آن است. طالقانی و غفاری[3] (2014) در مقاله‌ای یک مدل مدیریتی برای توسعة گردشگری ورزشی ارائه کردند. نتایج نشان داد کوهنوردی، ورزش‌های ساحلی و جاذبه‌های بیابانی به ترتیب بیشترین اهمیت را برای پرسشگران دربارة این نوع گردشگری داشته است؛ همچنین مسائل فرهنگی، مشکلات زیرساختی و بخش‌های مرتبط با جذب گردشگر از موانع توسعة گردشگری ورزشی به شمار می‌رود. گیبسون و همکاران [4](2018) در پژوهش خود مقدمه‌ای را دربارة موضوعات ویژه در گردشگری فعال ورزشی بررسی کرده‌اند. مسائلی و همکاران[5] (2020) پژوهشی دربارة تقاضای گردشگران برای ورزش‌های زورخانه‌ای و پهلوانی به‌مثابة ورزش‌های باستانی در ایران انجام داده‌اند. نتایج نشان داد در بین این فعالیت‌ها، بازدید از زورخانه‌های اصفهان، شرکت در رویدادهای پهلوانی و زورخانه‌ای و مشاهدة مستقیم مراسم پهلوانی و زورخانه‌ای از نظر گردشگران در اولویت است. زیتونلی و زیتونلی (1391) شناسایی قوت‌ها، ضعف‌ها، فرصت‌ها و تهدیدهای گردشگری ورزشی استان گلستان را بررسی کرده‌اند. تجزیه و تحلیل قوت‌ها، ضعف‌ها، فرصت‌ها و تهدیدها نشان داد توسعة گردشگری ورزشی استان گلستان با تنگناها و چالش‌هایی در حوزة برنامه‌ریزی استراتژیک، زیرساخت‌ها، رقبا، جایگاه حقوقی، بزه‌کاری، مستقل‌نبودن گردشگری ورزشی و بالابودن سطح سرمایه‌گذاری روبه‌روست. فلاحی و همکاران (1392) در پژوهشی با عنوان «بررسی جاذبه‌های طبیعی مؤثر بر توسعة گردشگری ورزشی استان کردستان» نتیجه گرفتند به‌طور کلی استان کردستان منابع طبیعی مستعد جذب گردشگران ورزشی را دارد؛ بنابراین باید درزمینة توسعه و فعال‌کردن گردشگری زمستانی با ایجاد و احداث زیرساخت‌های مورد نیاز این رشته مانند پیست‌های اسکی و زیرساخت‌های حمل‌ونقل مرتبط با آن تلاش‌هایی صورت گیرد. قنبری (1394) در پایان‌نامة کارشناسی ارشد خود توانمندی‌ها و قابلیت‌های گردشگری ورزشی استان قزوین را شناسایی کرده است. نتایج نشان داد قابلیت‌های انسان‌ساخت یا زیرساخت‌ها با میانگین رتبه‌ای 2/97، مهم‌ترین قابلیت‌ها برای توسعة گردشگری ورزشی استان قزوین بوده است و قابلیت ورزشی (2/72)، طبیعی (2/21) و فرهنگی‌تاریخی (2/10) در رتبه‌های بعدی قرار دارد. بریچی و همکاران (1394) توانمندی‌های گردشگری ورزشی در استان خوزستان را شناسایی کردند و نتیجه گرفتند که بین توانمندی‌های استان خوزستان با توسعة گردشگری ورزشی و بین جاذبه‌های استان با توسعة گردشگری ورزشی رابطة معنا‌داری وجود دارد. پناهی و آدمی (1395) قابلیت توسعة گردشگری ورزشی را در استان آذربایجان شرقی بررسی کردند. در این مطالعه سه دسته از عوامل سوق‌دهنده، جلب‌کننده و بازدارنده بررسی شد. در این بررسی رسیدن به آرامش، رفع خستگی و تجدید قوای جسمی و ذهنی به‌مثابة مهم‌ترین مؤلفه از میان عوامل سوق‌دهنده، وضعیت حمل‌ونقل به‌مثابة مهم‌ترین مؤلفه از میان عوامل جلب‌کننده و مؤلفة کافی‌نبودن زمان اوقات فراغت به‌مثابة مهم‌ترین عامل بازدارندة توسعة گردشگری ورزشی در استان آذربایجان شرقی شناخته شدند. فراهانی و همکاران (1396) در پژوهشی با عنوان «اولویت‌بندی سهم عوامل توسعة صنعت گردشگری ورزشی در اشتغال‌زایی از دیدگاه کارشناسان و پژوهشگران» دریافتند عوامل اسکان و حمل‌ونقل از دیدگاه کارشناسان از بین عوامل اقتصادی و رویدادهای ورزشی، نقش مهم‌تری در ایجاد فرصت‌های شغلی دارند. معصومی جناقرد و همکاران (1397) امکان‌سنجی توسعة گردشگری ورزشی در اردبیل را (نمونة پژوهش: پیست اسکی آلوارس) بررسی کردند. برازش مدل‌های اندازه‌گیری نشان داد امکان توسعة گردشگری ورزشی در اردبیل با توجه به شاخص‌های مطالعه‌شده وجود دارد. بررسی نتایج پژوهش‌های انجام‌شده حاکی است در این مطالعات عمدتاً هدف بررسی قابلیت‌های گردشگری ورزشی، محدودیت‌ها و امکان‌سنجی توسعة این‌گونه از گردشگری بوده است؛ در حالی که در این پژوهش، علاوه بر معرفی سایت‌های مستعد گردشگری ورزشی استان لرستان و طبقه‌بندی آنها، با استفاده از روش‌های آینده‌پژوهی که به‌تازگی درزمینة گردشگری به کار گرفته شده‌اند، فرصت‌های متناسب با توسعة این گونه از گردشگری با در نظر گرفتن متغیرهای مؤثر و رویکردهای آمایش سرزمین نیز بررسی و تحلیل شده است.
روش‌شناسی پژوهش نوع پژوهش حاضر، کاربردی و روش به کار گرفته شده مبتنی بر منابع اسنادی‌پیمایشی (پرسش‌نامة محقق‌ساخته) است. روایی پرسش‌نامه براساس نظر متخصصان و خبرگان موضوع مطالعه‌شده شامل مدیران هیئت‌های ورزشی طبیعت‌محور مانند کوهنوردی، دوچرخه‌سواری کوهستان، ورزش‌های هوایی و کارشناسان حوزة گردشگری سنجیده شد. پایایی پرسش‌نامه نیز با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ معادل 0.837 به دست آمد که به‌لحاظ روش پژوهش تأییدشده است. در ادامه با بهره‌گیری از نظرات کارشناسان و متخصصان درزمینة موضوع مدنظر، نخست قابلیت‌های گردشگری ورزشی در استان لرستان شناسایی و سپس مهم‌ترین مؤلفه‌ها و معیارهای اثرگذار بر فرصت‌ها و قابلیت‌های آیندة گردشگری ورزشی استان لرستان استخراج شد. در این زمینه با توجه به تعدد و تکثر عوامل متفاوت از یک سو و به‌منظور مشخص‌کردن میزان اجماع خبرگان درزمینة هرکدام از عوامل و میزان اهمیت هرکدام از سوی دیگر، فروکاستن معیارها براساس میزان اهمیت آنها انجام شده است. در این راستا پرسش‌نامة دلفی در اختیار خبرگان و کارشناسان هیئت‌های ورزشی مبتنی بر گردشگری طبیعت‌محور (10 نفر)، کارشناسان گردشگری سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی (5 نفر) و مدیران تورهای گردشگری استان لرستان (5 نفر) به تعداد 20 نفر قرار داده شد که سوابق تخصصی آنها با موضوع پژوهش مرتبط بود؛ در ادامه عوامل اثرگذار بر گردشگری ورزشی با رویکرد آمایش سرزمین، پس از اعمال نظرات متخصصان دریافت و با نرم‌افزار میک‌مک تحلیل شد. در شکل 1، مدل مفهومی پژوهش آورده شده است.
شکل 1. مدل مفهومی پژوهش(منبع: نویسندگان، 1399) Fig 1. Conceptual model of research
معرفی محدودة پژوهش استان لرستان در غرب ایران با مساحتی حدود 28064 کیلومترمربع که 1.7 درصد از مساحت کشور را شامل می‌شود، بین 46 درجه و 50 دقیقه تا 50 درجه و 1 دقیقه طول شرقی و 32 درجه و 40 دقیقه تا 34 درجه و 23 دقیقه عرض شمالی از نصف‌النهار گرینویچ واقع شده است. این استان از شمال با استان‌های مرکزی و همدان، از جنوب با خوزستان، از غرب با کرمانشاه و ایلام و از شرق با استان اصفهان هم‌جوار است. براساس آخرین تقسیمات کشوری، لرستان 11 شهرستان، 25 شهر، 31 بخش، 87 دهستان و 2861 روستای دارای سکنه دارد و مرکز آن، شهر خرم‌آباد است (شکل 2). ویژگی‌های زمین‌شناسی ازجمله گستردگی سازندهای کارستی و تنوع شرایط اقلیمی باعث ایجاد اشکالی مانند کوههای مرتفع، آبشارها، دره‌ها و تنگ‌ها، رودخانه‌های خروشان و... در استان لرستان شده است که مستعد بهره‌وری گردشگری ورزشی هستند.
شکل 2. موقعیت استان لرستان در غرب ایران Fig 2. Location of Lorestan province in western Iran
یافته‌های پژوهش قابلیت‌های گردشگری ورزشی در لرستان تنوع شرایط اقلیمی، توپوگرافی و گستردگی سازندهای کارستی در استان لرستان موجب تنوع اشکال و لندفرم‌های ژئومورفیک در سطح استان شده است. پراکنش این اشکال به‌صورت دره‌های عمیق، کوههای مرتفع، آبشارها، رودخانه‌های خروشان و... موجب شده است مناطق زیادی در محدودة پژوهش قابلیت توسعة گردشگری ورزشی داشته باشند (شکل 3). در زیر مهم‌ترین مناطق مستعد گردشگری ورزشی در استان لرستان بررسی شده است که براساس مطالعات کتابخانه‌ای، میدانی و نظرات کارشناسان و علاقه‌مندان به این گونه از گردشگری شناسایی شده‌اند. - مناطق با قابلیت برف‌نوردی در شمال، شمال غربی و شرق استان لرستان به دلیل ارتفاعات بیش از 2000 متر، ریزش‌های جوّی عمدتاً به‌صورت برف است و زمستان‌های سرد و تابستان‌های معتدل دارد. شهرستان بروجرد و بخش‌های شمالی شهرستان خرم‌آباد، الشتر، چغلوندی، دلفان، شمال زاغه و بخش‌های میانی حومة الیگودرز در این ناحیة آب‌وهوایی واقع شده‌اند. از این دسته می‌توان به نمونه‌های زیر اشاره کرد. - تونل برفی ازنا این تونل در دامنة اشترانکوه از انباشته‌شدن برف‌ها در طول زمستان به وجود آمده است و هم‌اکنون یکی از مراکز هیجان‌انگیز و لذت‌بخش لرستان محسوب می‌شود. تونلی به طول 800 متر و ارتفاع تقریبی ۳ متر که از انباشته‌شدن برف در طول سالیان گذشته در یکی از دره‌های اشترانکوه ایجاد شده است. - رشته‌کوه پربرف اشترانکوه قله‌های بلند و پربرف، دره‌های ژرف و طولانی، رودخانه‌های دائمی، پوشش گیاهی و جانوری بسیار متنوع و روستاهای کوهپایه‌ای ازجمله ویژگی‌های اشترانکوه است که به سبب بلندی در شعاع ۱۰۰ کیلومتری به‌خوبی پیداست. در ارتفاعات اشترانکوه دره‌هایی یخچالی وجود دارد که در اصطلاح محلی به آنها «چال» می‌گویند. چال میشان، چال کبود، چال بران، چال فیالسون، چال شاه‌تخت، چال پیارو و چال همایون ازجملة این چال‌هاست. - سنگ‌نوردی دیوارة ۱۳۰۰متری کوه یافته در دوازده کیلومتری شهر خرم‌آباد قرار دارد. از مسیرهای شناخته‌شدة آن، مسیر دژ خشایار- آریاست که برای سنگ‌نوردی مناسب است. - موج‌سواری از مهم‌ترین رودخانه‌هایی که در استان جریان دارد، رودخانة سیمره در مرز استان ایلام و لرستان است که نسبت به سایر رودخانه‌های استان قابلیت بیشتری برای ورزش موج‌سواری دارد. - ورزش‌های هوایی با بهره‌گیری از نظر کارشناسان و مربیان حوزة ورزش‌های هوایی، سه ورزش هوایی فعال شامل پاراگلایدر، پاراموتور و بیس‌جامپینگ در لرستان فعالیت دارند. سایت‌های پروازی در استان مانند بام خرم‌آباد، کلات کژل کمالوند خرم‌آباد، سیاهپوش الشتر، کژال، سفره‌کوه نورآباد، گوری برمک، سایت چهزال، سایت دانشگاه آزاد بروجرد و گل زرد بروجرد، سایت‌هایی هستند که به علت نزدیکی به شهرها و داشتن جاده‌های دسترسی، از دیگر سایت‌های کشور متمایزند و در صورت توجه کارشناسانة مسئولان استان و توسعة آنها، لرستان به‌راحتی در جهان در ورزش هوایی مطرح می‌شود؛ همچنین منطقة تنگ فنی، یکی از بی‌نظیرترین سایت‌های هوایی در سطح کشور است که میزبان برگزاری مسابقات کشوری در این رشته است. - اسکی منطقة «سرکشتی» نورآباد برای ورزش اسکی بی‌نظیر است. ارتفاع کوه در این منطقه 3500 متر است. کوه گرین، اشترانکوه، قالی‌کوه و... برای زمستان‌نوردی و کوهستان‌نوردی گردشگران بسیار مناسب‌اند. این مناطق قابلیت برگزاری جشنوارة زمستان‌نوردی را دارند. سفیدکوه ازنا، سفیدکوه خرم‌آباد و یافته از دیگر مناطقی هستند که قابلیت ورزش اسکی دارند. - کوهنوردی با توجه به کوهستانی‌بودن استان لرستان، وجود رشته‌کوهها و قلل مرتفع و تنوع شرایط اقلیمی، قابلیت‌های زیادی درزمینة کوهنوردی زمستانه و تابستانه وجود دارد. ازجمله مهم‌ترین این رشته‌کوهها، اشترانکوه و گرین برای کوهنوردی زمستانه و هشتادپهلو، یافته، سفیدکوه و شیرز برای کوهنوردی تابستانه مناسب هستند. - رفتینگ بنا بر نظرات مربیان قایقرانی استان لرستان، رودخانه‌های‌کشکان، سیمره و سزار برای گردشگری ماجراجویانة خیس یا همان ورزش رفتینگ مناسب هستند. - دوچرخه‌سواری کوهستان از دیگر قابلیت‌های گردشگری ورزشی در استان لرستان، مناطق مستعد برای دوچرخه‌سواری کوهستان مانند پارک جنگلی مخمل‌کوه و تنگ فنی است. - اسب‌سواری کوهستان در نقشه‌های ژئومورفولوژی، واحد کوهستان با توپوگرافی ناهموار و متنوع بیش از نیمی از مساحت استان لرستان را شامل می‌شود و اسب‌سواری در این واحد انجام می‌گیرد که به‌صورت پراکنده در بخش‌های مختلف استان دیده می‌شود؛ اما در مناطق کوهستانی مرتفع مانند اشترانکوه، گرین، سفیدکوه، هشتادپهلو و... ، اسب‌سواری کوهستان به دلیل سختی عبور مشکل است و در نقاطی از این کوههای مرتفع مانند کوله در سفیدکوه که عشایر اسکان می‌یابند، اسب‌سواری کوهستان به‌صورت فصلی انجام می‌شود. - موتورسواری کوهستان در زمین‌های تپه‌ماهوری با خط‌الرأس‌های محدب استان لرستان که عمدتاً در مناطق آبرفتی و در دامنة کوههای مرتفع قرار دارند، امکان موتورسواری کوهستان وجود دارد؛ ازجملة این مناطق، زمین‌های تپه‌ماهوری جنوب پل‌دختر، شرق خرم‌آباد و کوهدشت و جنوب شرقی نورآباد است. - کایاکینگ کایاک‌سواری درواقع یک شاخه از قایق‌سواری از نوع هیجان‌انگیز است که به جای مناسب برای این کار نیاز دارد. رودخانة سزار در استان لرستان از مناسب‌ترین سایت‌ها برای کایاک‌سواری ورزشکاران مبتدی تا حرفه‌ای است.
شکل 3. مناطق مستعد گردشگری ورزشی در استان لرستان Fig 3. Potential areas for sports tourism in Lorestan province
پس از معرفی مناطق مستعد گردشگری ورزشی در استان لرستان برای رسیدن به اهداف و نتیجة مدنظر، پژوهش در چند مرحله به شکل زیر بررسی و تحلیل شده است.
مهم‌ترین عوامل اثرگذار بر فرصت‌سازی متناسب با قابلیت‌های گردشگری ورزشی در استان لرستان براساس نظرات کارشناسان و خبرگان با استفاده از پرسش‌نامه استخراج شده است. این عوامل در جدول 1 بیان شده است. جدول 1. عوامل مؤثر بر فرصت‌سازی متناسب با قابلیت‌های گردشگری ورزشی Table 1. Effective factors in creating opportunities commensurate with the capabilities of sports tourism
(منبع: نویسندگان، 1399)
در این مرحله از فرایند پژوهش، پس از مشخص‌شدن میزان اثرگذاری و اثرپذیری هریک از عوامل یا تعیین میزان قدرت نفوذ و وابستگی هریک از عوامل مؤثر بر فرصت‌سازی متناسب با قابلیت‌های گردشگری ورزشی مبتنی بر رویکرد آمایش سرزمین، هرکدام از عوامل در یکی از خوشه‌های چهارگانة زیر طبقه‌بندی شده است (جدول 2). یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد از مجموع 22 عامل، تعداد 3 متغیر در خوشة متغیرهای وابسته، تعداد 2 متغیر در خوشة متغیرهای بینابین، تعداد 5 متغیر در خوشة متغیرهای مستقل و تعداد 12 متغیر در خوشة متغیرهای کلیدی قرار گرفته است. این موضوع نشان‌دهندة تعدد و تکثر پیش‌ران‌های کلیدی در موضوع فرصت‌سازی متناسب با قابلیت گردشگری است؛ به بیان دیگر از مجموع متغیرهای یادشده، 50 درصد از پیش‌ران‌ها، پیش‌ران‌های استراتژیک (کلیدی) شناسایی شده است (شکل 4). جدول 2. خوشه‌بندی عوامل مؤثر بر فرصت‌سازی متناسب با قابلیت‌های گردشگری ورزشی Table 2. Clustering of factors affecting opportunity creation commensurate with the capabilities of sports tourism
(منبع: نویسندگان، 1399)
شکل 4. خوشه‌بندی عوامل مؤثر بر فرصت‌سازی متناسب با قابلیت‌های گردشگری ورزشی (منبع: نویسندگان، 1399) Fig 4. Clustering of effective factors in creating opportunities commensurate with the capabilities of sports tourism
یافته‌های پژوهش دربرگیرندة این واقعیت است که از مجموع عوامل مؤثر بر فرصت‌سازی متناسب با قابلیت‌های گردشگری ورزشی، 54.5 درصد در خوشة فرصت‌های گردشگری و 45.5 درصد در خوشة قابلیت‌های گردشگری ورزشی قرار گرفته است؛ علاوه بر این از مجموع عوامل یادشده در ابعاد «قابلیت‌سنجی» و «فرصت‌سازی متناسب با قابلیت»، 54.5 درصد عوامل جزو متغیرهای کلیدی، 22.7 درصد مستقل، 13.6 درصد وابسته و 9.09 درصد در خوشة متغیرهای خنثی قرار گرفته است (شکل 5).
شکل 5. خوشه‌بندی کلان عوامل مؤثر بر فرصت‌سازی متناسب با قابلیت‌های گردشگری ورزشی (منبع: نویسندگان، 1399) Fig 5. Macro clustering of effective factors in creating opportunities commensurate with the capabilities of sports tourism - خوشه‌بندی عوامل مؤثر بر فرصت‌سازی متناسب با قابلیت‌های گردشگری ورزشی به تفکیک مؤلفه‌های قابلیت و فرصت * فرصت‌سازی متغیر فرصت به این دلیل اهمیت دارد که تخصیص و توزیع مزایای اجتماعی و اقتصادی را تعیین و ساماندهی می‌کند و به معنای هرگونه پیش‌رانی است که قابلیت‌های محرز و مغفول‌ماندة منطقه‌ای را در ابعاد مختلف بالفعل کند. در بعد «فرصت»، عوامل «هویت‌سازی گردشگری و شبکه‌سازی برون‌منطقه‌ای، ملی و بین‌المللی»، «اطلاع‌رسانی و تبلیغات برون‌منطقه‌ای»، «فرصت‌سازی متناسب با قابلیت گردشگری ورزشی‌محور»، «سرمایه‌گذاری گردشگری ورزشی در حال و آینده»، «سیاست‌ها و راهبردهای توسعة گردشگری»، «مدل و ساختار تجاری گردشگری» جزو عوامل کلیدی، عامل «برندسازی (نمادسازی) و آوازه‌سازی گردشگری ورزشی و طبیعت‌گردی» و «همراه‌سازی گردشگران با ارائة تشویق و تسهیلات رایگان» جزو عوامل وابسته، «نهاد و سازمان گردشگری ورزشی»، «بسترسازی ترانزیت هوایی و شبکه‌ای ارزان‌قیمت» و «آژانس‌های ملی و بین‌المللی» جزو عوامل مستقل و عامل «تخصیص منابع مالی تبلیغاتی» جزو عوامل خنثی یا بینابین قلمداد شده است. * قابلیت قابلیت به‌مثابة متغیر کانونی، مهم‌ترین نقش را در تعادل‌بخشی و دستیابی به عدالت بر عهده دارد؛ زیرا ممکن است در چنین شرایطی حتی با وجود اعطای فرصت‌های برابر، دستاورد یکسانی میسر نشود و بالعکس؛ به این معنا که در شرایط نابرابربودن قابلیت‌ها، هر تلاشی برای اختصاص فرصت‌های برابر ممکن است به دستاورد نابرابر منجر شود. در این زمینه، در بعد «قابلیت»، عوامل «پایدارسازی گردشگری»، «جذابیت برای گردشگران خارجی با اولویت گردشگران همسایه»، «تغییر درآمد استانی از محل کشاورزی به گردشگری»، «تأثیر ذی‌نفعان در توسعة گردشگری ورزشی»، «گردشگری ارزان‌قیمت»، «گردشگری ترکیبی (هم‌راستایی گردشگری ورزشی، طبیعی، اکوتوریسم و ژئوتوریسم(» جزو عوامل کلیدی، عامل «پذیراسازی فرهنگی‌اجتماعی محلی و بومی نسبت به گردشگری» جزو عوامل وابسته، «میزان ظرفیت موجود ساختار گردشگری»، «نیازهای مهارتی‌نهادی‌حاکمیتی گردشگری ورزشی» جزو عوامل مستقل و عامل «ایجاد بسته‌های گردشگری و سوغات‌محور» جزو عوامل خنثی یا بینابین قلمداد شده است (شکل 6).
شکل 6. پراکنش پیش‌ران‌ها در ابعاد قابلیت‌ها و فرصت‌های گردشگری (منبع: نویسندگان، 1399) Fig 6. Distribution of drivers in terms of tourism capabilities and opportunities
نتیجه‌گیری گردشگری ورزشی، قابلیتی نوظهور است که پیامدهای فضایی مطلوبی در ابعاد بخشی، قلمروی و سازمانی دارد. این قابلیت زمانی به‌مثابة یک مزیت بالقوه بازتاب عینی‌فضایی خواهد داشت که فرصت متناسب با آن ایجاد شود؛ در همین زمینه عوامل و پیش‌ران‌های اثرگذار بر توسعة فضایی قابلیت‌های گردشگری ورزشی و شناسایی فرصت‌های پیش رو در آیندة این فعالیت نقشی اساسی و کلیدی دارد؛ به همین منظور تعداد 22 عامل و پیش‌ران مؤثر بر بالفعل درآوردن این قابلیت محرز و مغفول‌مانده در استان لرستان شناسایی و تحلیل شد. در این زمینه، از بین دو متغیر اثرگذار بر وضعیت موجود و آتی گردشگری ورزشی، بیشترین امتیاز به متغیر فرصت (5/54 درصد) و کمترین امتیاز به متغیر قابلیت (5/45 درصد) تعلق گرفت. این موضوع نشان می‌دهد با وجود قابلیت‌های محرز گردشگری ورزشی در استان، نقش بی‌بدیل و تعیین‌کنندة متغیر «فرصت» در ترسیم چشم‌انداز و تحقق سازمان فضایی مطلوب گردشگری ورزشی اهمیت اساسی دارد. این موضوع، یافتة جدیدی است که در پیشینة پژوهش خلأ و کاستی دارد و می‌تواند در برنامه‌ریزی‌ها و سیاست‌گذاری‌های گردشگری ورزشی مبتنی بر رویکرد آمایش مدنظر قرار گیرد. پژوهش بلالی و همکاران (1391) با عنوان «بررسی ظرفیت‌های گردشگری ورزشی در استان خراسان رضوی» نشان داد توانایی و پتانسیل استان خراسان رضوی در جذب گردشگری ورزشی متوسط است؛ بنابراین سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌ها برای این گونه از گردشگری می‌باید براساس پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های منطقه صورت گیرد. دارابی و همکاران[7] (2020) نیز در پژوهشی مشابه با بررسی سناریوهای برنامه‌ریزی برای آیندة صنعت گردشگری ورزشی در مشهد نتیجه گرفتند محدودة مدنظر با ظرفیت‌های بزرگ انسانی، طبیعی و مذهبی در آیندة نزدیک، پتانسیل زیادی برای جذب گردشگری ورزشی دارد. خوشه‌بندی کلان عوامل مؤثر بر فرصت‌سازی متناسب با قابلیت‌های گردشگری ورزشی نشان می‌دهد از بین عوامل و پیش‌ران‌های واکاوی‌شده، بیشترین امتیاز به ترتیب به پیش‌ران‌های کلیدی (54 درصد)، عوامل و متغیرهای مستقل (23 درصد)، وابسته (14 درصد) و بینابین (9 درصد) اختصاص یافته است. تحلیل پراکنش و توزیع پیش‌ران‌ها به تفکیک عوامل کلیدی، مستقل، وابسته و خنثی بیان‌کنندة این واقعیت است که عوامل کلیدی که باید در تدوین و طراحی سناریوهای توسعة فضایی گردشگری ورزشی مورد توجه برنامه‌ریزان و سیاست‌گذاران قرار گیرد، در هر دو بعد و متغیر فرصت و قابلیت به‌صورت برابر توزیع شده است. این موضوع (تعدد برابر پیش‌ران‌های کلیدی) نیز، یافتة جدیدی است که می‌تواند در ترسیم و طراحی سناریوهای آیندة این گونه فعالیت‌ها مدنظر قرار گیرد. افزون بر این از بین عوامل و پیش‌ران‌های کلیدی در متغیر فرصت، عامل «جذابیت برای گردشگران خارجی با اولویت گردشگران همسایه» و در متغیر قابلیت، عامل «هویت‌سازی گردشگری و شبکه‌سازی برون‌منطقه‌ای، ملی و بین‌المللی»، بیشترین اثرگذاری را دارند.نگهداری و نورانی (1395) با درجه‌بندی پیش‌ران‌های مؤثر بر توسعة گردشگری ورزشی استان هرمزگان براساس مدل پیستل نتیجه گرفتند پیش‌ران‌های مؤثر بر توسعة گردشگری ورزشی از نگاه کارشناسان براساس مدل پیستل به ترتیب اهمیت عوامل اقتصادی، اجتماعی، تکنولوژیکی، سیاسی، قانونی و محیطی تعیین شده‌اند.در پایان با توجه به نتایج به‌دست‌آمده و ظرفیت‌های گردشگری ورزشی موجود در استان لرستان، پیشنهاد می‌شود انواع مختلف گردشگری ورزشی در این استان که در این پژوهش معرفی شده‌اند، در مطالعاتی جداگانه و با بیان جزئیات بیشتر بررسی و براساس درجة اهمیت برای برنامه‌ریزی‌های گردشگری اولویت‌بندی شوند؛ همچنین مسیرهای گردشگری ورزشی برای معرفی به علاقه‌مندان این گونه از گردشگری براساس شاخص‌های محیطی و انسانی شناسایی و طراحی و مشخص شود. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| مراجع | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
منابع بریچی، لیلا، سواری، فاطمه، جلیلوند، جمشید، مهدی‌پور، عبدالرحمن، (1394). شناسایی توانمندی‌های گردشگری ورزشی استان خوزستان، اولین همایش ملی دستاوردهای نوین تربیت بدنی و ورزش، چابهار، دانشگاه بین‌المللی چابهار. بلالی، مریم، معین‌فرد، محمدرضا، حامدی‌نیا، محمدرضا، امیراحمدی، ابوالقاسم، (1391). بررسی ظرفیت‌های گردشگری ورزشی در استان خراسان رضوی، مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، سال 3، شمارة 9 و 10، 87- 100. پناهی، حسین، آدمی، معصومه، (1395). قابلیت‌سنجی توسعة گردشگری ورزشی در استان آذربایجان شرقی، فصلنامة پژوهش‌های کاربردی در مدیریت ورزشی، سال 4، شمارة 4، (16 پیاپی)، 55- 64. حسنی، علی، رحیم‌زاده، معصومه، (1398). آینده‌نگاری صنعت گردشگری در شهر تهران، نشریة گردشگری شهری، دورۀ 6، شمارۀ 1، 135- 148. حمیدی، مهرزاد، رضوی، سید محمدحسین، امیرنژاد، سعید، شفیع‌زاده، شهرام، فضلی درزی، اعظم، (1389). تبییناستراتژیگردشگریورزشیکشور ایران، پژوهشنامۀ علوم ورزشی، دورۀ 6، شمارۀ 12، 51- 68. خسروی مهر، حمیده، قدیری معصوم، مجتبی، رضوانی، محمدرضا، (1395). ارائة راهبردهای توسعة گردشگری ورزشی؛ نمونة پژوهش: شهرستان مینودشت، پژوهش‌های کاربردی در مدیریت ورزشی، دورۀ 3، شمارۀ 19، 103- 113. دارابی، مسعود، عزیزیان کهن، نسرین، غفاری، شمس، (1394). تبیین استراتژی گردشگری ورزشی استان اردبیل، نهمین همایش بین‌المللی تربیت بدنی و علوم ورزشی، تهران. زیتونلی، عبدالحمید، زیتونلی، سخده، (1391). شناسایی قوت‌ها، ضعف‌ها، فرصت‌ها و تهدیدهای گردشگری ورزشی استان گلستان، پژوهش در مدیریت ورزشی، دورۀ 1، شمارۀ 3، 87- 104. سازمان برنامه و بودجة کشور، (1395). منطقه‌بندی آمایش سرزمین، گزارش منتشرنشده. سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان لرستان، (1399). سند آمایش استان لرستان، گزارش الکترونیکی منتشرنشده، مصوب کمیسیون تخصصی آمایش سرزمین. شجاعی، وحید، تجاری، فرشاد، سلیمانی تپه‌سری، بهاره، دوستی، مرتضی، (1391). برنامه‌ریزی راهبردی توریسم ورزشی استان مازندران، فضای جغرافیایی، دورة 12، شمارۀ 39، 173- 194. شرفی، سیامک، (1398). مطالعات پایه‌محور گردشگری خرم‌آباد- پل‌دختر، طرح پژوهشی ادارة کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان لرستان، 1- 405. فراهانی، ابوالفضل، اسلامی، صدیقه، سلطان‌زرندی، حسین، (1396). اولویت‌بندی سهم عوامل توسعة صنعت گردشگری ورزشی در اشتغال‌زایی از دیدگاه کارشناسان و محققان، پژوهش‌های کاربردی در مدیریت ورزشی، سال 6، شمارة 2، (22 پیاپی)، 107- 113. فکری‌زاد، نازنین، وثوقی، لیلا، (1395). اولویت‌بندی پهنه‌های مناسب توسعة اکوتوریسم در شهرستان تالش باGIS و AHP، برنامه‌ریزی فضایی، دورۀ 6، شمارۀ 4، 121- 124. فلاحی، احمد، حسنی، احسان، کروبی، مهدی، (1392). بررسی جاذبه‌های طبیعی مؤثر بر توسعة گردشگری ورزشی استان کردستان، فصلنامة مطالعات مدیریت ورزشی، دورة 5، شمارة 17، 159- 174. قنبری، ابراهیم، (1394). شناسایی توانمندی‌ها و قابلیت‌های گردشگری ورزشی استان قزوین، پایان‌نامة کارشناسی ارشد، استاد راهنما: باقری راغب، قدرت‌الله، دانشگاه تهران، دانشکدة تربیت بدنی و علوم ورزشی. کیانی سلمی، صدیقه، یگانه دستگردی، پریسا، (1395). شناسایی عوامل مؤثر و اولویت‌بندی فعالیت‌های گردشگری ورزشی با استفاده از فنون تصمیم‌گیری چندمعیاره (نمونة پژوهش: استان چهارمحال و بختیاری)، گردشگری و توسعه، دورۀ 5، شمارۀ 2، 116- 135. مشکینی، ابوالفضل، حیدری، تقی، (1390). ارزیابی توسعة گردشگری شهر زنجان با استفاده از مدل SWOT؛ نمونة موردی: منطقة زنجان‌رود، فضای جغرافیایی، دورة 11، شمارة 35، 37- 64. معصومی جناقرد، عیسی، تبریزی، نازنین، رمضان‌زاده لسبویی، مهدی، (1397). امکان‌سنجی توسعة گردشگری ورزشی در اردبیل؛ مورد مطالعه: پیست اسکی آلوارس، برنامه‌ریزی و آمایش فضا، دورۀ 22، شمارۀ 4، 28- 54. نگهداری، فاطمه، نورانی، طهمورث، (1395). درجه‌بندی پیش‌ران‌های مؤثر بر توسعة گردشگری ورزشی استان هرمزگان براساس مدل پیستل، اولین همایش حسابداری، اقتصاد و نوآوری در مدیریت، بندرعباس. یاراحمدی، داریوش، شرفی، سیامک، (1393). قابلیت‌سنجی امکانات و جذابیت‌های ژئوتوریستی درة شیرز در استان لرستان به‌عنوان ژئوپارک، فضای گردشگری، دورۀ 6، شمارۀ 21، 19- 40.Akbari, M., moradpoor, A., (2014). Tourism in Chabahar, an Opportunity for Sustainable Development (With Emphasis on Geotourism), Journal of Social Issues and Humanities, Vol 2 (12), Pp 41- 46.
Cho, kwang Min, (2004). Developing Taekwondo as a tourist commodity, IJASS, Vol 13 (2), Pp 53- 62.
Darabi, M., Keshtidar, M., Alizaiy_Yousef_Abadi, O., Heydari, R., Nazari_Torshizi, A., (2020). Scenario Planning of the Future of Sports Tourism Industry in Mashhad, Annals of Applied Sport Science, Vol 8 (4), Pp 1- 13.
Deery, M., Jago, L., Fredline, L., (2004). Sport tourism or event tourism: are they one and the same?, Journal of Sport & Tourism, Vol 9 (3), Pp 235- 245.
Foroozanfar, M.H., Najafipour, A.A., Mohammad Abadi, M., Rezaie, R.A., (2015). Presenting sport tourism strategies, challenges and guidelines in IRAN, International Journal of Research in Organizational Behavior and Human Resource Management, Vol 3 (1), Pp 24- 34.
Giampiccoli, A., Lee, S.S., Nauright, J., (2015). Destination South Africa: Comparing global sports mega-events and recurring localised sports events in South Africa for tourism and economic development, Current Issues in Tourism, Vol 18 (3), Pp 229- 248.
Gibson, H.J., Lamont, M., Kennelly, M., Buning, R.J., (2018). Introduction to the special issue active sport tourism,Vol 22 (2), Pp 83- 91.
Higgins-Desbiolles, F., (2004). More than an industry: The forgotten power of tourism as a social force. School of Management, University of South Australian, Vol 27 (6), Pp 1208-1192.
Hinch, T., Higham., J., (2005). Sport, tourism and authenticity, European Sport Management Quarterly, Vol 5 (3), Pp 243- 256.
Kim, N., Chalip., L., (2004). Why Travel to the FIFA World Cup? Effects of Motives, Background, Interest, and Constraints, Tourism Management, Vol 25 (6), Pp 695- 707.
Mapjabil, J., Marzuki, M., Kumalah, M.J., Tangavello, L., Abidin, M.K.Z., (2017). Sport as a tourism attraction in Malaysia: Potential and prospects, Geografia-Malaysian Journal of Society and Space, Vol 11 (12), Pp 23- 31.
Masaeli, M., Farsani, N.T., Mortazavi, M., (2020). A study on tourist demand for Pahlevani and Zoorkhanei rituals as ancient Iranian sport, Journal of Sport and Tourism, Vol 24 (1), Pp 19- 29.
Miranda, J., Andueza, J., (2005). The role of sport in the tourism destinations chosen by tourists visiting Spain, Journal of Sport & Tourism, Vol 10 (2), Pp 143- 145.
Taleghani, G. R., Ghafary, A., (2014). Providing a management model for the development of sports tourism, Procedia–Social and Behavioral Sciences, Vol 120, Pp 289- 298. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,450 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 414 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||