تعداد نشریات | 43 |
تعداد شمارهها | 1,646 |
تعداد مقالات | 13,379 |
تعداد مشاهده مقاله | 30,117,324 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,062,924 |
بررسى نظریۀ تفسیری-تأویلى در نظام فکری میرداماد | ||
الهیات تطبیقی | ||
مقاله 4، دوره 9، شماره 20، دی 1397، صفحه 15-28 اصل مقاله (740.21 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22108/coth.2018.105223.1080 | ||
نویسنده | ||
محمد سلطانی رنانی* | ||
استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران | ||
چکیده | ||
میرداماد، فیلسوف، متکلِّم، محدِّث و فقیه آغاز قرن یازدهم است. هرچند آثار اندکى از او در حوزۀ تفسیر متن باقى مانده، بررسى این مستندات در راه شناخت شیوههاى تفسیریتأویلى رایج در میان اندیشمندان مسلمان مفید است. میرداماد از سویى در مقام محدّث و فقیه، در چهارچوب برآمده از لفظ و با دغدغۀ آشکارکردن مراد صاحب متن، دست به تفسیر مىزند و از سویى دیگر، باورها و اصول اندیشۀ فلسفىاش در تفسیر او از متن تأثیر تعیینکنندهاى دارد؛ تا جایی که پاى از دایرۀ ظاهر و قراین سخن بیرون مىنهد و متن را براساس دریافتهاى فلسفى و حتى گاه ذوق عرفانى تأویل مىکند؛ البته گاه این تأویلها با برآمد متن سازگاری ندارد. این چندگونگى در منش هرمونتیکى میرداماد چگونه و بر چه اساسی تحلیل میشود. با ارائۀ نمونههایى از کتابهاى میرداماد، این روش و منش، پیگیرى و بررسی مىشود. میرداماد گاه در مقام فقیه و محدّث در چارچوب برآمد واژگان، متن را معنایابی و تفسیر میکند و گاه متن را در مقام فیلسوف و عارف و بر پایۀ آموزههای فلسفی و ذوق عرفانی تأویل میکند؛ درنتیجه، رویکرد میرداماد نشاندهندۀ طیفی از دامنۀ تفسیر و تأویل در دانشمندان علوم اسلامی است. میرداماد در آثارش اندکی نیز به بررسی پدیده «فهم» پرداخته است. | ||
کلیدواژهها | ||
میرداماد؛ تفسیر؛ تأویل؛ ظاهر لفظ؛ فهم | ||
مراجع | ||
منابع1- ابن حزم، علی بناحمد اندلسى. (1410)، المحلّى بالآثار، بیروت، دارالفکر. 2- زمخشرى، محمود، (1407ق.)، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت، دار الکتاب العربی. 3- زهری، محمد بناحمد، (2001م)، تهذیب اللغه، بیروت، دار إحیاء التراث العربی. 4- ترمذی، محمد بنعیسی، (1998م.)، الجامع الکبیر (سنن ترمذی)، بیروت، دارالغرب الاسلامی. 5- تهرانى، آقابزرگ، (1403)، الذریعة الى تصانیف الشیعه، بیروت، دارالاضواء. 6- سید مرتضی، علی بنحسین موسوی، (1988م.)، امالی الشریف المرتضی، قاهره، دارالفکر العربی. 7- طباطبایى، سیدمحمدحسین، (1410)، المیزان فى تفسیر القرآن، قم، جامعۀ مدرسین. 8- طوسى، محمد بنحسن، (1409ق.)، التبیان فى تفسیر القرآن، تهران، مکتب الاعلام الاسلامى. 9- قمى، ابوالقاسم، (1378ق)، قوانین الاصول، چاپ سنگى، تهران، المکتبه العلمیه الاسلامیه. 10- کلینى، محمد بن یعقوب، (1388ق.)، اصول کافى، تهران، دارالکتب الاسلامیه. 11- مجلسى، محمدباقر، (1403ق.)، بحار الانوار، بیروت، الوفاء. 12- میرداماد، سید محمدباقر بن میرشمسالدین، (1380الف)، التقدیسات، تهران، نشر میراث مکتوب. 13- -------------------، (1403ق.)، التعلیقه على اصول الکافى، تحقیق سید مهدى رجایى، قم، چاپخانۀ خیام. 14- ------------------، (1406ق.)، التعلیقه على الصحیفه السجادیه، تحقیق سید مهدى رجائى، قم، کتابخانۀ نجفى مرعشى. 15- ------------------، (1374ش)، القبسات. تهران، انتشارات دانشگاه تهران. 16- -----------------، (1380ب)، جذوات و مواقیت، تهران، نشر میراث مکتوب. 17- ---------------، (1405ق.)، الرواشح السماویه فى شرح الاحادیث الامامیه، قم، کتابخانه نجفى مرعشى. 18- ---------------، (1379ش)، دیوان اشعار، به اهتمام، احمد کرمی. تهران. 19- -------------، (1412)، شرح تقدمه تقویم الایمان فى فضائل امیرالمومنین، اصفهان، مهدیه. 20- --------------، (1380ج)، المختصرات، تهران، نشر میراث مکتوب. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 484 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 729 |