پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 43 |
| تعداد شماره‌ها | 1,706 |
| تعداد مقالات | 13,973 |
| تعداد مشاهده مقاله | 33,593,838 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 13,320,237 |
ارزیابی توان باکتریهای قلیادوست در بهبود پایایی بتن | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| زیست شناسی میکروبی | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| مقاله 7، دوره 8، شماره 29، فروردین 1398، صفحه 65-81 اصل مقاله (1.11 M) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| نوع مقاله: پژوهشی- فارسی | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22108/bjm.2018.110446.1124 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| نویسندگان | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| جواد حامدی* 1؛ صدیقه کوچک زاده1؛ محمد صالح لباف زاده2؛ حمید مقیمی3 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1بخش زیست‌فناوری میکروبی، دانشکده زیست‌شناسی و قطب تبارزایی موجودات زنده، دانشگاه تهران، ایران | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 2دانشکده و پژوهشکده پدافند غیر عامل، دانشگاه جامع امام حسین(ع)، تهران، ایران | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 3بخش زیست‌فناوری میکروبی، دانشکده زیست‌شناسی، دانشگاه تهران، ایران | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| چکیده | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| مقدمه: بتن، یکی از بهترین و کاربردی‌ترین مصالح ساختمانی در انواع سازه‌ها، امروزه استفادۀ فراگیری یافته است. نفوذپذیری بتن عاملی است که پایایی بتن را کاهش می‌دهد و از عمر مفید سازۀ بتنی می‌کاهد. هدف پژوهش حاضر، یافتن باکتری‌هایی با توانمندی ترمیم سطح بتن به‌منظور کاهش نفوذپذیری آن است. مواد و روش‌ها: باکتریهای جداشده از خاک‌های قلیایی شمال و مرکز ایران ازنظر توان تولید آنزیم اوره‌آز و رسوب کلسیمکربنات غربال‌گری اولیه و ثانویه شدند. جدایه‌های منتخب در محیط مایع مخصوص تولید رسوب کلسیمکربنات کشت شدند و میزان رشد و تولید محصول آنها با یکدیگر مقایسه شد. کلسیمکربنات تولیدی جدایۀ برتر با مشخصه‌یابی XRD تأیید شد. توانمندی جدایۀ برتر در ترمیم خلل‌وفرج سطحی بتن و کاهش نفوذپذیری آن با میکروسکوپ الکترونی روبشی ارزیابی شد. نتایج: پس‌از انجام غربال‌گری اولیه و ثانویه مشخص شد جدایۀ Bacillus sp. UTMC 2623 بیشترین مقدار رسوب کلسیمکربنات (5/8 گرمدرلیتر در مدت سه) را تولید می‌کند. مشخصه‌یابی XRD این جدایه وجود بلور کلسیمکربنات را در رسوب خشک‌شدۀ باکتری تأیید کرد. نتایج میکروسکوپ الکترونی روبشی نشان دادند باکتری در کنار منبع کلسیمی بهترین پوشش را بر سطح بتن ایجاد می‌کند. بحث و نتیجه‌گیری: پژوهش حاضر گزارشی از عملکرد ترمیمی باکتری Bacillus sp. UTMC 2623است که در یافتن سایر ریزموجودات بومی ترمیم‌کنندۀ سطح بتن استفاده میشود. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| کلیدواژه‌ها | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| اوره‌آز؛ کلسیمکربنات؛ ترمیم سطحی؛ نفوذپذیری؛ پایایی بتن؛ باسیلوس | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| اصل مقاله | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
مقدمه. بتن، یکی از کاربردی‌ترین مصالح ساختمانی، مخلوط ناهمگنی متشکل از سیمان، سنگدانه‌های درشت و ریز و آب است (1). بتن استفاده‌شده در هر سازۀ بتنی باید علاوه‌بر تأمین مقاومت مدنظر، پایایی (دوام) خود را در رویارویی با شرایط محیطی مختلف هنگام بهره‌برداری حفظ کند. نفوذپذیری بتن مهم‌ترین عاملی است که دوام بتن را کاهش می‌دهد و از میزان تخلخل و ارتباط بین منافذ داخل ساختار بتن تأثیر می‌پذیرد (2). وجود ترک عامل دیگر مؤثر بر افزایش نفوذپذیری است (3). چنانچه بتن دوام کمی داشته باشد برای حفظ قابلیت بهره‌برداری سازۀ بتنی در مدت زمان عمر مفید آن باید هزینه‌های بسیار زیادی برای تعمیر و نگهداری آن صرف شود؛ این امر در‌حال‌حاضر بودجۀ درخور توجهی از کشورها را به خود اختصاص می‌دهد و ازاین‌رو، مسئلۀ دوام بتن اهمیت بسزایی در اقتصاد جهانی دارد (2). در‌حال‌حاضر، از پوشش‌های متنوع شیمیایی برای ترمیم و یا حفاظت سطح بتن استفاده میشود. در سال‌های اخیر به‌علت قیمت زیاد، انبساط حرارتی متفاوت با بتن و ایجاد آلودگی زیست‌محیطی در روش‌های غیرزیستی به روش‌های ترمیم زیستی سطح بتن و مصالح ساختمانی به‌ویژه روش‌های میکروبی به‌عنوان عوامل تجدیدپذیر و سازگار با طبیعت بسیار توجه شده است (4). ترمیم زیستی به دو شکل سطحی (هنگام بهره‌برداری از سازه) یا عمقی (هنگام ساخت) برای افزایش دوام سازه استفاده میشود (1). ماده‌ای که خلل‌وفرج بتن را پر می‌کند باید دارای بیشترین سازگاری با ساختار بتن باشد و ازاین‌رو باید بتواند اسیدیتۀ زیاد بتن (حدود 13 تا 14) را تحمل کند (5). در حالت ترمیم سطحی، باکتری به روش پاشیده‌شدن و یا غرقاب نمونۀ بتن در ظرف حاوی باکتری در سطح بتن نفوذ می‌کند. هرچه عمق نفوذ باکتری بیشتر باشد تأثیرگذاری عملکرد کلسیمکربنات تولیدشده نیز بهتر خواهد بود. عوامل مختلف فیزیکی، شیمیایی و میکروبی ازجمله ساختار خلل‌وفرج بتن، میزان چسبندگی باکتری به شبکۀ معدنی بتن و نسبت اندازۀ باکتری به اندازۀ خلل‌وفرج بر میزان نفوذ باکتری در سطح بتن تأثیر می‌گذارند. از سویی، باکتری‌هایی هیدرولیز اوره را انجام می‌دهند که داخل خلل‌وفرج هستند و به دیواره نچسبیده‌اند. این باکتری‌ها در محیط ترسیب با اتصال به یون‌های کلسیم موجود به‌شکل لخته درمی‌آیند و لخته‌شدن باکتری‌ها به ماندن آنها درون خلل‌وفرج کمک می‌کند. هرچه اندازۀ خلل‌وفرج نسبت به باکتری بزرگ‌تر باشد باکتریهای بیشتری در آن حضور دارند؛ بنابراین کلسیمکربنات بیشتری تولید میشود و تأثیر آن بر دوام بتن بیشتر خواهد شد (6).. ترمیم زیستی از چندین مسیر فتوتروفیک و هتروتروفیک انجام میشود. مسیرهای هتروتروفیک در مقایسه با انواع اتوتروفیک و غیرزیستی رسوب بیشتری تولید می‌کنند و شامل تجزیۀ اوره، آمونیفیکاسیون آمینواسیدها، تنفس، اکسیداسیون متان، احیای سولفات و احیای نیترات هستند (7). مسیر اوره‌آز از پرکاربردترین مسیرها است که در آن به ترمیم سطحی و عمقی بتن و مصالح ساختمانی دیگر بسیار توجه شده است. در این مسیر، آنزیم اوره‌آز درون باکتری هتروتروف یک مول اوره را به دو مول یون آمونیوم و دو مول یون هیدروکسید تبدیل می‌کند و اسیدیته را افزایش می‌دهد. کلسیم که در محیط به حالت اشباع است به دیوارۀ باکتری دارای بار منفی جذب میشود و کربنات‌کلسیم تولید می‌کند. اگر باکتری تولید‌کنندۀ کلسیمکربنات در بتن قرار گرفته باشد با تولید کلسیمکربنات و بسته‌شدن منافذ مانند لایه‌ای روی بتن عمل می‌کند. رابطۀ نهایی واکنش به‌شکل رابطۀ 1 است (8):
مزایای این مسیر شامل سرعت زیاد و تک‌آنزیمی‌بودن (8)، فراگیر‌بودن آنزیم و پیش‌ساز آن و نیازهای کم تغذیه‌ای (5) و در نتیجه صرفۀ اقتصادی، کنترل‌پذیربودن و درخور توجه بودن مقدار رسوب تولیدشده طی این مسیر است (8). ترمیم زیستی در موارد متعددی بررسی شده است و باسیلوس‌ها بیشترین کاربری را در میان باکتریهای بررسی‌شده داشته‌اند. حفاظت از سنگ‌آهک با استفاده از باکتریهای تولید‌کنندۀ کلسیمکربنات (9)، ترمیم سنگ‌های بناهای تاریخی با استفاده از گونه‌هایی از میکروکوکوس و باسیلوس سوبتیلیس (10) و شبکۀ آلی ماکرومولکول‌های گرفته‌شده از میتیلوس کالیفرنیانوس[1] (11)، بررسی تأثیر باکتری باسیلوس پاستوری در ترمیم ترک‌های بتن (12) و ساخت سیمان زیستی (13)، کاربرد باکتری میکسوکوکوس زانتوس در حفاظت و ترمیم سنگ‌های تزیینی (14)، بررسی تأثیر باکتری باسیلوس اسفریکوس بر دوام و ترمیم ترک‌ها در بتن (15 و 16)، استفاده از گونۀ باسیوس CT-5 و گونه‌هایی از شیوانلا برای افزایش مقاومت فشاری ملات سیمان (2 و 17) نمونه‌هایی از پژوهش‌های انجام‌شده در این زمینه در کشورهای مختلف هستند. همچنین پژوهش‌هایی در زمینۀ نقش ترمیم زیستی باکتری‌ها در بهبود دوام بتن در ایران انجام شده‌اند که به برخی از آنها اشاره میشود: وهابی و همکاران در سال 1391 به بررسی تأثیر حضور باکتری جداسازی‌شده از خاک قلیایی در مخلوط ملات ماسه سیمان بر افزایش مقاومت فشاری نمونه‌های ملات پرداختند (18). وهابی در پژوهش دیگری اثر ترمیمی باکتری باسیلوس لیکنی فورمیسAK01را درکاهش نفوذپذیری سطح بتن نشان داد (19).نصوحیان در سال 1392 از باکتری تولید‌کنندۀ اوره‌آز و کلسیم‌کلراید در ساخت نمونه‌های بتنی برای افزایش مقاومت فشاری و کاهش جذب آب نمونه‌های بتنی بهره گرفت (20). سرگزی و همکاران در سال 1393 به بررسی اثر استفاده از مخلوط اوره،کلسیم‌کلراید و باکتری با درصدهای مختلف در آب اختلاط به‌منظور یافتن بیشترین مقاومت فشاری و کمترین جذب آب پرداختند (21). همچنین پژوهش دیگری نشان داد کاربرد باکتری در آب اختلاط بتن با پر‌کردن منافذ بتن باعث زیادشدن مقاومت الکتریکی و کاهش خوردگی میلگرد و در نتیجه افزایش دوام بتن میشود (22). پژوهش‌های انجام‌شده امیدبخش‌بودن کاربرد باکتری را در بهبود ویژگی‌های مربوط به دوام بتن نشان می‌دهند. اگرچه بیشتر یافته‌ها بر ترمیم عمقی بتن تمرکز دارند که برای ساخت بتن بادوام بسیار مناسب است به افزایش دوام سازه‌های موجود کمکی نمی‌کنند. باتوجهبه اهمیت بتن و هزینۀ درخور توجه تخریب و ساخت دوبارۀ سازه‌های درحال بهره‌برداری از یک سو و کمبود مطالعه‌های انجام‌شده در زمینۀ ارزیابی توان ریزموجودات بومی کشور ازنظر ترمیم بتن از سوی دیگر، پژوهش حاضر با هدف یافتن ریزموجودات بومی ترمیم‌کنندۀ بتن به بررسی ریزموجودات قلیادوست جداشده از خاک‌های برخی مناطق قلیایی شمال و مرکز ایران و ارزیابی توانمندی جدایه‌های منتخب در ترمیم و بهبود سطحی بتن پرداخته است.
مواد و روش‌ها جداسازی و خالص‌سازی جدایه‌های قلیادوست و نمکقلیادوست:به‌منظور دستیابی به جدایه‌های باکتریایی قلیادوست و نمکقلیادوست، نمونه‌برداری از برخی مناطق قلیایی کشور انجام و اسیدیتۀ هریک از خاک‌ها سنجیده شد. اسیدیتۀ زیاد بتن علت جداسازی باکتریهای قلیادوست و دستیابی احتمالی به جدایه‌های بیشتر علت جداسازی باکتریهای نمکقلیادوست بود. چهار نمونه خاک با اسیدیتۀ قلیایی‌تر از میان خاک‌های جمع‌آوری‌شده و نیز تمام خاک‌های موجود در مجموعۀ ریزموجودات دانشگاه تهران انتخاب شدند. برای جداسازی و خالص‌سازی جدایه‌ها از محیط جامد هوریکوشی[2] استفاده شد. ترکیبات این محیط در جدول 1 آمده است. برای جداسازی باکتریهای نمکقلیادوست، 4 درصد نمک سدیم‌کلراید به محیط یادشده افزوده شد. اسیدیتۀ محیط بر اساس دستور ساخت محیط بین 9 و10 تنظیم شد و سوسپانسیون هریک از خاک‌ها با رقت‌های 1-10، 2-10 و 3-10 در پلیت‌های جداسازی کشت شد. پلیت‌ها به‌مدت حداکثر دو روز در دمای 28 درجۀ سانتی‌گراد گرماگذاری شدند. جدایه‌ها پس‌از خالص‌سازی برای آزمایش‌های غربال‌گری اولیه و ثانویه استفاده شدند (23).
جدول 1- ترکیبات محیط‌کشت هوریکوشی (24)
بررسی تولید آنزیم اوره‌آز و کلسیمکربنات: در مرحلۀ غربال‌گری اولیه، وجودداشتن یا نداشتن آنزیم اوره‌آز در جدایه‌های آزمایش‌شده بررسی شد. هیدرولیز یک مول اوره توسط باکتری دارای اوره‌آز دو مولکول آمونیاک و یک مولکول دی‌اکسید‌کربن تولید می‌کند (رابطۀ 2):
آمونیاک تولیدشده اسیدیته را افزایش می‌دهد و باعث تغییر رنگ معرف از بیرنگ به بنفش میشود که تولید اوره‌آز توسط باکتری را نشان می‌دهد (25)؛ هرچه رنگ بنفش تولیدشده بیشتر باشد اوره بیشتری هیدرولیز شده است. جدایه‌های خالص‌شده در محیط مایع کریستنسن (جدول 2) در لوله و در مقایسه با شاهدهای منفی، مثبت، بدون اوره و بدون باکتری کشت و به‌مدت شش روز در دمای 37 درجۀ سانتی‌گراد گرماگذاری شدند. از مقایسۀ چشمی نمونه‌ها با شاهد‌ها تغییر رنگ محیط‌کشت و میزان آن به‌طورکیفی بررسی شد (25).
جدول 2- ترکیبات محیط‌کشت کریستنسن برای آزمون تولید آنزیم اوره‌آز (25)
جدایه‌های منتخب به‌منظور بررسی تولید کلسیمکربنات روی محیط جامد ترسیب کلسیمکربنات کشت و در دمای 28 درجۀ سانتی‌گراد گرماگذاری شدند. رشد جدایه‌ها هر پنج روز یک بار بررسی شد. ترکیبات محیط یادشده در جدول 3 آمده است. حضور بلورهای کلسیمکربنات در حاشیۀ کلنی جدایه‌ها زیر میکروسکوپ استریو با بزرگنمایی 10× بررسی شد (26).
جدول 3- ترکیبات سازندۀ محیط ترسیب کلسیمکربنات (26)
.سنجش تولید کلسیمکربنات به‌وسیلۀ تیتراسیون برگشتی: جدایه‌های منتخب مرحلۀ پیش به‌منظور سنجش دقیق‌تر توانمندی تولید رسوب کلسیمکربنات در فلاسک‌های 250 میلی‌لیتری حاوی 50 میلی‌لیتر محیط مایع ترسیب (جدول 3) کشت و در دمای 28 درجۀ سانتی‌گراد و روی شیکر با 150 دوردردقیقه گرماگذاری شدند (27). پس‌از 48 ساعت، مایع درون هر فلاسک به لوله فالکون 50 میلی‌لیتری منتقل و به‌مدت 10 دقیقه در دمای اتاق و 4000 دوردردقیقه سانتریفوژ شد. مایع رویی دور ریخته شد و زیست‌تودۀ حاصل در کوره با دمای 130 درجۀ سانتی‌گراد نگهداری شد تا خشک شود و به وزن ثابت برسد. مقدار کلسیمکربنات موجود در رسوب به روش تیتراسیون برگشتی اندازه‌گیری شد. تیتراسیون برگشتی برای تعیین حضور و مقدار رسوبات نامحلول در آب یک نمونه به کار می‌رود. در این روش، ابتدا رسوب کلسیمکربنات در اسید حل و سپس باقیماندۀ اسید با سدیم‌هیدروکسید تیتر میشود و مقدار مول و جرم کلسیمکربنات موجود در رسوب با محاسبۀ مقدار سدیم‌هیدروکسید تیتر‌کننده و بر اساس دو واکنش زیر تعیین میشود ( رابطه‌های 3 و 4)(27).
انتخاب سویۀ برتر بر اساس زمان رشد: ازآنجاکه تولید کلسیمکربنات بخشی از متابولیسم باکتری در نظر گرفته میشود هرچه رشد باکتری بیشتر باشد تولید محصول بیشتر میشود. سه جدایۀ منتخب در محیط مایع تولید کلسیمکربنات (جدول 3 بجز آگار) در فلاسک 1 لیتری کشت شدند و یک فلاسک شاهد برای هر فلاسک نمونه‌برداری در نظر گرفته شد. میزان رشد جدایه‌های منتخب به‌مدت سه روز در فواصل زمانی 12ساعته بررسی شد. در هر بار نمونه‌برداری، 50 میلی‌لیتر نمونه برداشته و جذب نوری ([3]OD) و اسیدیتۀ آن اندازه‌گیری و ثبت شد. نمودار OD بر حسب زمان برای هر جدایه رسم و زمان رسیدن به OD بیشینه تعیین شد. شدت ویژۀ رشد برای هریک از باکتری‌ها بر اساس رابطۀ 5 محاسبه شد. ODt و OD0 جذب‌های خوانده‌شده در زمان رشد بیشینه (t که برای سه باکتری متفاوت است) و t0 در فاز لگاریتمی رشد باکتری هستند.
.انتخاب سویۀ برتر بر اساس تولید بیشینه محصول: غلظت مناسب پیشسازهای کلسیمکربنات عامل دیگر مؤثر بر افزایش تولید محصول است. سه غلظت مساوی از کلسیم‌کلراید و اوره با مقادیر 2/0، 4/0 و 6/0 مولار برای مطالعه انتخاب شدند (28). سه جدایۀ 147، 110 و 167 در 200 میلی‌لیتر محیط پیش‌کشت (جدول 4) به فلاسک‌های 1 لیتری تلقیح و پس‌از سه روز گرماگذاری برای نمونۀ 147 و سه روز و نیم گرماگذاری برای نمونه‌های 110 و 167 به محیط‌کشت اصلی تلقیح شدند.
جدول 4- ترکیبات سازندۀ محیط پیش‌کشت (26)
نمونه‌برداری برای بررسی میزان رسوب تولیدشده به روش تیتراسیون برگشتی در فواصل زمانی 2 تا 11 روز برای سه جدایه انجام شد. نمودار میزان تولید در برابر زمان برای هر باکتری در سه غلظت استفاده‌شده رسم شد. شدت ویژۀ تولید بر اساس رابطۀ 6 برای هر جدایه محاسبه شد که در آن μ شدت ویژۀ رشد و میانگین زیست‌توده تولیدشده است.
بازدۀ تولید کلسیمکربنات توسط باکتری از رابطۀ 7 محاسبهشد که در آن، مقدار کلسیمکربنات تولیدی بر حسب گرمدرلیتر طی زمان تولید محصول (برای هر باکتری با دیگری متفاوت است) و مقدار زیست‌توده باکتری بر حسب گرمدرلیتر در همین زمان است.
مشخصه‌یابی پراش پرتوی ایکس(XRD) [4] به‌منظور تأیید تولید کلسیمکربنات به‌وسیلۀ جدایۀ برتر: از محیط‌کشت تولید کلسیمکربنات حاوی جدایۀ برتر با سانتریفوژ در 12000 دوردردقیقه رسوب‌گیری شد و رسوب حاصل در فور با دمای 130 درجۀ سانتی‌گراد خشک شد (27). سپس، نمونه به‌منظور تأیید ساختار بلوری کلسیمکربنات و ترکیب شیمیایی آن مشخصه‌یابی XRD شد. طیف پرتو‌های پراش‌یافته با استفاده از دستگاه اکسپرت-پرو[5] و آند مسی (40 کیلو‌ولت، 40 میلی‌آمپر) جذب و در زاویۀ دو تتا برابر با 20 تا 9/69 درجه اسکن شد.. ترمیم سطحی نمونۀ تیمارشده با باکتری: نمونه‌های بتنی با ابعاد 5×5×5 سانتی‌متری با طرح اختلاط 300 کیلوگرم سیمان، 180 لیتر آب و 640 کیلوگرم ریز‌دانۀ ماسه‌ای (نسبت آب به سیمان برابر با 6/0) ساخته و به‌مدت 28 روز در آب خوراکی تیمار شدند. بتن 90روزه به‌مدت 20 دقیقه در دمای 121 درجۀ سانتی‌گراد اتوکلاو شد. سه گروه بررسی ترمیم شامل 1) باکتری، محیط‌کشت و کلسیم‌کلراید، 2) باکتری و محیط‌کشت و 3) باکتری و کلسیم‌کلراید برای مقایسه در نظر گرفته شدند. به‌منظور ایجاد ترمیم سطحی، کشت یک‌روزۀ جدایۀ برتر در محیط جامد هوریکوشی و دمای 28 درجۀ سانتی‌گراد تهیه شد. پیش‌کشت سالم از کشت یک‌روزه تهیه و در دمای 28 درجۀ سانتی‌گراد و دور شیکر 100 دوردردقیقه گرماگذاری شد. پس‌از 72 ساعت، 10 میلی‌لیتر پیش‌کشت به 200 میلی‌لیتر محیط‌کشت مایع اصلی موجود در فلاسک 1 لیتری تلقیح شد. ترکیبات محیط مدنظر از تغییر مقدار برخی ترکیبات به‌کار‌رفته در جدول 3 به دست آمد: مقدار اورۀ استفاده‌شده بر اساس سه غلظت بررسی‌شدۀ 2/0، 4/0 و 6/0 مولار به‌ترتیب به مقادیر 12، 24 و 36 گرمدرلیتر تغییر یافت و کلسیم‌کلراید و آگار از آن حذف شدند. سه تکرار برای هر سه گروه در نظر گرفته شد. محیط‌کشت‌ها پس‌از دو روز گرماگذاری در 28 درجۀ سانتی‌گراد به ظروف شیشه‌ای یکسان منتقل شدند و در شرایط استریل، نمونه‌های بتنی در آنها غرقاب و به‌مدت 44 ساعت در دمای 28 درجۀ سانتی‌گراد گرماگذاری شدند. سپس نمونه‌ها از محیط‌کشت خارج و با حوله خشک شدند و به‌مدت سه روز به‌منظور ترسیب در محلول کلسیم‌کلراید 2/0، 4/0 و 6/0 مولار گرماگذاری شدند (29).. .بررسی ترمیم سطحی نمونه‌های بتنی تیمارشده با میکروسکوپ الکترونی روبشی[6]: نمونه‌های مکعبی تیمارشده در ابعاد 5/0×5/0سانتی‌متر و ضخامت 2 میلی‌متر بریده شدند و پس‌از صاف‌کردن سطح، یک نمونه از هر تکرار با طلا پوشانده شد و نمونه‌های آماده روی پایۀ مناسب نصب شدند. پس‌از رسیدن دستگاه به خلأ، تصویر سطح نمونه‌ها با میکروسکوپ الکترونی روبشی سرنA1S2100 [7] با بزرگنمایی‌های 50× و 4000× مشاهده و ثبت شد. شناسایی مولکولی جدایۀ منتخب: جدایۀ برتر در محیط BHIمایع کشت و به‌مدت 24 ساعت در دمای 28 درجۀ سانتی‌گراد گرماگذاری شد. 3 تا 5 میلی‌لیتر از محیط‌کشت 24ساعته به ویال استریل منتقل و زیست‌تودۀ حاوی باکتری با چرخش به‌مدت 1 دقیقه در میکروفیوژ با شتاب g18516 از محیط‌کشت جدا و DNA آن به‌وسیلۀ کیت استخراج خارج شد. تکثیر ژن 16S rRNA جدایۀ برتر 167 با طول 1500 نوکلئوتید با استفاده از آغازگرهای 9F و 1541R (9F: 5’- AAG AGT TTG ATC ATG GCT CAG -3’ و .1541R: 5’- AGG AGG TGA TCC ACC CGC A -3’ ) و آنزیم امپلیکون مستر میکس[8] انجام شد. واسرشتی ابتدایی در دمای 96 درجۀ سانتی‌گراد به‌مدت 5 دقیقه، 28 چرخۀ تکثیر شامل واسرشتی 45 ثانیه‌ای در دمای 94 درجۀ سانتی‌گراد، اتصال 55 ثانیه‌ای آغازگر در دمای 57 درجۀ سانتی‌گراد، سنتز 75 ثانیه‌ای در دمای 72 درجۀ سانتی‌گراد و باقی‌ماندن در دمای 72 درجۀ سانتی‌گراد به مدت 10 دقیقه برای تکمیل فرایند سنتز انجام شد. محصول نهایی پس‌از خالص‌سازی روی ژل آگارز برای تعیین توالی استفاده شد. به‌منظور توالی‌یابی، باند مدنظر به کمک کیت از ژل استخراج شد و به شرکت ماکروژن- کرۀ جنوبی ارسال شد. تعیین توالی براساس روش تغییر‌یافتۀ سنگر انجام و نتایج آن در پایگاه اطلاعاتی EZtaxon و مرکز بین‌المللی اطلاعات زیست‌فناوری[9] (NCBI) با روش هم‌ردیفی ارزیابی شد.
نتایج. از کشت و خالص‌سازی چهار نمونه خاک قلیایی برگزیده روی پلیت 142 جدایۀ خالص به دست آمد. غربال‌گری جدایه‌ها بر اساس توانمندی تولید آنزیم اوره‌آز: از 142 جدایۀ بررسی‌شده، 18 جدایه انتخاب شدند که بیشترین رشد و هیدرولیز اوره را در کمترین زمان از آغاز آزمون داشتند. بررسی هیدرولیز اوره در محیط کریستنسن تنها تا 48 ساعت معتبر بود زیرا پس‌از این مدت، پپتون موجود در محیط تجزیه می‌شد و با محصولات قلیایی خود پاسخ مثبت کاذب ایجاد می‌کرد. 18 جدایۀ منتخب ازنظر واکنش گرم، مثبت و دارای رشد زیاد بودند (جدول 5). جدایه‌ها بر اساس نوع رنگ تولید‌شدۀ یاسی و بنفش که به‌طور کیفی نشان‌دهندۀ میزان هیدرولیز اوره است به‌ترتیب به ++ و +++ تقسیم‌بندی شدند.
جدول 5- نتایج هیدرولیز اوره و ویژگی‌های میکروسکوپی 18 جدایه پس‌از 48 ساعت
غربال‌گری جدایه‌های منتخب بر اساس توانمندی تولید رسوب کلسیمکربنات: نتایج کشت 18 جدایۀ مولد اوره‌آز روی محیط جامد تولید کلسیمکربنات نشان‌دهندۀ وجود رسوب کربنات‌کلسیم توسط جدایه‌های 110، 147، 167 و 168 است (شکل 1، پیکان‌ها محل بلورهای رسوب کربنات‌کلسیم را در نزدیکی حاشیۀ کلنی‌ها نشان می‌دهند). رسوب حاصل از کشت مایع چهار جدایۀ منتخب در محیط مایع تولید کلسیمکربنات پس‌از شرکت در تیتراسیون برگشتی، تشکیل کلسیمکربنات را در جدایه‌های 167، 147 و 110 تأیید کرد و نشان داد به ترتیب 3/0، 1/0و 8/0گرم‌بر‌لیتر کلسیم کربنات در مدت دو روز تولید شده است.
شکل 1- تصاویر ریخت‌شناسی کلنی‌های جدایه‌های 167، 147، 168 و 110 در محیط جامد مناسب برای تولید کربنات‌کلسیم به‌ترتیب از چپ به راست
.نتایج شناسایی مولکولی و تعیین توالی سه جدایۀ برتر: نتیجۀ مقایسۀ توالی سه سویۀ برتر با سویه‌های مشابه در بانک‌های ژنی و کد دسترسی ثبت‌شده در پایگاه اطلاعاتی NCBI برای سه جدایۀ مدنظر در جدول 6 آمده است. از میان سه جدایۀ منتخب، جدایۀ 167 کمترین درصد شباهت را به سویۀ مشابه یافت‌شده داشت. جدایه‌های یادشده در مجموعۀ ریزموجودات دانشگاه تهران نگهداری می‌شوند.
جدول 6- نتایج آزمون شناسایی مولکولی ژن 16S rRNAبرای سه جدایۀ منتخب 147، 167 و110
بررسی منحنی رشد جدایه‌های منتخب: در شکل 2 تراکم نوری بیشینه برای سه باکتری نشان داده شده است. تراکم نوری در هر زمان تا حد زیادی نشان‌دهندۀ میزان رشد در آن زمان است (شکل 2). میزان ویژۀ رشد برای سه جدایۀ برتر در بازۀ زمانی t0 (زمان شروع فاز لگاریتمی رشد) تا t (زمان رسیدن به بیشینه تراکم نوری که برای سه باکتری متفاوت است) محاسبه شده است. شدت ویژۀ رشد برای باکتری Bacillus sp. UTMC 2624 در مدت زمان 48 ساعت برابر 003/0 بر ساعت، برای باکتری Bacillus sp. UTMC 2622 در مدت زمان 44 ساعت برابر 003/0 بر ساعت و برای باکتری Bacillus sp. UTMC 2623 در مدت زمان 44 ساعت برابر با 006/0 بر ساعت است. بررسی غلظت بهینۀ پیشسازهای کلسیم‌کلراید و اوره برای تولید رسوب: در شکل 3میزان تولید سه سویۀ برتر در طول مدت آزمایش در سه غلظت مساوی اوره-کلسیم‌کلراید با مقادیر 2/0، 4/0، 6/0 مول‌بر‌لیتر نشان داده شده است. شدت ویژۀ تولید برای باکتری Bacillus sp. UTMC 2624 در مدت زمان 48 ساعت برابر 6-10×3 گرم‌بر‌لیتر، برای باکتری Bacillus sp. UTMC 2622 در مدت زمان 44 ساعت برابر 6-10×8/1 گرم‌بر‌لیتر و برای باکتری Bacillus sp. UTMC 2623 در مدت زمان 44 ساعت برابر 6-10×9/2 گرم‌بر‌لیتر است. شکل 2- نمودار تغییرات تراکم نوری سه جدایۀ برتر در طول زمان برای دستیابی به زمان رشد بیشینه
شکل 3- نمودار مقایسۀ میزان تولید رسوب کلسیمکربنات توسط سه جدایۀ برتر در سه غلظت مساوی اوره-کلسیم‌کلراید با مقادیر 2/0، 4/0، 6/0 مول‌بر‌لیتر در طول زمان
تجزیه‌و‌تحلیل داده‌ها به روش آنالیز واریانس تک‌متغیره با دو فاکتور[10] در نرم‌افزار SPSS نسخۀ 16 انجام و وجودداشتن یا نداشتن تفاوت معنادار با سطح اطمینان 95 درصد (05/0P≤) بررسی شد. بر اساس آزمون پست هاک[11] انجام‌شده برای باکتری Bacillus sp. UTMC 2622 تفاوت تأثیر دو غلظت 2/0 و 6/0 مولار و دو غلظت 4/0 و 6/0 مولار از اوره-کلسیم‌کلراید بر میزان تولید کلسیمکربنات معنادار است (05/0P≤)؛ بنابراین غلظت‌های 2/0 و 4/0 مولار ازنظر تأثیر بر تولید باهم تفاوتی ندارند. باتوجهبه آزمون توکی انجام‌شده، اختلاف تولید کلسیمکربنات در روزهای مختلف نسبت به هم بی‌معنا (05/0P>) و نسبت به لحظۀ صفر معنادار (05/0P≤) است. باتوجهبه دو آزمون انجام‌شده و به‌منظور صرفه‌جویی در مصرف مادۀ اولیه و زمان، غلظت 2/0 مولار از اوره-کلسیم‌کلراید و زمان پنج روز برای به‌دست‌آوردن بیشترین تولید انتخاب شد. بر اساس آزمون پست هاک انجام‌شده برای باکتری Bacillus sp. UTMC 2623 تأثیر سه غلظت 2/0، 4/0 و 6/0 مولار از اوره-کلسیم‌کلراید بر میزان تولید کلسیمکربنات اختلاف معناداری ندارد (05/0P>). باتوجهبه آزمون توکی انجام‌شده، اختلاف تولید کلسیمکربنات در روزهای مختلف نسبت به هم بی‌معنا و نسبت به لحظۀ صفر معنادار است. باتوجهبه دو آزمون انجام‌شده و به‌منظور صرفه‌جویی در مصرف مادۀ اولیه و زمان، غلظت 2/0 مولار از اوره-کلسیم‌کلراید و زمان سه روز برای به‌دست‌آوردن بیشترین تولید انتخاب شد. بر اساس آزمون پست هاک انجام‌شده برای باکتری Bacillus sp. UTMC 2624 تأثیر دو غلظت 4/0 و 6/0 مولار از اوره- کلسیم‌کلراید بر میزان کلسیمکربنات اختلاف معناداری دارد (P<0.05)؛ اما تفاوت تأثیر غلظت 2/0 مولار نسبت به دو غلظت 4/0 و 6/0 مولار بر میزان کلسیمکربنات معنادار نیست (P>0.05). از سویی باتوجهبه آزمون توکی[12] انجام‌شده اختلاف معناداری در میزان تولید کلسیمکربنات در روزهای مختلف وجود ندارد (05/0P>) و تنها اختلاف معنادار در مقایسۀ هریک از زمان‌های بررسی‌شده با لحظۀ صفر مشاهده میشود (05/0P≤). باتوجهبه دو آزمون انجام‌شده به‌منظور دستیابی به محصول بیشتر بدون در نظرگرفتن زمان، غلظت 4/0 مولار از اوره-کلسیم‌کلراید انتخاب شد. باتوجهبه تحلیل اعداد به‌دست‌آمده برای هر باکتری ازنظر میزان مصرف مادۀ اولیه، مدت زمان رسیدن به تولید و میزان تولید، باکتری Bacillus sp. UTMC 2623 بیشترین میزان تولید کلسیمکربنات را در کمترین زمان یعنی سه روز داشت و غلظت 2/0 مولار اوره-کلسیم‌کلراید غلظت مناسب‌تر انتخاب شد. بازدۀ تولید این جدایه در غلظت 2/0 مولار از اوره-کلسیم‌کلراید طی مدت پنج روز برابر با 16/6 بود. باتوجهبه نتایج تحلیل آماری داده‌های شکل 3 و نتایج شناسایی مولکولی آنها مبنی بر شباهت کمتر این سویه به سویۀ مشابه باسیلوس آلکالی سدیمینیس[13]، Bacillus sp. UTMC 2623 جدایۀ برتر انتخاب و بررسی ترمیم سطحی بتن و مشخصه‌یابی XRD تنها برای این جدایه انجام شد. .بررسی ترمیم سطحی بتن توسط جدایۀ برتر:نمونه‌های تیمار‌شدۀ گروه‌های یک، دو و سه که در ابعاد 5/0 ×5/0 سانتی‌متر و ضخامت 2 میلی‌متر آماده‌سازی شده بودند با میکروسکوپ الکترونی روبشی بررسی سطحی شدند. در شکل 4 میکروگراف میکروسکوپ الکترونی سطح نمونۀ تیمارشده با باکتری Bacillus sp. UTMC 2623 در سه گروه 1) باکتری، کلسیم‌کلراید و اوره 2) باکتری و 3) کلسیم‌کلراید و اوره نشان داده شده است. در شکل 4- الف سطح نمونه‌های تیمارشده با بزرگنمایی 500× نشان داده شده است. ضخامت و تراکم لایۀ تشکیل‌شده روی سطح در شکل 4-الف-1 نسبت به 4-الف-2 و 4-الف-3 کاملاً مشخص است. این لایه نشان‌دهندۀ پوشانندگی سطحی ناشی از تیمار باکتریایی در حضور اوره و کلسیم‌کلراید است. در شکل 4-ب سطح همان نمونه‌ها با بزرگنمایی 4000× نمایش داده شده است. در شکل 4-ب-1 تعداد زیادی ساختارهای بلوری با ابعاد حدود 2 تا 5 میکرون به‌شکل شبه‌مکعب یا چندوجهی با اضلاع متفاوت دیده میشود. تراکم و ساختار نسبتاً بلوری لایۀ تشکیل‌شده روی سطح بتن در شکل 4-ب-1 در مقایسه با ساختارهای پراکنده و بلورهای نامنظم شکل‌های 4-ب-2 و 4-ب-3 مشاهده میشود. در شکل 4-ب-2 بیشتر ترکیبات تشکیل‌شده روی سطح بی‌شکل دیده می‌شوند که نشان‌دهندۀ هیدراتاسیون ذاتی بتن و ترکیبات محیط‌کشت و رسوبات سریع تشکیل‌شده است؛ همچنین در این قسمت پوشانندگی کمتری روی خلل‌وفرج سطح بتن دیده میشود. در شکل 4-ب-3 نیز رسوبات بی‌شکل با پوشانندگی کمتری نسبت به شکل 4-ب-2 دیده میشود. همان‌طور که در مشخصه‌یابی XRD تأیید شد بیشتر رسوبات کربنات دیده‌شده با شکل شبیه به مکعب از نوع کلسیت است. مشخصه‌یابی پراش پرتو ایکس: پیش‌ازاین، طبیعت بلوری رسوبات کلسیمکربنات تشکیل‌شده در فرایند ترمیم باکتریایی اثبات شده است (30). ازآنجاکه روش مشخصه‌یابی پراش پرتو ایکس ساختار بلوری را در نمونه تشخیص می‌دهد از آن برای تأیید یا رد حضور بلورهای کلسیمکربنات در رسوب حاصل از باکتری استفاده میشود. در شکل 5 نتیجۀ مشخصه‌یابی XRD رسوب خشک‌شدۀ باکتری باسیلوس آلکالی سدیمینیس ارائه شده است. در شکل 5-الف پیک‌های مربوط به بلورهای موجود در رسوب یادشده نشان داده شده است. ازآنجاکه رسوب دارای مواد آلی باقیمانده از زیست‌تودۀ باکتری و سایر مواد رسوب‌کرده در محیط است پیک‌‌ها تیز[14] نیستند و اغتشاش‌هایی[15] در فاصلۀ بین آنها مشاهده میشود. در شکل 5-ب مجموعه پیک‌های گرفته‌شده با نزدیک‌ترین مجموعه پیک‌های مرجع مقایسه شده است و همان‌طور که ملاحظه میشود پنج پیک مرجع کلسیمکربنات با پنج پیک به‌دست‌آمده از مشخصه‌یابی رسوب هماهنگ هستند. اندیس‌های میلر پیک‌های مدنظر در جدول 7 آمده است. اندیس‌های میلر زاویۀ هریک از وجوه یک بلور را نسبت به محور‌های x، y و z در فضا نشان می‌دهند (31).
شکل 4- الف. تصاویر میکروسکوپ الکترونی روبشی سطح نمونه‌های تیمارشده در سه گروه 1) باکتری Bacillus sp. UTMC 2623، کلسیم‌کلراید و اوره 2) باکتریBacillus sp. UTMC 2623 3) کلسیم‌کلراید و اوره (بزرگنمایی 500×)، ب. تصاویر میکروسکوپ الکترونی روبشی سطح نمونه‌های تیمار شده در سه گروه 1) باکتری UTMC 2623.Bacillus sp و کلسیم‌کلراید و اوره 2) باکتریBacillus sp. UTMC 2623 3) کلسیم‌کلراید و اوره (بزرگنمایی 4000×)
شکل 5- الف. الگوی مشخصه‌یابی XRD رسوب خشک‌شدۀ باکتری Bacillus sp. UTMC 2623، ب. مقایسۀ پیک‌های به‌دست‌آمده از مشخصه‌یابی با پیک‌های مرجع بلور های سدیم‌کلراید و کلسیمکربنات
جدول 7- اندیس‌های میلر زوایای پراش بلور کلسیمکربنات تولیدشده توسط باکتری
بحث و نتیجه‌گیری بتن یکی از مصالح ساختمانی بسیار مهم و پرکاربرد است که ماهیت متخلخل آن امکان ورود آب و انواع مواد تخریب‌کننده را ممکن می‌کند و دوام سازه را کاهش می‌دهد (32). امروزه برای کاهش هزینه‌های تولید و نگهداری بتن، محصولات جانبی بسیاری از صنایع مانند خاکستر بادی و سربارۀ کورۀ آهن‌گدازی به‌عنوان جایگزین سیمان در مخلوط بتن استفاده می‌شوند (33). برای سازه‌های درحال بهره‌برداری نیز مواد شیمیایی متعددی ازجمله اپوکسی و سیلان‌ها به کار می‌روند که هزینۀ زیاد و مشکلات زیست‌محیطی آنها موجب توجه به باکتری‌ها (عوامل تجدیدپذیر و سازگار با طبیعت) شده است (4). نتایج پژوهش حاضر نشان می‌دهند سویۀ Bacillus sp. UTMC 2623 با استفاده از مسیر اوره‌آز و منبع کلسیم می‌تواند 5/8 گرمدرلیتر رسوب کلسیمکربنات طی سه روز تولید کند. این مقدار در مقایسه با مقدار کلسیمکربنات تولیدشده توسط باکتریهای به‌کار‌رفته در مطالعه‌های پژوهشگران دیگر درخور توجه است؛ برای نمونه، بر اساس پژوهش کنگ[xvi] و همکاران باکتری لیزینی باسیلوس اسفریکوس توانایی تولید 8/9 گرمدرلیتر رسوب کلسیمکربنات دارد (34). ازآنجاکه این جدایه در اسیدیتۀ زیاد (حدود 9 تا 10) قابلیت رشد و عملکرد دارد و باکتری ترمیم‌کنندۀ سطح بتن باید بتواند اسیدیتۀ زیاد بتن را تحمل کند (35) به نظر می‌رسد توانمندی زیادی برای ترمیم سطحی بتن داشته باشد. نتایج مشخصه‌یابی XRD نیز حضور بلور کلسیمکربنات را در رسوب حاصل از جدایۀ برتر تأیید می‌کنند. مشاهده‌های میکروسکوپ الکترونی روبشی افزایش تولید بلور ناشی از وجود باکتری را نشان می‌دهند و این حقیقت را تأیید می‌کنند که حضور باکتری و منبع کلسیم نقش مهمی در میزان ترمیم خلل‌وفرج و یا ترک‌های سطحی بتن دارد. ترسیب زیستی انجام‌شده از مسیر اوره‌آز با وجود تمام مزایای برشمرده مشکلاتی دارد که تاکنون از بهکاربردن آن در مقیاس گستردۀ تجاری جلوگیری کرده است؛ برای نمونه، آمونیوم تولیدشده در مسیر اوره‌آز برای انسان و ریزموجودات خاک خطرناک است. باکتری‌ها این آمونیوم را به نیتریک‌اسید تبدیل می‌کنند و با کلسیمکربنات موجود واکنش می‌دهند و ترکیب محلول کلسیم‌نیترات را تولید می‌کنند که به‌طور خطرناکی موجب ازبین‌رفتن سازه میشود. گنندرا[xvii] و همکاران نوعی ترسیب زیستی را بررسی کردند که باکتری متیلوکوکوس پرووس OBBP [xviii] انجام می‌دهد. این باکتری از مسیر اوره‌آز برای تولید کلسیمکربنات استفاده نمی‌کند و بنابراین آمونیوم تولید نمی‌کند بلکه از طریق اکسیداسیون فرمات در پیش‌ساز کلسیم‌فرمات داده شده به آن در محیط ترسیب، کلسیمکربنات را رسوب می‌دهد (36). مشکل دیگر، پیچیدگی و سرعت کم مسیر اوره‌آز برای ترسیب زیستی و بستگی کامل آن به شرایط محیط اطراف مانند دما، اسیدیته، غلظت دهنده‌ها و پذیرنده‌های الکترون و سرعت پراکندگی مواد غذایی و محصولات است؛ بنابراین تجاری‌سازی ترمیم زیستی کار آسانی نیست (37). به‌منظور کاربرد تجاری ترسیب زیستی، منابع تغذیه‌ای باکتری و پیش‌ساز استفاده‌شده باید ازنظر اقتصادی به صرفه و به‌همین‌علت ارزان و دردسترس باشند؛ برای نمونه، کاربرد شیرابۀ ذرت که در پژوهش‌های پیشین به‌عنوان محیط‌کشت استفاده شده است گزینۀ مناسبی است (38) هرچند محصولات جانبی تولید‌شدۀ ناشی از بهکاربردن این محیط‌ها باید بررسی شوند تا برای محیط‌زیست خطرناک نباشند (37). تاکنون باکتریهای متعددی از جنس باسیلوس به‌علت فراگیر‌بودن و مقاومت زیاد اسپورهایشان به عوامل فیزیکی و شیمیایی در ترمیم سطحی و عمقی بتن مطالعه شده‌اند (39). باسیلوس سوبتیلیس و باسیلوس اسفریکوس ازجمله ترمیم‌کننده‌های سطحی هستند (34) اما تاکنون گزارشی مبنی بر عملکرد ترمیمی باکتری باسیلوس آلکالی سدیمینیس ارائه نشده است. این باکتری همان‌طور‌که اشاره شد به‌طور درخور توجهی کلسیمکربنات تولید می‌کند و از خاک ایران جداسازی شده است. نتایج پژوهش حاضر در معرفی این گونه به‌عنوان ترمیم‌کنندۀ زیستی بومی سطح بتن استفاده می‌شوند. [1]- نوعی صدف دوکفه‌ای خوراکی که در سواحل آمریکای جنوبی یافت میشود. [2]- Horikoshi [3]- Optical density [4]- X Ray Diffraction [5]- XPERT-PRO [7]- serron [8]- Amplicon Master Mix [10]- Univariate ANOVA [11]- Post hoc [12]- Tukey [13]- Bacillus alkalisediminis [14]- sharp [15]- noise [xvi]- Kang [xvii]- Ganenda [xviii]- Methylocystis parvus OBBP | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| مراجع | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
(1) Neville AM. Properties of concrete: Longman London; 1995.
(2) Achal V., Mukherjee A., Reddy MS. Microbial concrete: way to enhance the durability of building structures. Journal of materials in civil engineering 2010; 23(6): 730-734.
(3) Jonkers HM. Bacteria-based self-healing concrete. Heron 2011; 56(1/2): 1-12.
(4) Achal V. Production of bacteria for structural concrete. Biotechnologies and Biomimetics for Civil Engineering 2015; 309-323.
(5) Li P., Qu W. Bacteria for concrete surface treatment. Biotechnologies and Biomimetics for Civil Engineering 2015; 325-358.
(6) De Muynck W., Leuridan S., Van Loo D., Verbeken K., Cnudde V., De Belie N., et al. Influence of pore structure on the effectiveness of a biogenic carbonate surface treatment for limestone conservation. Applied and Environmental Microbiology 2011; 77(19): 6808-6820.
(7) Braissant O., Cailleau G., Dupraz C., Verrecchia EP. Bacterially induced mineralization of calcium carbonate in terrestrial environments: the role of exopolysaccharides and amino acids. Journal of Sedimentary Research 2003; 73(3): 485-490.
(8) De Belie N., Wang J. Bacteria-based repair and self-healing of concrete. Journal of Sustainable Cement-Based Materials 2016; 5(1-2): 35-56.
(9) Le Metayer-Levrel G., Castanier S., Orial G., Loubiere J-F., Perthuisot J-P. Applications of bacterial carbonatogenesis to the protection and regeneration of limestones in buildings and historic patrimony. Sedimentary Geology 1999; 126(1-4): 25-34.
(10) Tiano P., Biagiotti L., Mastromei G. Bacterial bio-mediated calcite precipitation for monumental stones conservation: methods of evaluation. Journal of Microbiological Methods 1999; 36(1-2): 139-145.
(11) Tiano P., Accolla P., Tomaselli L. Phototrophic biodeteriogens on lithoid surfaces: an ecological study. Microbial Ecology 1995; 29(3): 299-309.
(12) Ramachandran SK., Ramakrishnan V., Bang SS. Remediation of concrete using micro-organisms. ACI Materials Journal-American Concrete Institute 2001; 98(1): 3-9.
(13) Achal V., Mukherjee A., Basu P., Reddy MS. Strain improvement of Sporosarcina pasteurii for enhanced urease and calcite production. Journal of Industrial Microbiology and Biotechnology 2009; 36(7): 981-988.
(14) Rodriguez-Navarro C., Rodriguez-Gallego M., Chekroun KB., Gonzalez-Munoz MT. Conservation of ornamental stone by Myxococcus xanthus-induced carbonate biomineralization. Applied and Environmental Microbiology 2003; 69(4): 2182-2193.
(15) De Muynck W., Debrouwer D., De Belie N., Verstraete W. Bacterial carbonate precipitation improves the durability of cementitious materials. Cement and Concrete Research 2008; 38(7): 1005-1014.
(16) Van Tittelboom K., De Belie N., De Muynck W., Verstraete W. Use of bacteria to repair cracks in concrete. Cement and Concrete Research 2010; 40(1): 157-166.
(17) Ghosh P., Mandal S., Chattopadhyay B., Pal S. Use of microorganism to improve the strength of cement mortar. Cement and Concrete Research 2005; 35(10): 1980-1983.
(18) Vahabi ARA., Sharafi H., Zahiri HS., Vali H., Noghabi KA. Application of a new method using microorganisms to increase the compressive strength of concrete. First National Conference on Concrete Industry, International Center for Advanced Science and Technology and Environmental Sciences, kerman, Iran. 2012.
(19) Vahabi A., Ramezanianpour AA., Sharafi H., Zahiri HS., Vali H., Noghabi KA. Calcium carbonate precipitation by strain Bacillus licheniformis AK01, newly isolated from loamy soil: a promising alternative for sealing cement‐based materials. Journal of Basic Microbiology 2015; 55(1): 105-111.
(20) Nosouhian F., Hasheminejad H. Effect of bacterial agents on improvement of concrete features. The 5th Annual national concrete conference of Iran, Tehran, 2013.
(21) Sargazi S., Dehmarde S., Bagheri M., Bokaiian V., Sohrabi MR. Investigation of Bacillus pasteuristic effect on compressive strength and absorption of self-compacting concrete. Eighth National Civil Engineering Congress, Iran, Babol. April 2014.
(22) Setare Bitaraf AGK. Improving the stability and impenetrability of concrete with the use of bacteria. 1st National Conference on Nitrava Concrete Drinking Reservoirs, Gilan, Iran; 2016.
(23) Horikoshi K. Alkaliphiles-genetic properties and application of enzymes. Tokyo:Kodansha Ltd; 2006
(24) Christensen WB. Urea decomposition as a means of differentiating Proteus and paracolon cultures from each other and from Salmonella and Shigella types. Journal of Bacteriology 1946; 52(4): 461.
(25) Hammes F., Boon N., de Villiers J., Verstraete W., Siciliano SD. Strain-specific ureolytic microbial calcium carbonate precipitation. Applied and Environmental Microbiology 2003; 69(8): 4901-4909.
(26) Dean Jr WE. Determination of carbonate and organic matter in calcareous sediments and sedimentary rocks by loss on ignition: comparison with other methods. Journal of Sedimentary Research 1974; 44(1): 242-248.
(27) Wang J., Ersan YC., Boon N., De Belie N. Application of microorganisms in concrete: a promising sustainable strategy to improve concrete durability. Applied Microbiology and Biotechnology 2016; 100(7): 2993-3007.
(28) De Muynck W., Cox K., De Belie N., Verstraete W. Bacterial carbonate precipitation reduces the permeability of cementitious materials. Sustainable Construction Materials and Technologies. 2007: 411-416.
(29) Jonkers HM., Schlangen EA. Two component bacteria based self healing concrete. Concrete Repair, Rehabilitation and Retrofitting 2009; 119-120.
(30) Chessin H., Hamilton WC., Post B. Position and thermal parameters of oxygen atoms in calcite. Acta Crystallographica 1965; 18(4): 689-693.
(31) Ramezanianpour AA., Pidhayos M. Concrete Recognition (Materials, Properties, Technologies). Tehran: Amir Kabir University Press; 2010
(32) Jonkers HM., Thijssen A., Muyzer G., Copuroglu O., Schlangen E. Application of bacteria as self-healing agent for the development of sustainable concrete. Ecological engineering 2010; 36(2): 230-235.
(33) Kang C-H., Han S-H., Shin Y., Oh SJ., So J-S. Bioremediation of Cd by microbially induced calcite precipitation. Applied Biochemistry and Biotechnology 2014; 172(6): 2907-2915.
(34) Grubb JA., Limaye HS., Kakade AM. Testing pH of concrete. Concrete International 2007; 29(04): 78-83.
(35) Ganendra G., De Muynck W., Ho A., Arvaniti EC., Hosseinkhani B., Ramos JA., et al. Formate oxidation-driven calcium carbonate precipitation by Methylocystis parvus OBBP. Applied and Environmental Microbiology 2014; 80(15): 4659-4667.
(36) Anbu P., Kang C-H., Shin Y-J., So J-S. Formations of calcium carbonate minerals by bacteria and its multiple applications. Springer Plus 2016; 5(1): 250.
(37) Achal V., Mukherjee A., Basu P., Reddy MS. Lactose mother liquor as an alternative nutrient source for microbial concrete production by Sporosarcina pasteurii. Journal of Industrial Microbiology and Biotechnology 2009; 36(3): 433-438.
(38) Krieg N., Ludwig W., Whitman W., Hedlund B., Paster B., Staley J. Bergey’s manual of systematic bacteriology. The Firmicutes, vol. 3. New York: Springer; 2011. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,300 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 889 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||