
تعداد نشریات | 43 |
تعداد شمارهها | 1,685 |
تعداد مقالات | 13,837 |
تعداد مشاهده مقاله | 32,734,991 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,939,125 |
مقایسۀ تغییرات میزانهای انباشت رسوب بخش بالایی سازند زاکین از طریق بررسی چینهنگاری چرخهای در چاههای 2SK-1 و 2SKD-1 میدان گازی سلمان | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
پژوهش های چینه نگاری و رسوب شناسی | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مقاله 2، دوره 36، شماره 2 - شماره پیاپی 79، تیر 1399، صفحه 1-22 اصل مقاله (2.36 M) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22108/jssr.2020.120178.1130 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
نویسندگان | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
امید فلاحت خواه1؛ علی اصغر ثیاب قدسی* 2؛ علی کدخدایی3 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه زمینشناسی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2دانشیار، بخش زمینشناسی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
3دانشیار، گروه زمینشناسی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
چکیده | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
سازند زاکین یکی از سازندهای مخزنی احتمالی گاز در ناحیۀ رسوبی زاگرس محسوب میشود. در پژوهش حاضر، بررسی چینهنگاری چرخهای بخش بالایی این سازند با استفاده از روشهای تحلیل طیفی تحولی (Evolutionary Spectral Analysis methods) انجام شد؛ بهاینترتیب که ابتدا با یکی از روشهای تحلیل طیفی تحولی یعنی دورهنگار روش چندکاهنده (Multi-tapper method periodogram) که در مطالعهها صرفاً برای شناسایی و اثبات نسبت بسامدهای چرخههای میلانکوویچ در رسوبات به کار میرود، نسبت بسامدهای چرخههای میلانکوویچ برای نخستینبار از بخش بالایی سازند زاکین شناسایی و وجود آنها در این بخش از سازند زاکین اثبات شد؛ بهعلاوه، توانهای طیفی موجکها نیز در تبدیل سریع فوریۀ تحولی (FFT) و نمایش و ارائۀ تبدیل موجکِ (Wavelet transform Scalograms) سریهای نگارهی پرتوی گامای طیفی (SGR) و چگالی (RHOB) در چاههای 2SK-1 و 2SKD-1 میدان گازی سلمان، سیگنالهای نجومی قوی از چرخههای میلانکوویچ (E،e ،O و P) را نشان دادند. پساز انجام بررسی چینهنگاری چرخهای زیرسطحی بخش بالایی سازند زاکین در چاههای مطالعهشده و بررسی تأثیرات چرخههای میلانکوویچ شناساییشده روی این رسوبات، مقایسۀ تغییرات میزان انباشت رسوب این بخش از سازند زاکین در چاههای مطالعهشدۀ میدان گازی سلمان با استفاده از روشهای نوین ضریب همبستگی تحولی (Evolutionary correlation coefficient) و سطوح معنادار تحولی (Evolutionary significance levels)، انجام شد. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
کلیدواژهها | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
چینهنگاری چرخهای؛ میزان انباشت رسوب؛ چرخههای میلانکوویچ؛ سازند زاکین؛ میدان گازی سلمان | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
اصل مقاله | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مقدمه دونین پسین بازهای کلیدی در تاریخچۀ زمین است که با کاهش چشمگیر غلظت CO2 مشخص میشود (Berner 2006; Pas et al. 2018). یکی از انقراضهای تودهای (پنج بزرگ[1]) در تاریخچۀ زمین دقیقاً پیش از مرز فراسنین- فامنین (دونین پسین) رخ داده است و به نظر میرسد میزان این انقراض از میزان انقراض مرز دونین و کربونیفر نیز بیشتر بوده است (McGhee 1996; De Vleeschouwer et al. 2012). تغییراتی ازجمله سطح آب دریا، محیطهای رسوبی و آبی، حملونقل رسوب، رسوبگذاری و ... که آبوهوا آنها را کنترل میکند، بهشکل چرخهای در شاخصهای سنگشناسی، ژئوفیزیکی و ژئوشیمیایی رخ میدهند (Mitchell et al. 2008; Hinnov 2013). در مطالعۀ حاضر برای نخستینبار، ردیابی شاخصهای چرخهای یادشده از طریق بررسی چینهنگاری چرخهای[2] زیرسطحی و با استفاده از دادههای نگارههای گامای طیفی و چگالی برای بخش بالایی سازند زاکین در میدان گازی سلمان انجام شد. چینهنگاری چرخهای زیرشاخهای از علم چینهنگاری است که به شناسایی، توصیف، انطباق و تفسیر تغییرات چرخهای شکلگرفته تحتتأثیر چرخههای میلانکوویچ در تمام طول تاریخچۀ زمین میپردازد؛ همچنین این شاخه از علم چینهنگاری با بهرهگیری از چرخههای میلانکوویچ شناختهشده در مطالعهها به سنگذاری، تفسیر تاریخچۀ رسوبی و برآورد میزان انباشت رسوب[3] کمک میکند (Strasser et al. 2006; Hinnov 2013). مطالعههای چینهنگاری چرخهای در درجۀ اول بر اثبات وجود چرخههای میلانکوویچ در نهشتههای رسوبی، تعیین زمانشناسی زمین[4]، محاسبۀ میزان انباشت رسوب و تعیین طبقهبندی دقیق چینهای تمرکز دارند (Zheng and Luo 2004; Li et al. 2018a; Chen et al. 2019a). نگارههای پرتوی گاما، چگالی و القایی با حساسبودن به تغییرات چرخهای در رسوبات بهطور ویژه برای مطالعههای چینهنگاری چرخهای مفیدند (Worthington 1990; Mitchell et al. 2008; Chen et al. 2019a). چینهنگاری چرخهای زیرسطحی با استفاده از دادههای ژئوشیمیایی، سنگشناسی، نگارههای ژئوفیزیکی و بهویژه نگارههای پرتوی گاما انجام میشود؛ بهطوریکه اجزای سیگنال این نگارهها سبب تسهیل شناسایی روندهای بسامد بالا و آنومالیها و تغییرات چرخهای مربوط به فراسنجههای نجومی[5] (چرخههای میلانکوویچ) میشوند (Melnyk et.al 1994; Ji-Feng 2008; Zhang et al. 2019). مطالعههای چینهنگاری چرخهای زیرسطحی که از طریق دادههای نگارههای ژئوفیزیکی ازجمله خانوادۀ نگارههای پرتوهای گاما (Molinie and Ogg 1990b; Wonik 2001; Weedon et al. 2004; Baumgarten and Wonik 2015, Zhang et al. 2019)، مقاومت (Golovchenko et al. 1990)، سرعت لرزهای (Jarrard and Arthur 1989)، حساسیت مغناطیسی (Barthes et al. 1999)، چگالی (Bahk et al. 2015)، تخلخل و میکرواسکنر سازندی (Armando et al. 2001; Williams et al. 2002) انجام شدهاند، موفقیتآمیز بودهاند. در مطالعۀ حاضر برای بررسی چینهنگاری چرخهای زیرسطحی و مقایسۀ میزان انباشت بخش بالایی سازند زاکین در دو چاه 2SKD-1 و 2SK-1 میدان گازی سلمان از نگارۀ SGR و بهمنظور افزایشدادن دقت کار از نگارۀ RHOB برای دادۀ شاهد استفاده شد. چرخههای میلانکوویچ در بسیاری از حوضههای نفتی بر اساس نمونههای مختلف آبوهوایی که برای نمونه، از درجههای خاکستری سنگشناسی[6]، حساسیت مغناطیسی و نگارههای پرتوی گاما حاصل شدهاند، ردیابی شدهاند (Zheng and Luo 2004; Hinnov and Ogg 2007; Mitchell et al. 2008; Abels et al. 2010, Chen et al. 2019a. در سال ۱۹۴۱ میلادی، ریاضیدانی صربستانی به نام میلوتین میلانکوویچ توانست نقش خورشید و منظومۀ شمسی را در تحریک تغییرات آبوهوایی روی زمین اثبات کند؛ او این کار را با تفسیر کامل ریاضی از تغییرات تابش خورشیدی بهطور همزمان برای عرضهای جغرافیایی و فصلها انجام داد (Milankovitch 1941; Hinnov 2013). میلانکوویچ مدت زمان سه فراسنجۀ اصلی مدار زمین پیرامون خورشید را که در تغییرات آبوهوای جهانی نقش دارند، محاسبه کرد که به نامهای حرکت گریز از مرکز محور زمین[7]، حرکت انحرافی محور چرخش زمین[8] و حرکت تقدیمی محور زمین[9] خوانده میشوند و به چرخههای میلانکوویچ معروفند (Milankovitch 1941; Fletcher 2013). چینهنگاری چرخهای سیستم دونین در نقاط مختلف زمین ازجمله جنوب چین (Gong et al. 2001; Chen and Tucker 2003)، فرانسه، مراکش (Ellwood et al. 2011)، کانادا (De Vleeschouwer et al. 2012)، لهستان (De Vleeschouwer et al. 2013)، بلژیک (De Vleeschouwer et al. 2014)، غرب کانادا، ایالات متحدۀ آمریکا، لهستان، بلژیک، چین (De Vleeschouwer et al. 2017)، ایالات متحدۀ آمریکا (Pas et al. 2018) انجام شده است و بسامدهای متفاوت چرخههای میلانکوویچ از نهشتههای این نواحی گزارش شدهاند. در جدول 1، نسبتهای بسامد چرخههای میلانکوویچ برخی از این بررسیها در برابر نسبتهای یافتشده در مطالعۀ حاضر نشان داده شدهاند. میدان سلمان یکی از میادین نفتی/گازی در شرق خیلج فارس است که دارای مخزن گازی در ناحیۀ زاگرس است (شکل 1). این میدان در فاصلۀ ۱۴۴ کیلومتری جزیرۀ لاوان، نزدیک به مرز آبی ایران و امارات متحدۀ عربی قرار دارد و سهچهارم آن در آبهای ایران و یکچهارم آن در آبهای امارات متحدۀ عربی واقع شده است؛ بخشی از این میدان که در آبهای امارات متحدۀ عربی قرار دارد، با نام میدان ابوالبوخوش شناخته میشود. سازند زاکین، سازندی آواری و در مقطع تیپ در تنگۀ زاکین، کوه فراقان دارای ۲۸۵ متر ضخامت است و از سنگشناسی ماسهسنگ و شیل همراه با چند افق دولومیت شکل گرفته است (Ghavidel-Syooki 1999). باتوجهبه مطالعههای گردهشناسی که قویدل سیوکی (۱۹۹۹، ۲۰۰۳) دربارۀ گونههای پالینومورف (دانههای گرده، آکریتارشها، میوسپورها و اسکلوکودونتها) انجام داده، دونین (لوچکووین تا فراسنین) سن سازند زاکین تعیین شده است. سازند زاکین از جنبۀ چینهنگاری زیستی بهطور خاصی به نهشتههای دونین عربستان سعودی ازجمله سازندهای تاویل، جوف و جبه شباهت دارد و باتوجهبه اینکه سازندهای یادشده در این کشور سنگ مخزن نفت هستند، سازند زاکین نیز میتواند بهشکل مخازن نفتی یا گازی احتمالی بررسی شود (Aghanabati 2004; Ghavidel-Syooki 1999). این سازند ازنظر طرز قرارگیری چینهای در زون زاگرس و بین دو ناپیوستگی فرسایشی محصور شده و مرز زیرین آن با سازند سرچاهان (سیلورین) و مرز بالایی آن با سازند فراقان (پرمین زیرین) است (Ghavidel-Syooki 1999). در مطالعۀ حاضر، تنها بخش بالایی سازند زاکین یعنی نهشتههای فراسنین (دونین بالایی) این سازند مطالعه شد (شکل ۲). انباشت رسوب به مقدار رسوب جمعشده در رخنمونها، چاهها و توالیهای رسوبی گفته میشود که درنتیجۀ پیشینههای تأمین رسوب و فرسایش در محیط رسوبگذاری حاصل میشود (Pomar and Kendall 2008). برآورد میزان انباشت رسوب از طریق چینهنگاری چرخهای یکی از جدیدترین روشها در زمینۀ علم زمینشناسی است؛ بهطوریکه در این روش، هدف یادشده با استفاده از انواع دادهها (ژئوشیمیایی و نگارههای ژئوفیزیکی) و با کاربرد نرمافزار Acycle v 2.0 (Li et al. 2018a; Li et al. 2019a) و روشهای تحلیل طیفی تحولی[10] موجود در این نرمافزار برآورده میشود و مطالعههای بسیاری با استفاده از این روش انجام شدهاند (Li et al. 2018a; Huang and Hinnov 2019; Chen et al. 2019a; Chen et al. 2019b; Zhang et al. 2019; Zhong et al. 2019; Su et al. 2019). در مطالعۀ حاضر، ابتدا چینهنگاری چرخهای بخش بالایی سازند زاکین با روشهای تحلیل طیفی تحولی بررسی و سپس میزان انباشت رسوب در دو چاه مطالعهشده برای این بخش از سازند زاکین با دو روش جدید (طیفنگار ضریب همبستگی تحولی[11] و طیفنگار سطوح معنادار تحولی[12]) مقایسه شد.
جدول ۱- نسبت چرخههای میلانکوویچ یافتشده در مطالعۀ حاضر و دیگر بررسیها برای سیستم دونین از طریق روش چندکاهنده (MTM)
شکل ۱- موقعیت میدان نفتی/گازی سلمان در خلیج فارس همراه با نقشۀ خطوط همتراز (UGC) چاههای مطالعهشده (برگرفته از KPE 2015 با ایجاد تغییرات)
شکل ۲- بازههای مطالعهشده از سازند زاکین (بخش بالایی سازند زاکین) در چاههای 2SK-1 و 2SKD-1 میدان گازی سلمان
روش مطالعه نگارههای ژئوفیزیکی چاههای نفتی میتوانند چرخههای رسوبیای را که در بخشهای عمیق سازند دفن شدهاند و در دسترس نیستند، بهطور غیرمستقیم ثبت کنند (Yuan et al. 2019). بهمنظور استخراج و درک تغییرات چرخهای[13] و دورهای این نگارهها لازم است دادهها با استفاده از روشهای تحلیل سیگنال رقومی[14] پردازش شوند (Yuan et al. 2019). روشهای پردازش سیگنال رقومی که برای مهندسی برق و ارتباطات و ژئوفیزیک (لرزهنگاری) ایجاد شدهاند، ابزاری را ارائه میدهند که امروزه برای تحلیل سریهای زمانی زمینشناسی استفاده میشود (Kodama and Hinnov 2015). توان طیفی سریهای زمانی یک متغیر، اساس تحلیل آنهاست که توزیع واریانس سری زمانی (توان) را بهشکل تابعی از بسامد بررسی میکند (Kodama and Hinnov 2015) و در مطالعههای چینهنگاری چرخهای، تحلیل توان طیفی به سنگبنایی برای شناسایی اجزای دورهای یا شبهدوره[15] تبدیل شده است (Weedon 2003; Li et al. 2019a). توان طیفی را میتوان با رویکردهای مختلف غیرپارامتری یا پارامتری ارزیابی کرد (Li et al. 2019a). روشهای طیفی غیرپارامتری که اغلب استفاده میشوند، عبارتند از: دورهنگار یکنواختشده[16]، همبستگینگار بلکمن- توکی[17] و دورهنگار روش چندکاهنده[18] (MTM) (Weedon 2003; Kodama and Hinnov 2015; Li et al. 2019a). یکی از اهداف مهم چینهنگاری چرخهای، تعیین پاسخ این پرسش است که آیا چرخههای میلانکوویچ در چرخههای رسوبی حفظ شدهاند یا خیر؟ و این امر به استفادۀ گسترده از دورهنگارها بهویژه روش تخمین طیفی چندکاهنده (MTM) منجر شده است (Thomson 1982; Li et al. 2019a)؛ بهاینترتیب که بهمنظور اثبات وجود چرخههای میلانکوویچ در بخش بالایی سازند زاکین در چاههای میدان مطالعهشده، دورهنگار روش چندکاهنده (MTM) برای نگارههای SGR و RHOB در نرمافزار Acycle v2.0 (Li et al. 2018) اعمال و از این طریق، نسبت بسامد چرخههای میلانکوویچ در هر دورهنگار مشاهده و وجود آنها اثبات شد (شکلهای 3، A و B و 4، A و B). پساز نخستین گزارش وجود چرخههای میلانکوویچ در نهشتههای بخش بالایی سازند زاکین در چاههای مطالعهشدۀ میدان گازی سلمان به روش MTM، دیگر روشهای تحلیل طیفی تحولی شامل طیفنگار تبدیل سریع فوریه[19] و نمایش و ارائه تبدیل موجک[20] که در نرمافزار Acycle گنجانده شده است، بهمنظور بررسی تأثیرهای دقیقتر این چرخههای نجومی روی بخش بالایی سازند زاکین در چاههای 2SKD-1 و 2SK-1 میدان گازی سلمان به کار گرفته شدند. پساز بررسی چینهنگاری چرخهای بخش بالایی سازند زاکین در دو چاه مطالعهشدۀ میدان گازی سلمان با استفاده از دو روش نوین موجود در این نرمافزار (طیفنگار ضریب همبستگی تحولی و طیفنگار سطوح معنادار تحولی)، مقایسۀ میزانهای انباشت رسوب بخش بالایی سازند زاکین در چاههای مطالعهشدۀ میدان گازی سلمان امکانپذیر شد. روشهای ضریب همبستگی تحولی و سطوح معنادار تحولی برای ردیابی میزانهای انباشت رسوب متغیر در سریهای زمانی دادهها (در مطالعۀ حاضر از سریهای زمانی دادهنگارههای گامای طیفی برای هر دو چاه استفاده شد) ایجاد شدهاند (Li et al. 2018, Hinnov 2018; Zhang et al. 2019)؛ این روشها با ارزیابی ضریب همبستگی بین توانهای طیفی نجومی و سریهای زمانی دادۀ استفادهشده، میزانهای انباشت رسوب را در محدودۀ قابلقبول برآورد میکنند (Li et al. 2018; Zhong et al. 2019).
نتایج و بحث تحلیل طیفی تحولی برای چینهنگاری چرخهای وجود چرخههای میلانکوویچ در رسوبات بخش بالایی سازند زاکین با اِعمال دورهنگار روش چندکاهنده (MTM) برای نگارههای مدنظر ثابت شد و سپس در طیفنگار تبدیل سریع فوریه که هینوف آن را بازبینی کرده است (Kodama and Hinnov 2015)، تأثیرگذاری این چرخهها بر رسوبگذاری بخش بالایی سازند زاکین و میزان فراوانی آنها در این بخش از سازند و بخشهای متفاوتی از طول سازند زاکین در چاههای مطالعهشده بررسی شد؛ سپس از نمایش و ارائۀ تبدیل موجک برای مقایسۀ پهنههای دارای اهمیت آماری زیاد بین سریهای زمانی استفاده شد (Grinsted et al. 2004) و برای ایجاد ارتباط بین چرخههای شناساییشده در سیگنالهای رسوبی با فراسنجههای نجومی نظری[21] از روش نسبت بسامد[22] (Mayer and Appel 1999) استفاده شد؛ گفتنی است عمل درونیابی[23] دادهها با میزان 152/0 برای منظمکردن فاصلۀ دادهها انجام شد تا سرعت نمونهبرداری از دادهها دقیقتر شود (Li et al. 2018b). پساز شناسایی قطعی چرخههای میلانکوویچ، آنها به روش فیلترکردن[24] از نگارههای SGR دو چاه استخراج شدند؛ زیرا فیلترکردن در چینهنگاری چرخهای اجازه میدهد چرخهها در دامنۀ چینهای بهطور دقیق از هم جدا شوند (Pas et al. 2018).
فراسنجههای نجومی دونین چرخههای میلانکوویچ بهجز چرخۀ حرکت گریز از مرکز طولانیمدت زمین (E) هیچگاه در طول زمان زمینشناسی پایدار نبودهاند و مدت زمان آنها همواره درحال نوسان بوده است (Berger and Loutre 1994; Laskar et al. 2004)؛ گفتنی است بهعلت مدارهای پایدار سیارههای مشتری و زهره در سرتاسر زمان زمینشناسی، طول مدت این چرخههای ۴۰۵ هزارساله (E) تقریباً ثابت بوده است (Laskar et al. 2004). چرخۀ حرکت گریز از مرکز کوتاهمدت زمین (e) در دونین پسین دارای طول مدت ۱۰۰ هزار ساله بوده است (De Vleeschouwer et al. 2017; Pas et al. 2018)؛ باوجوداین، سرعت چرخش زمین در سیستم دونین بهطور درخور توجهی سریعتر از امروز بوده است و بههمینعلت، مدت زمانهای حرکت انحرافی محور چرخش زمین (O) و حرکت تقدیمی محور زمین (P) کوتاهتر پیشبینی میشود (Waltham 2015)؛ بهطوریکه حرکتهای انحرافی زمین (O)، تقدیمی طولانیمدت زمین (P1)، تقدیمی میانمدت زمین (P2) و تقدیمی کوتاهمدت زمین (P3) دارای طول مدت تقریباً 4/34، 3/21، 2/20 و 38/17 هزار سال بودهاند (Waltham 2015). در مطالعۀ حاضر بهعلت دقت دادهها و نبود دادۀ شاهد دیگر (دادۀ چینهنگاری زیستی، ایزوتوپی و غیره)، هر نسبت نزدیک به چرخۀ حرکت تقدیمی، چرخۀ حرکت تقدیمی (P) شناخته و 3/21 هزارساله در نظر گرفته شد.
دورهنگار روش چندکاهنده (MTM) برای چاه 2SK-1 بهمنظور بررسی سریهای زمانی دادههای نگارههای مدنظر، دورهنگار روش چندکاهنده (MTM) برای آنها در هر دو چاه رسم شد؛ اگر سریهای زمانی حاوی سیگنال دورهای یا شبهدورهای قوی باشند، مدلسازی سطوح اطمینان[25] بهطور خاصی در دقت نمونهبرداری نسبتها در دورهنگارها اهمیت دارد (Mann and Lees 1996; Li et al. 2019b)؛ ازاینرو، سطوح اطمینان با ترازهای میانه،۹۰ درصد، ۹۵ درصد و ۹۹ درصد برای هر دورهنگار روش چندکاهنده رسم شد و تقریباً همه چرخهها از سطح اطمینان میانه و برخی از ۹۰ درصد به بالا نمونهبرداری شدند. نسبت چرخههای شناساییشده در چاه 2SK-1 در دورهنگار چندکاهندۀ نگارۀ SGR عبارتند از: 03/18، 63/5، 6/3، 39/2، 08/2، 58/1 و 2/1 و در دورهنگار چندکاهندۀ نگارۀ RHOB عبارتند از: 8/20، 0/4، 11/7، 33/2، 0/2، 48/1 و 31/1 که نزدیک به نسبت چرخههای ۲۰:۵:۲:۱ (که بهترتیب از چپ به راست نسبت مؤلفۀ چرخههای E، e، O و P را تشکیل میدهد) است (Kodama and Hinnov 2015; Friedrich et al. 2016; Lang et al. 2018; Jin et al. 2019)؛ بر همین اساس، هر نسبت ملاحظهشده باتوجهبه مقدار عددی آن در دورهنگار، چرخۀ حرکت گریز از مرکز طولانیمدت (E)، چرخۀ حرکت گریز از مرکز کوتاهمدت (e)، چرخۀ حرکت انحرافی (O) و چرخۀ حرکت تقدیمی (P) تفسیر شد و این نسبتها در دورهنگارهای رسمشده برای نگارههای SGR و RHOB تطبیق یافتند تا وجود چرخههای میلانکوویچ در رسوبات بخش بالایی سازند زاکین در هر دو چاه مشخص شود (شکل ۳ و ۴). در پژوهش حاضر، در همۀ دورهنگارهای روش چندکاهنده (MTM) رسمشده برای نگارهها از دو کاهنده (2π) استفاده شد.
دورهنگار روش چندکاهنده (MTM) برای چاه 2SKD-1 در این چاه، نسبتهای 24/18، 08/6، 3/78، 87/2، 38/2 و 55/1 در دورهنگار روش چندکاهندۀ (MTM) رسمشده برای نگارۀ SGR و نسبتهای 38/19، 45/6، 43/4، 6/3، 62/2، 83/1، 16/2 و 49/1 در دورهنگار روش چندکاهندۀ (MTM) رسمشده برای نگارۀ RHOB به دست آمدند که همۀ نسبتها تقریباً با نسبت ۲۰:۵:۲:۱ برابر بودند و از این طریق، هرکدام از نسبتهای نزدیک بر پایۀ مقدار خود یکی از چرخههای میلانکوویچ (E یا e یا O یا P) تفسیر شد (شکل ۴). پساز اینکه وجود چرخههای میلانکوویچ (و تأثیر آنها بر رسوبگذاری بخش بالایی سازند زاکین) از طریق دورهنگار روش چندکاهندۀ (MTM) رسمشده برای نگارههای SGR و RHOB در هر دو چاه تأیید شد، رسوبگذاری بخش بالایی سازند زاکین در این دو چاه با کاربرد طیفنگار تبدیل سریع فوریه (که هینوف آن را بازبینی کرده است) ازنظر کنترلشدن از طریق چرخههای میلانکوویچ و میزان فراوانی این چرخهها در عمقهای متفاوت بررسی شد.
خروجیهای فیلتر چرخههای میلانکوویچ برای نگارۀ SGR در هر دو چاه چرخههای شناساییشده از طریق روش چندکاهنده (MTM) با نرمافزار QAnalySeries و بهکاربردن روش فیلترکردن از نگارههای SGR هر دو چاه 2SK-1 و 2SKD-1 میدان گازی سلمان استخراج شدند و از طریق این روش، فیلترهای ۴۰۵ هزارساله (E)، ۱۰۰ هزارساله (e)، 4/34 هزارساله (O)، 3/21 هزارساله (P) برای نگارههای SGR هر دو چاه رسم شدند (شکل 5، A و 6، A).
طیفنگار تبدیل سریع فوریه برای نگارههای چاه 2SK-1 در این بخش با استفاده از طیفنگار تبدیل سریع فوریه (که هینوف آن را بازبینی کرده است) از روشهای تحلیل طیفی تحولی، تأثیرگذاری چرخههای میلانکوویچ بر بخش بالایی سازند مدنظر را در دو چاه 2SK-1 و 2SKD-1 میدان گازی سلمان بررسی میکنیم. گفتنی است تبدیل سریع فوریه، بسامدها و دامنههای سینوسیای را برآورد میکند که میتوانند برای بازسازی سریهای زمانی استفاده شوند؛ درنتیجه، سریهای زمانی را در دورههای «مؤلفه» خود تجزیه میکند (Kodama and Hinnov 2015)؛ همچنین با استفاده از طیفنگار تبدیل سریع فوریه میتوان تغییرات چرخههای میلانکوویچ را بهطور دقیق رمزگشایی (Westerhold et al. 2018) و آثار آنها را در رسوبگذاری توالیهای رسوبی و مدت زمانهای هیاتوسهای احتمالی شناسایی کرد (Husson et al. 2014). اعمال طیفنگار یادشده برای نگارههای SGR و RHOB در هر دو چاه سبب آشکارشدن فراوانی و میزان تغییرات چرخههای میلانکوویچ در بخشهای متفاوتی از طول بخش بالایی سازند زاکین شد؛ بر اساس توانهای طیفی مشاهدهشده در طیفنگار تبدیل سریع فوریۀ رسمشده برای نگارۀ SGR در چاه 2SK-1، نوسانها و فراوانی چرخههای حرکت گریز از مرکز طولانیمدت زمین (E)، حرکت گریز از مرکز کوتاهمدت زمین (e)، حرکت انحرافی محور چرخش زمین (O) و حرکت تقدیمی محور زمین (P) و در طیفنگار تبدیل سریع فوریۀ رسمشده برای نگارۀ RHOB در همین چاه، تغییرات و گسترۀ چرخههای حرکت گریز از مرکز طولانیمدت زمین (E)، حرکت گریز از مرکز کوتاهمدت زمین(e) و حرکت انحرافی محور چرخش زمین (O) شناسایی شدند (شکل ۴، B). همانطور که گفته شد و باتوجهبه اینکه در بررسی حاضر، دادۀ نگارۀ گامای طیفی (SGR) برای بررسی چینهنگاری چرخهای در اولویت قرار داشت و از دادۀ نگارۀ چگالی (RHOB) بهشکل دادۀ شاهد استفاده شد، از طریق توانهای طیفی مشاهدهشده معلوم شد رسوبگذاری بخش بالایی سازند زاکین در چاه 2SK-1 بهطور خاصی تحتتأثیر چرخههای ۴۰۵ هزارساله (E) بوده است؛ زیرا بیشترین توانهای طیفی مشاهدهشده در طیفنگار تبدیل سریع فوریه به این چرخه مربوط بودند؛ ولی دیگر چرخهها نیز ازجمله چرخههای ۱۰۰ هزارساله (e) یا 4/34 هزارساله (O) نیز با شدت تأثیرگذاری کمتر بر رسوبگذاری بخش بالایی سازند زاکین اثر داشتهاند (شکل ۴، B). در آغاز عمق ۴۶۰۵، تأثیرگذاری چرخههای e و O نسبتاً بیشتر بوده است که گویای تغییرات شدید احتمالی در میزان رسوبگذاری این بخش از سازند (در این بازه) است.
طیفنگار تبدیل سریع فوریه برای نگارههای چاه 2SKD-1 در طیفنگار تبدیل سریع فوریۀ رسمشدۀ برای نگارههای SGR و RHOB این چاه، فراوانی و میزان تغییرات چرخههای حرکت گریز از مرکز طولانیمدت زمین (E)، حرکت گریز از مرکز کوتاهمدت زمین (e)، حرکت انحرافی محور چرخش زمین (O) و حرکت تقدیمی محور زمین (P) بر اساس توانهای طیفی ردیابیشده شناسایی شدند. در این چاه نیز باتوجهبه توانهای طیفی بسیار بالا، بیشترین تأثیرگذاری چرخهای در رسوبگذاری بخش بالایی سازند زاکین از طریق چرخۀ حرکت گریز از مرکز طولانیمدت زمین (E) انجام شده است (شکل 5، B)؛ بهعلاوه بر پایۀ توانهای طیفی مشاهدهشده، چرخههای حرکت گریز از مرکز کوتاهمدت زمین (e)، حرکت انحرافی محور چرخش زمین (O) و حرکت تقدیمی محور زمین (P) با دامنههای بسیار پایینتر بر رسوبگذاری این بخش از سازند تأثیر گذاشتهاند (شکل 5، B). در ادامه، این موضوع از طریق طیفنگار ضریب همبستگی تحولی بهطور دقیقتر در هر دو چاه بررسی میشود.
اعمال نمایش و ارائۀ تبدیل موجک برای نگارۀ SGR در چاه 2SK-1 در نوار فهرست انتخاب نرمافزار Acycle با انتخاب گزینۀ سریهای زمانی و سپس تبدیل موجک و با اصلاح فراسنجههای لازم (آغاز محدودۀ زمانی تا نقطۀ پایان محدودۀ زمانی)، نمایش و ارائۀ تبدیل موجک برای نگارۀ SGR این چاه رسم شد و طی آن، باتوجهبه توانهای طیفی بالای مشاهدهشده (رنگهای قرمز پررنگ، کمرنگ، نارنجی و زرد)، چرخههای حرکت گریز از مرکز طولانیمدت زمین (E)، حرکت گریز از مرکز کوتاهمدت زمین (e)، حرکت انحرافی محور چرخش زمین (O) و حرکت تقدیمی محور زمین (P) روی نمایش و ارائه مشخص شدند و سپس بهمنظور مقایسۀ دقیق این چرخهها، اجزای دورهای مشاهدهشده با فیلترهای استخراجشده از همین نگاره انطباق داده شدند (شکل ۷)؛ با این عمل، پهنههای دارای اهمیت آماری زیاد بین سریهای زمانی با چرخههای استخراجشده از طریق فیلترها مقایسه و خطوط انطباق لازم برای نهشتههای بخش بالایی سازند زاکین در این چاه رسم شدند؛ این بازهها اصلیترین تغییرات تدریجی احتمالی در سنگشناسی سازند زاکین (در این چاه) را نشان میدهند (شکل ۷).
اعمال نمایش و ارائۀ تبدیل موجک برای نگارۀ SGR در چاه 2SKD-1 نمایش و ارائۀ تبدیل موجک برای نگارۀ SGR در چاه 2SKD-1 اعمال شد و چرخههای ۴۰۵ هزارساله (E)، ۱۰۰ هزارساله (e)، 4/34 هزارساله (O) و 3/21 هزارساله (P) روی آن مشخص شدند و خطوط انطباق برای اجزای دورهای مشاهدهشده در برابر فیلترهای چرخههای E، e، O و P رسم شدند؛ این بازهها اصلیترین تغییرات تدریجی احتمالی در سنگشناسی بخش بالایی سازند زاکین (در این چاه) را نشان میدهند (شکل ۸). با انجام روشهای دورهنگار روش چندکاهنده (MTM) و طیفنگار تبدیل سریع فوریه (که هینوف آن را بازبینی کرده است) و نمایش و ارائۀ تبدیل موجک بهترتیب چرخههای میلانکوویچ شناسایی شدند، تأثیرگذاری این چرخهها بر رسوبگذاری بخش بالایی سازند زاکین و میزان فراوانی آنها در این بخش از سازند و در بخشهای متفاوتی از طول بخش بالایی سازند زاکین در چاههای مطالعهشده بررسی و مقایسۀ پهنههای دارای اهمیت آماری زیاد بین سریهای زمانی و انطباق آنها در برابر فیلترهای چرخههای E، e، O و P برای یافتن احتمالی اصلیترین تغییرات سنگشناسی انجام شد و درنهایت از این طریق، چینهنگاری چرخهای در دو چاه مطالعهشده بررسی شد. همانطور که گفته شد پساز بررسی چینهنگاری چرخهای میتوان میزان انباشت رسوب بخش بالایی سازند زاکین در دو چاه 2SK-1 و 2SKD-1 را برآورد کرد؛ به این منظور، در نرمافزار Acycle با اعمال طیفنگارهای ضریب همبستگی و سطوح معنادار تحولی از روشهای تحلیل طیفی برای نگارۀ SGR در هر دو چاه استفاده شد (Li et al. 2018a; Chen et al. 2019a).
اعمال طیفنگار ضریب همبستگی تحولی و سطوح معنادار تحولی برای نگارههای SGR در چاههای 2SK-1 و 2SKD-1 طیفنگار ضریب همبستگی تحولی با ارزیابی ضریب همبستگی بین توانهای طیفی و سریهای زمانی دادۀ استفادهشده، میزان انباشت رسوب را برآورد (Li et al. 2018) و با ارزیابی تفاوتهای بین بسامد چرخههای میلانکوویچ (همان توانهای طیفی قابلمشاهده)، برآورد تغییرات در میزان انباشت رسوب را امکانپذیر میکند (Li et al. 2016 & 2018a & 2019a). در طیفنگار سطوح معنادار تحولی و در چارچوب فرضیۀ صفر[26] (H0)، وجود بسامد چرخههای میلانکوویچ در نظر گرفته نمیشود (Li et al. 2018a)؛ این طیفنگار مقادیر ضریب همبستگی (توانهای طیفی مشاهدهشده) را نمایش میدهد که میتوانند بهطور تصادفی رخ داده باشند (Li et al. 2018a). تغییرات میزان انباشت رسوب بخش بالایی سازند زاکین در هر دو چاه را با بهکاربردن طیفنگارهای یادشده مقایسه میکنیم. بر پایۀ مقیاس زمان نجومی[27] ایجادشده از طریق شمارش چرخهها و احتساب مدت زمان آنها (ستون زمانی موجود در شکلهای ۵ و ۶) در پژوهش حاضر برای چاه 2SK-1، رسوبگذاری سازند زاکین در این چاه طی مدت زمان 7/6 میلیون سال انجام شده است؛ زمانی که با استفاده از مدت زمانهای شناختهشدۀ فراسنجههای نجومی (چرخههای میلانکوویچ) حاصل شده است و ارتباط بسیار تنگاتنگی با میزان انباشت رسوب در حوضۀ رسوبی مربوطه دارد (Hinnov and Ogg 2007; Kodama and Hinnov 2015). باتوجهبه اینکه ضخامت بخش بالایی سازند زاکین در این چاه (در مطالعۀ حاضر) 95/53 متر (از عمق 056/4566 تا 056/4620 متر: نقطۀ آغاز و پایان دادۀ نگارۀ SGR) است، انباشت رسوب آن 05/8 متر در هر میلیون سال یا به بیان دیگر، تقریباً 8/0 سانتیمتر در هر هزار سال پیشبینی میشود. در چاه 2SKD-1 نیز بر پایۀ مقیاس زمان نجومی ایجادشده از طریق بررسی چینهنگاری چرخهای (شکل ۵)، مدت زمان رسوبگذاری بخش بالایی سازند زاکین در این چاه 7/7 میلیون سال بوده است. باتوجهبه اینکه ضخامت بخش بالایی سازند زاکین در چاه 2SKD-1 (در مطالعۀ حاضر) 87/61 متر (از عمق 098/4594 تا 972/4655: نقطۀ آغاز و پایان دادۀ نگارۀ SGR) است و بر اساس زمان رسوبگذاری و ضخامت این بخش از سازند در مطالعۀ حاضر، میزان انباشت رسوب آن 03/8 متر در هر میلیون سال یا بهعبارتی، تقریباً 8/0 سانتیمتر در هر هزار سال پیشبینی میشود. در فراسنجههای لازم نرمافزار Acycle برای ترسیم طیفنگار ضریب همبستگی تحولی و سطوح معنادار تحولی برای نگارۀ SGR این چاه نیز از میزانهای انباشت یادشده استفاده شد. میزان انباشت در هر دو چاه بسیار نزدیک به هم بود، ولی طیفنگارهای ضریب همبستگی تحولی و سطوح معنادار تحولی منحصربهفرد رسمشده برای نگارههای منحصربهفرد SGR هر چاه، میزانهای انباشت متفاوتی را در عمقهای مختلف نمایش دادند (شکلهای ۹ و ۱۰). بر پایۀ منحنی میزان انباشت رسوب در طیفنگار ضریب همبستگی تحولی (شکل 9، A)، میزان انباشت رسوب در چاه 2SK-1 ابتدا روند صعودی و سپس روند ثابت و بعد روند نزولی را طی کرده است. در عمقهای ۴۶۱۰ و ۴۵۸۰ متری، توانهای طیفی ضعیفی دیده میشوند که میتوان آنها را هیاتوس احتمالی در نظر گرفت و در عمق ۴۵۹۲ متری در طیفنگار سطوح معنادار تحولی نیز توان طیفی ضعیفی مشاهده میشود که نشان از هیاتوس احتمالی دارد (شکل ۹). بر اساس منحنی میزان انباشت رسوب رسمشده (بر پایۀ توانهای طیفی بالای مشاهدهشده) روی طیفنگار ضریب همبستگی تحولی نگارۀ SGR چاه 2SKD-1، میزان انباشت رسوب روند تقریباً ثابتی را تجربه کرده است و بهعلاوه، هیاتوس احتمالی نیز در طیفنگارهای ضریب همبستگی تحولی و سطوح معنادار تحولی مشاهده نمیشود؛ زیرا توانهای طیفی بالا تداوم نسبتاً پایداری دارند و این به میزان انباشت رسوب پایدار اشاره دارد. کمینه میزان انباشت رسوب بخش بالایی سازند زاکین در چاههای 2SK-1 و 2SKD-1 تقریباً 2/0 سانتیمتر در هر هزار سال برآورد میشود، اما بیشینه میزان انباشت رسوب بخش بالایی سازند زاکین در چاه 2SK-1 حدود 8/0 و در چاه 2SKD-1 کمتر و نزدیک به 3/0 سانتیمتر در هر هزار سال برآورد میشود. بر اساس توانهای طیفی مشاهدهشده در طیفنگار ضریب همبستگی تحولی، رسوبگذاری بخش بالایی سازند زاکین در چاه 2SK-1 بیشتر تحتتأثیر چرخۀ حرکت گریز از مرکز طولانیمدت زمین (E) بوده است و سپس دیگر چرخهها با میزان تأثیرپذیری کمتر در رسوبگذاری چرخهای این بخش از سازند ایفای نقش کردهاند؛ در مقابل و بر پایۀ توانهای طیفی ملاحظهشده، رسوبگذاری بخش بالایی سازند زاکین در چاه 2SKD-1 بیشتر از طریق چرخههای حرکت گریز از مرکز طولانیمدت زمین (E) و حرکت انحرافی محور چرخش زمین (O) کنترل شده است؛ سهم دیگر چرخهها در رسوبگذاری چرخهای بخش بالایی سازند زاکین نسبت به این چرخهها ناچیز است. فراسنجههای مداری شرکتکننده در تأثیرگذاری بر رسوبگذاری بخش بالایی سازند زاکین در هر دو چاه مشابه بودهاند و چرخههای حرکت گریز از مرکز طولانیمدت زمین (E)، حرکت گریز از مرکز کوتاهمدت زمین (e)، حرکت انحرافی محور چرخش زمین (O) و حرکت تقدیمی محور زمین (P) در آن تأثیر داشتهاند (شکلهای 9، C و 10، C) که با توانهای طیفی مختلف (رنگهای قرمز پررنگ تا آبی پررنگ) در طیفنگارهای ضریب همبستگی تحولی ردیابی میشوند (شکلهای 9، A و 10، A).
شکل ۷- نمایش و ارائۀ تبدیل موجک اعمالشده برای نگارۀ SGR در چاه 2SK-1 همراه با خطوط انطباق رسمشده در برابر فیلترهای چرخههای E، e، O و P. در این نمایش و ارائه، توانهای طیفی مربوط به چرخۀ حرکت تقدیمی زمین مشاهده میشوند؛ درنتیجه، وجود این چرخه قطعی است.
شکل ۸- نمایش و ارائۀ تبدیل موجک اعمالشده برای نگارۀ SGR در چاه 2SKD-1 همراه با خطوط انطباق رسمشده در برابر فیلترهای چرخههای E، e، O و P.
شکل ۹- A. طیفنگار ضریب همبستگی تحولی رسمشده برای نگارۀ SGR در چاه 2SK-1 و منحنیای که بر پایۀ بیشترین توانهای طیفی مشاهدهشده روی آن ترسیم شده است و منحنی میزان انباشت رسوب نام دارد، B. طیفنگار سطوح معنادار تحولی ترسیمشده برای نگارۀ SGR در چاه 2SK-1 که برخلاف طیفنگار ضریب همبستگی تحولی، در این طیفنگار بر پایۀ فرضیه صفر (H0) بسامد چرخههای میلانکوویچ اتخاذ نمیشود، C. در این تصویر، تعداد فراسنجههای مداری (چرخههای میلانکوویچ) تأثیرگذار بر رسوبگذاری بخش بالایی سازند زاکین (در چاه 2SK-1) نمایش داده شده است (این فراسنجهها با توانهای طیفی متفاوت در طیفنگارهای ضریب همبستگی تحولی مشاهده میشوند).
در چاه 2SK-1 نسبت به چاه 2SKD-1 مشاهده شد که گویای وقوع فرایندهای تأثیرگذار پنهان برای ایجاد این تغییرات است.
شکل ۱۰- A. طیفنگار ضریب همبستگی تحولی رسمشده برای نگارۀ SGR در چاه 2SKD-1 و منحنیای که بر پایۀ بیشترین توانهای طیفی مشاهدهشده در روی آن ترسیم شده است و منحنی میزان انباشت رسوب نام دارد، B. طیفنگار سطوح معنادار تحولی ترسیمشده برای نگارۀ SGR در چاه 2SKD-1، C. در این تصویر، تعداد فراسنجههای مداری (چرخههای میلانکوویچ) تأثیرگذار بر رسوبگذاری بخش بالایی سازند زاکین (در چاه 2SKD-1) نمایش داده شده است (این فراسنجهها با توانهای طیفی متفاوت در طیفنگارهای ضریب همبستگی تحولی مشاهده میشوند).
نتیجه در پژوهش حاضر با روشهای تحلیل طیفی تحولی ازجمله دورهنگار روش چندکاهنده، طیفنگار تبدیل سریع فوریه، نمایش و ارائۀ تبدیل موجک به بررسی چینهنگاری چرخهای بخش بالایی سازند زاکین در دو چاه 2SK-1 و 2SKD-1 میدان گازی سلمان پرداخته شد؛ همچنین میزانهای انباشت رسوب سازند زاکین در این دو چاه با طیفنگارهای ضریب همبستگی تحولی و سطوح معنادار تحولی برآورد شدند؛ بهاینترتیب که ابتدا چرخههای میلانکوویچ با دورهنگار روش چندکاهنده شناسایی شدند؛ نسبتهای بهدستآمده به نسبتهای اصلی چرخههای میلانکوویچ (۲۰:۵:۲:۱) نزدیک بودند و هر نسبت، یک چرخۀ میلانکوویچ شناسایی شد؛ سپس با استفاده از فیلترکردن چرخههای ۴۰۵ هزارساله، ۱۰۰ هزارساله، 4/34 هزارساله و 3/21 هزارساله از نگارۀ گامای طیفی استخراج شدند؛ با این عمل، مشاهدۀ آنها در دامنۀ چینهای در کنار دادههای نگارهها میسر شد؛ سپس با بهکاربردن طیفنگار تبدیل سریع فوریه (که هینوف آن را بازبینی کرده است)، تأثیرگذاری این چرخهها بر رسوبگذاری بخش بالایی سازند زاکین و میزان فراوانی آنها در این سازند در عمقهای متفاوت دو چاه بررسی شد. بر پایۀ این تحلیلها مشخص شد سه چرخۀ E، e وO در چاه 2SK-1 و چهار چرخۀ E، e، O و P در چاه 2SKD-1 تأثیرگذاری بیشتری در رسوبگذاری بخش بالایی سازند زاکین داشتهاند؛ اما از طریق طیفنگار ضریب همبستگی تحولی رسمشده برای نگارۀ SGR در چاه 2SK-1 بهطور دقیقتر اثبات شد تنها چرخۀ E رسوبگذاری بخش بالایی سازند زاکین را تحتتأثیر قرار داده است. در طیفنگار ضریب همبستگی تحولی رسمشده برای نگارۀ SGR در چاه 2SKD-1 نیز تأثیر دو چرخۀ E و O بر رسوبگذاری بخش بالایی سازند زاکین اثبات شد و دیگر چرخهها با میزان تأثیرگذاری کم بر رسوبگذاری چرخهای این بخش از سازند زاکین در دو چاه نقش داشتهاند. در نمایش و ارائۀ تبدیل موجک رسمشده برای نگارههای منحصربهفرد هر دو چاه، پهنههای دارای اهمیت آماری زیاد (اجزای دورهای مشاهدهشده در نمایش و ارائه) بین سریهای زمانی و انطباق آنها در برابر فیلترهای چرخههای E، e، O و P برای یافتن احتمالی اصلیترین تغییرات سنگشناسی بررسی شدند. میزان انباشت رسوب بخش بالایی سازند زاکین از طریق زمان بهوجودآمده از چینهنگاری چرخهای و ضخامت بخش بالایی سازند زاکین برای هر دو چاه تقریباً 8/0 سانتیمتر در هر هزار سال تخمین زده شد؛ سپس با بررسیهای انجامشده از طریق طیفنگارهای ضریب همبستگی تحولی رسمشده برای نگارههای SGR، مشخص شد میزان انباشت رسوب بخش بالایی سازند زاکین در چاه 2SK-1 روندهای صعودی، ثابت و نزولی داشته است، ولی میزان انباشت رسوب بخش بالایی سازند زاکین در چاه 2SKD-1 دارای روند تقریباً ثابتی بوده است. بهطورکلی، میزانهای انباشت رسوب بخش بالایی سازند زاکین در چاه 2SK-1 بیشتر از میزانهای انباشت رسوب این بخش از سازند در چاه 2SKD-1 برآورد شد؛ بهعلاوه، تغییرات زیادی در میزان انباشت رسوب بخش بالایی سازند زاکین در چاه 2SK-1 نسبت به چاه 2SKD-1 مشاهده شد که گویای وقوع فرایندهای تأثیرگذار پنهان برای ایجاد این تغییرات است. [1] Big Five [2] Subsurface Cyclostratigraphy [3] Sediment accumulation rate [4] Geochronology [5] Astronomical parameters [6] Lithological grayscales [7] Eccentricity [8] Obliquity [9] Precession [10] Evolutionary Spectral Analysis methods [11] Evolutionary Correlation Coefficients spectrogram [12] Evolutionary significance levels spectrogram [13] cyclicity [14] Digital signal processing techniques [15] Quasi-period [16] smoothed periodogram [17] Blackman-Tukey correlogram [18] Multi tapper method (MTM) periodogram [19] Fast Fourier Transform (LAH) Spectrogram [20] Wavelet Transform Scalogram [21] Theoretical astronomical parameters [22] Frequency ratio method [23] Interpolation [24] Filtering [25] Confidence Levels [26] null hypothesis (H0) [27] Astronomical Time Scale (ATS) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مراجع | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Abels H.A. Abdul Aziz H. Krijgsman W. Smeets S.J.B. and Hilgen F.J. 2010. Long-period 400 eccentricity control on sedimentary sequences in the continental Madrid Basin (middle 401 Miocene, Spain). Earth and Planetary Science Letters, 289:220–231.
Aghanabati A. 2004. The Geology of Iran. Geological Survey of Iran, Tehran, p. 586. In Persian. Armando A. Scarparo C. Eduardo A. and Koutsoukos M. 2001. Orbital cyclicity in a Turonian sequence of the Cotinguiba Formation, Sergipe Basin, NE Brazil1. Cretaceous Research, 22: 529–548.
Bahk J. J. Um I. K. Yi B. Y. and Yoo D.G. 2015. Paleoceanographic implications and cyclostratigraphy of variations in well-log data from the western slope of the Ulleung Basin, East Sea. Quaternary International, 392:58-68.
Barthes V. Pozzi J.P. Vibert-Charbonnel P. Thibal J. and Melieres MA. 1999. High-resolution chronostratigraphy from downhole susceptibility logging tuned by palaeoclimatic orbital frequencies. Earth Planet. Sci. Lett., 165:97–116. Baumgarten H. and Wonik T. 2015. Cyclostratigraphic studies of sediments from Lake Van (Turkey) based on their uranium contents obtained from downhole logging and paleoclimatic implications. International Journal of Earth Sciences, 104(6): 1639–1654.
Berger A. and Loutre M.F. 1994. Astronomical forcing through geological time. In: De Boer, P.L., Smith, D.G. (Eds.), Orbital forcing and cyclic sequences, 19. Blackwell Scientific Publications, Oxford, p. 15-24. Berner R.A. 2006. GEOCARBSULF: a combined model for Phanerozoic atmospheric O2 and CO2. Geochim. Cosmochim. Acta, 70:5653–5664.
Chen D.Z. and Tucker M.E. 2003. The Frasnian-Famennian mass extinction: Insights from high-resolution sequence stratigraphy and cyclostratigraphy in South China: Palaeogeography Palaeoclimatology Palaeoecology, 193(1): 87–111. Chen G. Gang W. Liu Y. Wang N. Guo Y. Zhu C. and Cao Q. 2019a. High-resolution sediment accumulation rate determined by cyclostratigraphy and its impact on the organic matter abundance of the hydrocarbon source rock in the Yanchang Formation, Ordos Basin, China. Marine and Petroleum Geology, 103:1-11. Chen G. Gang W. Tang H. Gao G., Wang N. Liu L. Yang S. and Wang Y. 2019b. Astronomical cycles and variations in sediment accumulation rate of the terrestrial lower Cretaceous Xiagou Formation from the Jiuquan Basin, NW China. Cretaceous Research, 109: 104156.
De Vleeschouwer D. Whalen M.T. Day J.E. and Claeys P. 2012. Cyclostratigrahic calibration of the Frasnian (Late Devonian) timescale (Western Alberta, Canada). Geological Society of America Bulletin. De Vleeschouwer D. D. Rakocinski. M. Racki G. Bond D.P.G. Sobien K. and Claeys P. 2013. The astronomical rhythm of Late-Devonian climate change (Kowala section, Holy Cross Mountains, Poland). Earth and Planetary Science Letters. 365:25–37. De Vleeschouwer D. Boulvain F. Da Silva A.C. Pas D. Labaye C. and Claeys P. 2014. The astronomical calibration of the Givetian (Middle Devonian) timescale (Dinant Synclinorium, Belgium). Magnetic Susceptibility Application: A window onto ancient environments and climatic variations. Geological Society, London, Special Publications, 414: 245–256.
De Vleeschouwer D. Da Silva C.A. Sinnesael M. Chen D. James E.D. Whalen T.M. Guo Z. and Claeys P. 2017. Timing and pacing of the Late Devonian mass extinction event regulated by eccentricity and obliquity. Nature Communications, 8: 2268. Ellwood B.B. Tomkin J.H. El Hassani A. Bultynck P. Brett C.E. Schindler E. Feist R. and Bartholomew A. 2011 A climate-driven model and development of a floating point time scale for the entire Middle Devonian Givetian Stage: A test using magnetostratigraphic susceptibility as a climate proxy: Palaeogeography Palaeoclimatology Palaeoecology, 304(1–2):85–95. Fletcher C. 2013. Climate Change - What the Science Tells Us. John Wiley; 1st edition (January 29, 2013), 288 p. Friedrich O. Batenburg J.S. Moriya K. Voigt S. Cournède C. Moebius I. Blum P. Bornemann A. Fiebig J. Hasegawa T. Hull M P. Norris D R. Röhl U. Westerhold T. Wilson A P. and the IODP Expedition 342 Scientists. 2016. Maastrichtian carbon isotope stratigraphy and cyclostratigraphy of the Newfoundland Margin (Site U1403, IODP Leg 342). Climate of the Past Discussion. Ghavidel-Syooki M. 1999. Ivestigation on the Upper Paleozoic strata in tange-e-Zakeen, and introducing Zakeen Formation, Kuh-e Faraghan. Geological Survey of Iran. p. 476-478. In Persian. Ghavidel-Syooki M. 2003. Palynostratigraphy of Devonian sediments in the Zagros Basin, southern Iran. Review of Palaeobotany and Palynology 127(3–4):241-268. Golovchenko X. O’Connell S.B. and Jarrard RD. 1990. Sedimentary response to paleoclimate from downhole logs at Site 693, Antarctic continental margin. Proc ODP Sci Results, 113:239–251. Gong M.Y. Li B.H. Wang Y.C. and Wu Y. 2001. Orbital cyclostratigraphy of the Devonian Frasnian–Famennian transition in South China. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 168(3–4):237-248. Grinsted A. Moore J.C. and Jevrejeva S. 2004. Application of the cross wavelet transform and wavelet coherence to geophysical time series. Nonlinear Process. Geophys. 11: 561–566. Hinnov L.A. and Ogg J.G. 2007. Cyclostratigraphy and the astronomical time scale. Stratigraphy, 4(2/3): 239-251. figures 1-2, 2007. Hinnov L.A. 2013. Cyclostratigraphy and its revolutionizing applications in the earth and planetary sciences. Geological Society of America Bulletin, 125(11-12):1703-1734. Hinnov L.A. 2018. Stratigraphy and Timescales (Chapter One - Cyclostratigraphy and Astrochronology in 2018.) 3:1-80.
Huang C. and Hinnov L. 2019. Astronomically forced climate evolution in a saline lake record of the middle Eocene to Oligocene, Jianghan Basin, China. Earth and Planetary Science Letters, 528: 115846.
Husson D. Thibault T. Galbrun B. Gardin S. Minoletti F. Sageman B. and Huret E. 2014. Lower Maastrichtian cyclostratigraphy of the Bidart section (Basque country, SW France): A remarkable record of precessional forcing. Palaeogeography Palaeoclimatology Palaeoecology, 395: 176-197. Jarrard R.D. and Arthur M.A. 1989. Milankovitch paleoceanographic cycles in geophysical logs from ODP Leg 105, Labrador Sea and Baffin Bay. Proc ODP Sci Results, 105:757–772. Ji-Feng YU. Feng-gui SUI. Zeng LI. Hua LIU. and Wang Yu-lin. 2008. Recognition of Milankovitch cycles in the stratigraphic record: application of the CWT and the FFT to well-log data, J China Univ Mining and Technol, 18:594-598.
Jin S. Cao H. Wang H. Wagreich M. and Richoz S. 2019. Orbital cyclicity in sedimentary sequence and climatic indications of C-O isotopes from Lower Cretaceous in Qingxi Sag, Jiuquan Basin, NW China. Geoscience Frontiers, 10(2): 467-479. Kish Petroleum Engineering Company (KPE). 2015. Salman Gas wells Petrophysical and Geological Study, unpublished reports. Kodama K.P. and Hinnov L.A. 2015: Rock Magnetic Cyclostratigraphy. Wiley-Blackwell, 276 p. Lang J. Zhang T. Zhu H. Zeng J. and Liang X. 2018. Cyclostratigraphy under the control of orbital periods: A case study of the Late Ordovician-Early Silurian strata. In: Liu, Z.L. and Mi, C. (Eds.), Advances in Sustainable Port and Ocean Engineering. Journal of Coastal Research, Special, 83:369–374. Coconut Creek (Florida), ISSN 0749-0208. Laskar J. Robutel P. Joutel F. Gastineau M. Correia A.C.M. and Levrard B. 2004. A longterm numerical solution for the insolation quantities of the earth. Astron. Astrophys, 428: 261–285. Li M.S. Huang C.J. Hinnov L.A. Ogg J. Chen Z.Q. and Zhang Y. 2016. Obliquity-forced climate during the Early Triassic hothouse in China. Geology, 44: 623-626. Li M. Kump L.R. Hinnov L.A. and Mann M.E. 2018a. Tracking variable sedimentation rates and astronomical forcing in Phanerozoic paleoclimate proxy series with evolutionary correlation coefficients and hypothesis testing. Earth and Planetary Science Letters, 501:165–179. Li M. Hinnov A.L. Huang C. and Ogg G. J. 2018b. Sedimentary noise and sea levels linked to land–ocean water exchange and obliquity forcing. Nature Communications, 9:1004. Li M. Hinnov L. and Kump L. 2019a. Acycle: Time-series analysis software for paleoclimate research and education. Computers and Geosciences, 127: 12 22. Li M. Huang C. Ogg J. Zhang Y. Hinnov L. Wu H. Chen Q.Z. and Zou Z. 2019b. Paleoclimate proxies for cyclostratigraphy: Comparative analysis using a Lower Triassic marine section in South China. Earth-Science Reviews, 189: 125-146. Mann M.E. and Lees J.M. 1996. Robust estimation of background noise and signal detection in climatic time series. Climate Change, 33(3): 409-445. Mayer H. and Appel E. 1999. Milankovitch cyclicity and rock-magnetic signatures of palaeoclimatic change in the Early Cretaceous Biancone Formation of the South-ern Alps, Italy. Cretac. Res. 20: 189–214. McGhee G.R. 1996. The Late Devonian Mass Extinction: The Frasnian/Famennian Crisis: New York, Columbia University Press, 378 p.
Melnyk D.H. Smith D.G. and Garrousi A. K. 1994. Filtering and Frequency Mapping as Tools in Subsurface Cyclostratigraphy, with Examples from the Wessex Basin, UK. In Orbital Forcing and Cyclic Sequences, Eds: P.L de Boer and D.G Smith. International Association of Sedimentologists Special Publication 19. Blackwell, Oxford, pp. 35-46.
Milankovitch M. 1941. Kanon der Erdbestrahlung und seine Anwendung auf das Eiszeitenproblem: Royal Serbian Academy, Section of Mathematical and Natural Sciences, Belgrade, 633 p. (and 1998 reissue in English: Canon of Insolation and the Ice-Age Problem: Belgrade, Serbian Academy of Sciences and Arts, Section of Mathematical and Natural Sciences, 634 p.). Mitchell R.N. Bice D.M. Montanari A. Cleaveland L.C. Christianson K.T. Coccioni R and Hinnov L.A. 2008. Ocean anoxic cycles? Prelude to the Livello Bonarelli (OAE 2). Earth and Planetary Science Letters, 267: 1-16. Molinie A.J. and Ogg J.G. 1990. Sedimentation-rate curves and discontinuities from sliding-window spectral analysis of logs. Log Anal, 31:370–374. Pas D. Hinnov L. Dayc E. J. Kodama K. Sinnesael M. and Liua W. 2018. Cyclostratigraphic calibration of the Famennian stage (Late Devonian, Illinois Basin, USA), Earth and Planetary Science Letters, 488: 102–114. Pomar L. and Kendall C. G. St. C. 2008. Architecture of carbonate platforms: A response to hydrodynamics and evolving ecology. In: Controls on carbonate Platform and Reef Development – J. Lukasik and A. Simo (Eds.). SEPM Special Publication, 89:187-216. Strasser A. Hilgen F.J. and Heckel P.H. 2006. Cyclostratigraphy - concepts, definitions, and applications. Newsletters Stratigraphy, 42: 75-114. Su Q. Nie J. Luo Z. Li M. Heermance R. and Garzione C. 2019. Detection of Strong Precession Cycles from the Late Pliocene Sedimentary Records of Northeastern Tibetan Plateau. Geochemistry, Geophysics, Geosystems, 20.
Thomson D.J. 1982. Spectrum estimation and harmonic analysis. Proc. IEEE, 70: 1055–1096. Waltham D. 2015. Milankovitch period uncertainties and their impact of cyclostratigraphy. Journal of Sedimentary Research, 85: 990-998. Weedon G.P. 2003. Time series analysis and cyclostratigraphy: Examining stratigraphic records of environmental cycles. Cambridge University Press, 259 p. Weedon G. Coe A. and Gallois R. 2004. Cyclostratigraphy, orbital tuning and inferred productivity for the type Kimmeridge Clay (Late Jurassic), Southern England. Journal of the Geological Society, London, 161: 655-666.
Westerhold T. Röhl U. Wilkens H. R. Gingerich D. P. Clyde C.W. Wing L. S. Bowen J. G. and Kraus J. M. 2018. Synchronizing Early Eocene deep-sea and continental records – cyclostratigraphic age models for the Bighorn Basin Coring Project drill cores. Climate of the Past, 14: 303–319. Williams T. Kroon D. and Spezzaferri S. 2002. Middle and Upper Miocene cyclostratigraphy of downhole logs and short- to long-term astronomical cycles in carbonate production of the Great Bahama Bank. Marine Geology, 185: 75-93.
Wonik T. 2001. Gamma-ray measurements in the Kirchrode I and II boreholes. Palaeogeogr. Palaeoclimatol. Palaeoecol., 174:97–105.
Worthington F. P. 1990. Sediment cyclicity from well logs. Geological Society, London, Special Publications, 48: 123-132. Yuan R. Zhu R. Xie S. Hu W. Zhou F. and Yu T. 2019. Utilizing Maximum Entropy Spectral Analysis (MESA) to identify Milankovitch cycles in Lower Member of Miocene Zhujiang Formation in north slope of Baiyun Sag, Pearl River Mouth Basin, South China Sea. De Gruyter, Open Geosci. 11:877–887.
Zhang T. Zhang C. Fan T. Zhang L. Zhu R. Tao J. and Li M. 2019. Cyclostratigraphy of Lower Triassic terrestrial successions in the Junggar Basin, northwestern China. Palaeogeography Palaeoclimatology Palaeoecology, S0031-0182(19)30277-9.
Zheng X.P. and Luo P. 2004. Analysis and application of Milankovitch cycles on Feixianguan Formation, Northeast Sichuan Basin, China. Natural Gas Exploration and Development, 3:16-19. Zhong M. Chen D. Fan J. Wu H. Fang Q. Shi M. 2019. Cyclostratigraphic Calibration of the Upper Ordovician (Sandbian Katian) Pagoda and Linhsiang formations in the Yichang Area, South China. Acta Geologica Sinica (English Edition), 93(supp 1): 177-180. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 917 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 432 |