تعداد نشریات | 43 |
تعداد شمارهها | 1,646 |
تعداد مقالات | 13,378 |
تعداد مشاهده مقاله | 30,112,719 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,061,529 |
کارکردها و نمودهای غیر ادبی ژانر معراجنامه/خوابنامه؛ از ویراف تا جمالزاده | ||
فنون ادبی | ||
مقاله 10، دوره 11، شماره 4 - شماره پیاپی 29، دی 1398، صفحه 129-142 اصل مقاله (723.29 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22108/liar.2020.118719.1692 | ||
نویسنده | ||
امیر سلطان محمدی* | ||
دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران | ||
چکیده | ||
آثار ادبی در خلاء به وجود نمیآید. جدای از کارکرد زیباییشناسی و زبانی، مسائل اجتماعی، اعتقادی، فرهنگی و روانی نیز در آفرینش ادبی ایفای نقش میکند. این عوامل در خلق آثار ادبی تفاوتهایی ایجاد میکند. بسیاری از ممیزههای ژانرها و گونههای ادبی همین عوامل مذکور است که اهمیت بررسیِ آثار در بحث ژانر را دوچندان میکند. یکی از ژانرهای ادبی «معراجنامه» یا «خوابنامه» است که در این گونه «نویسنده یا شاعر در خواب، رؤیا یا حالتی سکرآور به دنیای دیگری عروج یا سفر میکند و با وقایعی روبهرو میگردد و پس از بازگشت به دنیای حقایق، مشهودات را به صورت شعر یا نثر مکتوب میکند 2». این آثار جدای از جنبههای ادبی - هنری، کارکردهای مهم دیگری نیز دارند. معراجنامهها اصولاً به لحاظ اجتماعی بازتاب جوامعِ بسته با حکومتهای استبدادی و جامعهای با مفاسد طبقاتیاند. فسادها یا اختناق یا بهگمان صاحبان این آثار در اجتماع وجود دارد، یا برخاسته از بیتوجهی به مسائل دینی و مفاسد اخلاقی- انسانی پدید آمده است که در هر حال، بازتاب این مسائل در آثار ادبی قابل دریافت است. ازآنجاکه فضای استبدادی حکومت و جوّ آلودة جامعه به شاعر/ مؤلف اجازة اصلاح به شکل بیرونی را نمیدهد، او به مکانیسم روانی رؤیا یا خواب پناه میبرد. در این عالم ضعفها و فسادهای عالم واقع را ترسیم میکند که نوعی نقد اجتماع و تصویر دنیای آرمانی خود اوست؛ آثاری که در فضای این ژانر خلق میشود، علاوهبر جنبههای اجتماعی– سیاسی؛ به لحاظ مبانی عرفانی نیز بررسی و تحلیل میشود. این رؤیاها یا خوابها حاصل تخلیة روانی شاعر/ مؤلف است که بعد از آن باعث تحلیه و سرانجام تجلیه (فنا) میشود. | ||
کلیدواژهها | ||
معراجنامه (خوابنامه)؛ مبانی دینی؛ مسائل اجتماعی؛ نمودهای عرفانی؛ عوامل روانی | ||
مراجع | ||
منابع الف) کتابها
ب) مقالات:
ج) منابع خارجی 57. Barthelemy,A. (1887). Arta vita viraf- namak ou liver darta viraf. Parries: e. lerpox Frow, John. (2006). Genre. London & New York: Routledge 60- 58. Fowler, Alstair .(2003). Formation of gener in the renaissance and after. New literary history, 34, 185-200 59. Miller. Carolyn. (1984). "Genre as Social Action" Quarterly Journal of Speech. No. 70. Pp. 151- 167. 60. Mole, M. (1951). “Les implications historiques du Prologue du Livre Arta Viraz’’, RHR, No. 148, 1951.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 317 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 281 |