تعداد نشریات | 43 |
تعداد شمارهها | 1,677 |
تعداد مقالات | 13,681 |
تعداد مشاهده مقاله | 31,754,984 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,551,517 |
مضامین ادبی و بلاغی و صور خیال حرف جیم در ادب پارسی | ||
فنون ادبی | ||
مقاله 3، دوره 11، شماره 4 - شماره پیاپی 29، دی 1398، صفحه 15-34 اصل مقاله (666.62 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22108/liar.2019.117168.1623 | ||
نویسنده | ||
غلامرضا حیدری* | ||
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر، ابهر، ایران | ||
چکیده | ||
حرف جیم (ج، جا)، حرفِ ششم از حروف الفبای پارسی، حرف پنجم از حروف الفبای عربی، حرفِ سوم از حروف ابجد و نمایندة عدد سه در حسابِ جُمّل است. حرف جیم، بعد از حرفالف که بهواسطة شکل و جایگاه خاص ادبی، دینی، عرفانی و برخی ویژگی های منحصربه فرد، یکی از پُرکاربردترین حروف در ساخت مضامین، فضاهای شاعرانه، ترکیبات و تعبیرات نغز و ظریف ادب پارسی به شمار می رود، یکی از چند حرف مهمِ مضمون آفرین و تصویرسازی در ادب پارسی است. این مقاله که به بررسی جایگاه ادبی و بلاغی حرف جیم در آثار ادبی شاعران و نویسندگان متعدد ادب پارسی در آفرینش مضامین، فضاهای شاعرانه، ترکیبات و تعبیرات پرداخته، دستاوردهای ارزشمندی داشته است. بررسی شواهد ادبی به دست آمده، نشان می دهد اکثر شاعران و نویسندگان، از حرف جیم و ویژگی های خاص آن در آفرینش مضامین ادبی و در برخی موارد، مضامین دینی و عرفانی بهره برده اند؛ اگرچه دامنة مضامین، تعبیرات و ترکیبات برساخته از حالت، شکل و ویژگی های حرف جیم بسیار اندک است، بیشتر شاعران و نویسندگان، حتی با ارائة یک مضمون، نقشِ مضمون سازی حرف جیم در ادب پارسی را تأیید کرده اند. بیشتر آنها، از ویژگی های حروفی چون الف، م، د، ن، ص و... بهمنظور نقشِ مکمّلِ مضمونسازی حرف جیم استفاده کرده اند. مضامین ادبی و هنری برساخته از حرف جیم، از ظرافت ادبی و در برخی موارد، بهواسطة خلق فضاهای شاعرانه و مضامین بکر، از پیچیدگی هنری خاصی برخوردار است. مولوی، عطار، فرخی سیستانی، اسعد گرگانی، سنایی و... بهترتیب، ازجمله شاعرانی هستند که بیشترین مضامین ادبی و هنری را بهکمک ویژگی های حرف جیم آفریدهاند. | ||
کلیدواژهها | ||
حروف الفبا؛ جیم؛ شعر؛ مضمون | ||
مراجع | ||
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 610 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 490 |