پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 43 |
| تعداد شماره‌ها | 1,650 |
| تعداد مقالات | 13,402 |
| تعداد مشاهده مقاله | 30,204,374 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,074,638 |
بررسی تأثیر رواج گردشگری خانه‌های دوم بر توسعة کالبدی سکونتگاههای روستایی مطالعة موردی: شهرستان کلاردشت | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| برنامه ریزی فضایی | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| مقاله 2، دوره 7، شماره 3، آبان 1396، صفحه 1-24 اصل مقاله (669.28 K) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22108/sppl.2017.81534.0 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| نویسندگان | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| علی اکبر عنابستانی* 1؛ مهدی جوانشیری2؛ سمیرا کاویانی2 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1استاد جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 2کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| چکیده | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| گردشگری روستایی و پیرو آن گردشگری خانه‌های دوم نتیجة تحولات گستردة اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جامعه پس از جنگ جهانی دوم است. در کشور ما، بهویژه در نواحی کوهستانی مجاور شهرهای بزرگ و همچنین در سواحل دریای خزر از چند دهة گذشته، خانه‌های دوم با هدف گذراندن اوقات فراغت گسترش یافته است. این مقاله با هدف تأثیر گردشگری خانه‌های دوم بر توسعة کالبدی سکونتگاههای روستایی در شهرستان کلاردشت انجام شده است. پژوهش حاضر، از حیث هدف، کاربردی و به لحاظ روش و ماهیت، توصیفی - تحلیلی است. در این پژوهش برای گرد‌آوری داده‌ها از روش‌های اسنادی و میدانی استفاده شده است. جامعة آماری پژوهش، 9 سکونتگاه روستایی شهرستان کلاردشت است که در آنها ساخت خانه‌های دوم چشمگیر بوده است. در سطح روستاها، حجم نمونة خانوارهای بررسی‌شده براساس فرمول کوکران، 200 خانوار بوده است که به صورت تصادفی ساده از بین روستاییان و مالکان خانه‌های دوم انتخاب شده‌اند. با بررسی ابعاد و شاخص‌های متغیرهای پژوهش، مشخص شد بیشترین مقدار متغیر رواج گردشگری در روستای پی‌قلعه (50/2) و دربارة متغیر توسعة کالبدی سکونتگاههای روستایی، بیشترین مقدار در روستای طایب‌کلا (09/3) است. همچنین شدت تأثیر متغیر توسعة گردشگری خانه‌های دوم بر توسعة کالبدی سکونتگاههای روستایی، حدود 40 درصد برآورد شده، این نسبت در جامعة روستاییان حدود 4/44 و در بین مالکان خانه‌های دوم حدود 5/24 درصد است که تأثیر متوسط گردشگری خانه‌های دوم را در سطح منطقه نشان می‌دهد. با توجه به آزمون رگرسیون گام‌به‌گام در مرحلة دوم شاخص ایجاد مشاغل جدید مرتبط با گردشگری با ضریب 12 درصد بیشترین تأثیر را دارد و پس از آن ساخت‌وسازهای جدید با ضریب 6/8 درصد در ردیف دوم قرار گرفته است. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| کلیدواژه‌ها | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| گردشگری خانه‌های دوم؛ معماری روستایی؛ توسعة کالبدی؛ سکونتگاههای روستایی؛ شهرستان کلاردشت | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| اصل مقاله | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
مقدمه طرح مسئله تحولات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جهان طی سده‌های اخیر، بهویژه در زمینة افزایش جمعیت، گسترش شهرنشینی، توسعة راههای ارتباطی و وسایل حمل‌ونقل، افزایش اوقات فراغت و بهبود رفاه اجتماعی منجر به توسعة گردشگری در نواحی روستایی یا گردشگری روستایی[1] شده است. البته گردشگری روستایی به منزلة یک فعالیت اجتماعی در نیمة قرن 18 در انگلستان و اروپا ظاهر شد. پیش از آن نیز از نواحی روستایی برای فعالیت‌های تفریحی استفاده می‌شد؛ اما محدود به اشراف، درباریان و قشرهای خاص بود (شارپلی[2]، 2012: 47). توسعة گردشگری روستایی به طور سازمان‌یافته از اواخر قرن نوزدهم و از اروپا آغاز شد. به نظر می‌رسد گردشگری روستایی از نواحی کوهستانی آلمان یا قلمروهای ساحلی فرانسه سرچشمه گرفته باشد (یوتاکا[3]، 1998: 42). به هر حال نواحی روستایی به دلیل داشتن چشم‌اندازها، جاذبه‌های طبیعی و توانمندی‌های متفاوتی که در جذب گردشگر دارند، انواع و اشکال گردشگری را به نمایش می‌گذارند که براساس معیارها و ضوابط تقسیم‌بندی و نیز در بعضی از ویژگی‌هایشان با یکدیگر متفاوتند. هریک از انواع گردشگری براساس نحوه و مدت اقامت گردشگران (کمتر یا بیش از 24 ساعت) در قالب دو الگوی خانه‌های دوم (ساخت یا خرید ویلا) و روزانه (کمپینگ در فضاهای باز و اجارة خانه یا ویلا) رواج می‌یابند و با توجه به شرایط و ویژگی‌هایشان پیامدهایی در نواحی روستایی گردشگرپذیر دارند (رضوانی و دیگران،1390: 25). گردشگری روستایی با اقامت و بیتوته در نواحی روستایی همراه است و اقامت در خانه‌های دوم، رایج‌ترین شکل فعالیت در زمینة گردشگری روستایی است؛ به همین دلیل شکل‌گیری و گسترش خانه‌های دوم، امروزه مهم‌ترین پیامد توسعة گردشگری در نواحی روستایی به شمار می‌آید (عنابستانی، 1389: 2). گردشگری خانه‌های دوم، یکی از الگوهای گسترش گردشگری، بهویژه در نواحی روستایی و کوهستانی است که با گسترش مالکیت خانه‌های دوم (خانه‌های ییلاقی یا خانه‌های تعطیلات) ایجاد می‌شود. با وجود سابقة نسبتاً زیاد شکل‌گیری خانه‌های دوم در نواحی روستایی، گردشگری خانه‌های دوم به‌تازگی تجدید حیاتی را تجربه می‌کند که بیشتر با توجه به الگوهای جدید تولید و مصرف اقتصادی تشریح‌شدنی است (ویلیامز و هال، 2000: 23). این روند همچنین به منزلة واکنشی در برابر بحران روستایی ناشی از تجدید ساختار کشاورزی در حال گسترش است (دیتر، 2002، 243). در بعضی کشورها، مالکیت خانه‌های دوم به منزلة بخش اجتناب‌ناپذیر زندگی جدید در نظر گرفته شده است و به همین دلیل روستاها بیشتر، مقاصد گردشگری داخلی‌اند (آلسکوگیوس[4]،1993: 27). توسعة گردشگری خانه‌های دوم به منزلة نوعی از گردشگری در نواحی روستایی بر ابعاد گوناگون توسعه تأثیر گذاشته است؛ این تأثیر هم مثبت و هم منفی است (علیقلی‌زاده فیروزجانی و همکاران، 1389: 36). پیامدهای گردشگری خانه‌های دوم در سه بعد عمدة اقتصادی، اجتماعی - فرهنگی و زیست‌محیطی - کالبدی بررسی می‌شود. یکی از مهم‌ترین پیامدهای آن، پیامدهای کالبدی است؛ زیرا ایجاد این خانه‌ها خود جنبة کالبدی دارند و به صورت فیزیکی بر روستا تأثیر می‌گذارند و اصولاً منظرة آنها در نواحی روستایی در نخستین نگاه، توجه انسان را به خود جلب می‌کند. همان‌گونه که اشاره شد، نگرش به این پدیده، همواره یک‌سویه نبوده است و اگرچه شرایط ویژة روستا باعث می‌شود افراد زندگی‌‌کردن در یک محیط رمانتیک را تجربه کنند، اما در مقابل توسعة این خانه‌ها، روستاها را در معرض خطر (زیبایی سطحی) قرار می‌دهد. ایجاد دوگانگی در نظام سکونت و ساخت خانه‌ها (نوع معماری)، تغییر وسیع و بی‌ضابطة کاربری زمین‌های روستا، بورس‌بازی املاک و مستغلات، آلودگی محیط زیست و ...، از دیگر پیامدهای منفی این پدیده است (آمار و برنجکار، 1388: 9). برای نمونه گسترش خانه‌های ییلاقی با برهم‌زدن نمای ظاهری روستا، منظره‌های روستایی را خدشه‌دار می‌کند (الوانی، 1382: 8)؛ زیرا در ساخت خانه‌های دوم به هماهنگی و توازن آنها با هویت کالبدی روستا توجه نشده است (ماتیسون و والت، 1982: 29)؛ به این ترتیب با برهم‌زدن زیبایی بصری و تخریب پوشش گیاهی به حس مکانی روستا آسیب وارد می‌کند (وال و اسمیت، 1996: 138). با افزایش درخواست خرید خانه‌های ییلاقی در روستا، ممکن است قیمت‌ها تا جایی افزایش یابد که مردم محلی دیگر توان خانه‌سازی یا خرید خانه را نداشته باشند؛ همچنین ممکن است حضور شهرنشینان در نواحی روستایی، فرهنگ مطلوب و بی‌آلایش روستاییان را کم‌رنگ کند و زمینة بی‌هویتی آنان را فراهم آورد (مهدوی حاجیلویی و همکاران، 1388: 21). آنچه مسلم است اینکه توسعة گردشگری به طور فزاینده‌ای به صورت یک نوشدارو، افزایش‌دهندة توان اقتصادی، توان زیست در نواحی دورافتاده و محرک تجدید حیات به حساب می‌آید؛ بنابراین اگر گردشگری روستایی به نحوی مناسب برنامه‌ریزی و مدیریت شود، به طور کلی خالق یا محرک فرآیند توسعه‌یافتگی برای دستیابی به پایداری توسعه در نواحی روستایی و نیز پایداری جوامع محلی در همة زیرشاخه‌های اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و همچنین فعالیت گردشگری به حساب می‌آید. گردشگری روستایی، فعالیتی پیچیده است که با دیگر بخش‌های جامعه و اقتصاد ارتباط دارد؛ بدین سان، با بررسی دقیق پیامدهای مختلف گردشگری در فرآیند برنامه‌ریزی از پیامدهای منفی آن جلوگیری می‌شود و پیامدهای مثبت عوامل اقتصادی، اجتماعی و محیطی مرتبط با آن افزایش می‌یابد (قادری، 1382: 18). شکل‌گیری و گسترش گردشگری خانه‌های دوم در ناحیة کلاردشت و نواحی اطراف آن، خودجوش و بدون برنامه‌ریزی و مدیریت مناسب بوده و به همین دلیل، ترکیبی از پیامدهای مطلوب و نامطلوب را به همراه داشته که گاه موجب بعضی دگرگونی‌های فضایی و اجتماعی - اقتصادی شده است.
پرسش و فرضیة پژوهش این پژوهش با هدف بررسی اثرگذاری رشد بی‌رویة خانه‌های دوم بر سکونتگاههای روستایی در شهرستان کلاردشت، در پی پاسخگویی به پرسش زیر است: رواج گردشگری خانه‌های دوم به چه میزان بر توسعة کالبدی سکونتگاههای روستایی در شهرستان کلاردشت تأثیرگذار بوده است؟ برای پاسخگویی به پرسش پژوهش، فرضیة زیر مطرح شده است: رواج گردشگری خانه‌های دوم در شهرستان کلاردشت، پیامدهای مثبتی بر توسعة کالبدی سکونتگاههای روستایی بر جای گذاشته است.
پیشینة نظری پژوهش با توجه به پژوهش‌های انجام‌شده، بررسی موضوع معماری خانه‌های دوم و تأثیر آن بر توسعة کالبدی روستاها از سوی جغرافیدانان، موضوعی کاملاً جدید است و سایر پژوهش‌ها به صورت پراکنده به این موضوع پرداخته‌اند. در جدول (1) به طور خلاصه بخشی از آثار داخلی و خارجی در این زمینه آمده است: جدول- 1: پژوهش‌های انجام‌شده دربارة پیامدهای گردشگری خانه‌های دوم
پژوهش‌های انجام‌شده دربارة این موضوعات یعنی تأثیر خانه‌های دوم بر توسعة سکونتگاههای روستایی، بهویژه در نواحی روستایی کشور و همچنین بررسی سطح رضایتمندی و کیفیت زندگی روستاییان با وجود خانه‌های دوم به نتایج مطلوبی دست‌یافته‌اند و در پایان راهکارهای مؤثر و کارآمدتری را برای کنترل، کاهش یا جلوگیری از پیامدها و مشکلات و تنگناهای ناشی از آنها در زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و زیست‌محیطی ارائه داده‌اند. به اعتقاد این پژوهشگران خانه‌های دوم توسعة اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و زیست‌محیطی سکونتگاههای روستایی را در نقاط مختلف کشور امکان‌پذیر کرده و در این زمینه با موفقیت‌های مؤثر و چشمگیری همراه بوده است.
معرفی محدودة پژوهشی محدودة پژوهشی، بخش مرکزی شهرستان کلاردشت در استان مازندران است. این شهرستان در ۳۶ درجه و ۲۹ دقیقه عرض شمالی و ۵۱ درجه و ۶ دقیقه طول شرقی استان قرار دارد. کلاردشت، منطقه‌ای کوهستانی در ۴۸ کیلومتری شهر چالوس است و ۱۷۰ کیلومتر با تهران فاصله دارد. این شهرستان با وسعتی حدوداً ۱۵۰۹ کیلومتر مربع، در غرب استان مازندران واقع شده و مرکز آن شهر حسنکیف در جنوب غربی شهرستان چالوس است.
شکل- 1: موقعیت محدودة پژوهشی (منبع: استانداری مازندران، 1395)
روش پژوهش و تجزیه‌وتحلیل داده‌ها روش پژوهش توصیفی - تحلیلی است. بخش اصلی داده‌های استفاده‌شده با مطالعات میدانی، ابزار پرسش‌نامه و مصاحبه، و بخش دیگر آن مانند چارچوب نظری - مفهومی پژوهش، اسناد، مدارک و سرشماری‌ها با روش کتابخانه‌ای به دست آمده است. جامعة آماری در این پژوهش، روستاهایی با بیش از 45 درصد خانه‌های دوم بوده‌اند؛ از کل 19 روستای شهرستان، به روش نمونه‌گیری هدفمند، تعداد 9 روستا با توجه به تعداد خانه‌های دوم به منزلة نمونه انتخاب شده‌اند که تعداد 4546 نفر جمعیت روستایی در قالب 1558 خانوار در این روستاها سکونت داشته‌اند (مرکز آمار ایران، 1395). براساس برآورد حجم نمونه با فرمول کوکران، 195 خانوار روستایی از محدودة پژوهشی برای پرسشگری و تکمیل پرسش‌نامه‌ها برگزیده شد و با توجه به حجم نمونة محدود در روستاهای مکارود، کردیچال، پی‌قلعه و طایب، حجم نمونة نهایی به 200 خانوار روستایی رسید. سپس در قالب دو پرسش‌نامة جدا از ساکنان روستا (100 پرسش‌نامه) و مالکان خانه‌های دوم (100 پرسش‌نامه)، داده‌های مدنظر گرد‌آوری شد. در مرحلة بعد داده‌های گرد‌آوری‌شده، براساس اثرپذیری آنها از توسعة کالبدی سکونتگاههای روستایی شهرستان کلاردشت، در محیط SPSS، استانداردسازی و طبقه‌بندی و درنهایت آزمون فرضیة پژوهش انجام شد. جدول (2)، تعداد خانوارهای نمونه را به تفکیک روستاهای نمونه نشان می‌دهد. جدول- 2: بررسی وضعیت روستاهای نمونه در شهرستان کلاردشت
منابع: مرکز آمار ایران، 1395؛ یافته‌های پژوهش، 1395
برای بررسی متغیرهای پژوهش (وضعیت رواج گردشگری خانه‌های دوم و توسعة کالبدی سکونتگاههای روستایی) از دیدگاه جامعة میزبان و میهمان در سطح روستاهای نمونه، پرسش‌هایی به صورت 5 گزینه‌ای لیکرت تهیه و برای سنجش میزان روایی و پایایی آن از 30 پرسش‌نامه به منزلة یک مطالعة مقدماتی در 4 روستا استفاده شد؛ پس از تجزیه و تحلیل داده‌ها، بعضی از گویه‌های دارای اشکال حذف و چند گویة دیگر نیز جایگزین شدند. استادان و متخصصان روایی پرسش‌نامه را در این زمینه تأیید کردند. سپس میزان پایایی شاخص‌های پژوهش با ضریب آلفای کرونباخ تعیین شد. بر این اساس ضریب پیش‌آزمون برای متغیر رواج گردشگری برابر با 835/0 و توسعة کالبدی سکونتگاههای روستایی برابر با 796/0 به دست آمد (جدول 3).
جدول- 3: نتایج بررسی روایی و پایایی شاخص‌ها و ابعاد متغیرها
منابع: یافته‌های پژوهش، 1395
مبانی نظری پژوهش دربارة خانه‌های دوم تعریف واحدی وجود ندارد؛ در فرهنگ جغرافیای انسانی در این‌باره آمده است: خانه‌های دوم، خانه‌هایی هستند که خانوارهای ساکن در نقاط دیگر خریداری یا به مدت طولانی اجاره می‌کنند. چنین خانه‌هایی معمولاً در نواحی روستایی قرار دارند و برای مقاصد تفریحی استفاده می‌شوند. به آنها خانه‌های آخر هفته و خانه‌های تعطیلات نیز گفته می‌شود (جانستون، 1988: 423). براساس تعریف مؤسسه ابداعات اجتماعی در آمریکا نیز خانه‌های دوم، خانه‌هایی هستند که کمتر از 91 روز در هر سال تقویمی اشغال می‌شوند. به هر حال می‌توان گفت خانه‌های دوم یا تعطیلات، مساکنی هستند که در نواحی مختلف ازجمله نواحی روستایی ساکنان شهرها معمولاً می‌سازند یا می‌خرند و در روزهای معینی مانند تعطیلات و فصل تابستان بیشتر با هدف فراغت و تفریح از آنها بهره می‌برند (رضوانی، 1381: 73-59). به طور کلی پدیدة خانه‌های دوم متأثر از عواملی است که سبب توسعة گردشگری روستایی می‌شوند. رشد و گسترش این پدیده در مناطق روستایی بیشتر پس از جنگ جهانی دوم و متأثر از افزایش درآمد و توان مالی، لزوم بهره‌گیری از اوقات فراغت و آسانی در جابه‌جایی به دلیل بهبود شبکه حمل‌ونقل بوده است. سابقة شکل‌گیری این پدیده در ایران بیشتر است و به دوران قاجار بازمی‌گردد؛ حتی بعضی از روستاهای شمال کشور از گذشته‌های بسیار دور با این پدیده مأنوس بوده‌اند (آمار، 1385: 78-65). از سوی دیگر «روی‌آوری به برپایی و ساخت یک سکونتگاه دوم در نقاط روستایی به منزلة انگیزه‌ای برای انجام سرمایه‌گذاری، عاملی برای ارضای نیاز و کسب حیثیت و وجهة اجتماعی و مکانی برای تدارک روزهای بازنشستگی است» (شاریه، 1372: 235). در این زمینه مهاجرت مردم روستایی به شهرها و بازگشت موقت آنها به روستاها برای فراغت و دیدار با اقوام و دوستان یا گذراندن تعطیلات در خانه‌هایی که به آنها به ارث رسیده نیز، نقش مؤثری در گسترش خانه‌های دوم داشته است؛ علاوه بر این پدیدة گریز از شهرنشینی[5] و مهاجرت معکوس به نواحی روستایی که از اوایل دهة1800 در جهان شروع شده، زمینه‌ساز افزایش این خانه‌ها در روستاها بوده است (رضوانی، 1381: 73-59)؛ ضمن اینکه سهولت در مالکیت مسکن در نواحی روستایی نیز در این امر مؤثر بوده است. شکل‌گیری و توسعة خانه‌های دوم در نواحی روستایی به شیوه‌های گوناگون انجام می‌شود: تبدیل مساکن روستایی به خانه‌های دوم، ساخت خانه‌های دوم در زمین‌های تملک‌شدة خصوصی و توسعة این پدیده به دست شرکت‌های ساختمانی (رضوانی، 1382: 183). تقاضای روزافزون گردشگران خانة دوم و رونق فعالیت‌های بورس‌بازی زمین و ویلا، در کنار ضعف بخش کشاورزی در فرآیند تولید، درآمدزایی و اشتغال‌زایی سبب شده است جامعة محلی، زمین‌های کشاورزی و باغ‌های خود را در مقابل تقاضای اغواکننده و میلیونی گردشگران خانة دوم واگذار کنند (قدمی و همکاران، 1389: 21). از سوی دیگر تنوع جغرافیایی باعث شده تا بررسی پیامدهای این پدیده در قالب یک الگوی مشترک کاری مشکل باشد. تغییر فرم، نقش و کارکرد روستاها از بدیهی‌ترین پیامدهای این پدیده است؛ همچنین پیامدهای زیست‌محیطی ناشی از بارگذاری خارج از ظرفیت بر فضا درنتیجة این پدیده جالب توجه است. از جنبة دیگر مشکل تملک زمین، قوانین رسمی و ساختار عرفی حاکم بر تغییر کاربری زمین‌ها، کاهش ظرفیت‌های تولیدی بهویژه در بخش کشاورزی، برهم‌خوردن ساختار سنتی و ناهمگونی ساخت‌وساز در نواحی روستایی، ازجمله مهم‌ترین دغدغه‌ها و چالش‌های این پدیده در نواحی روستایی است (ماتیسون و والت، 1982: 29). در جدول (4) به پیامدهای گسترش خانه‌های دوم در نواحی روستایی اشاره می‌شود. جدول- 4: پیامدهای ایجاد و گسترش خانه‌های دوم در روستاها
منبع: یافته‌های نگارندگان براساس: صالحی‌نسب، 1384: 23؛ علیقلی‌زاده فیروزجانی و همکاران، 1389: 36؛ شاریه، 1373: 38؛ رضوانی و صفایی، 1384: 113؛ عنابستانی، 2014: 62؛ علیقلی‌زاده فیروزجانی و همکاران، 1386: 8؛ فشارکی، 1374: 56؛ عنابستانی، 1388: 170؛ شارپلی، 1380: 87؛ وانگ، 2006: 18 و پیسون، 1984: 286 یافته‌های پژوهش بررسی وضعیت رواج گردشگری خانه‌های دوم در روستاهای نمونه برای بررسی وضعیت رواج گردشگری خانه‌های دوم از دیدگاه جامعة میزبان و میهمان در سطح روستاهای نمونه از شاخص‌های ساخت‌وسازهای جدید، اقامت افراد غیربومی و ایجاد مشاغل جدید مرتبط با گردشگری استفاده شده است؛ به تفکیک پرسش‌های هر شاخص بررسی می‌شود. الف) بررسی ساخت‌وسازهای جدید و تغییر کاربری در منطقة پژوهشی این شاخص شامل 7 پرسش (میزان اتصال روستاها به هم، مجاورت و نزدیکی روستاها، میزان سرمایه‌گذاری در زمینه‌های مسکن، کارگاه‌ها و واحدهای دامی و باغی، سرمایه‌گذاری در زمینة فعالیت‌های تولیدی - کالبدی، زیرساخت‌های خدماتی - رفاهی مربوط به گردشگری و گسترش ساخت‌وسازهای اخیر) است که میزان تأثیر گردشگری خانه‌های دوم در این گویه‌ها بررسی شد. به طور متوسط میانگین پاسخ جامعه به گویه‌های مربوط به شاخص ساخت‌وسازهای جدید در کل نشان می‌دهد درصد زیادی از پاسخگویان از این شاخص رضایت داشته‌اند. بیشترین تأثیر گردشگری در بخش مسکن با 02/3 درصد و کمترین تأثیر آن در زمینة فعالیت‌های تولیدی - کالبدی با 11/2 درصد بوده است. با توجه به نظرسنجی انجام‌شده و براساس جدول زیر، 7/4 درصد از پاسخگویان گسترش بافت مسکونی را به شکل ساخت‌وساز بی‌رویه، ویلاسازی و خانه‌سازی، 1/36 درصد به سمت زمین‌های کشاورزی دیمی، 5/9 درصد به سمت زمین‌های کشاورزی آبی و 8/40 درصد به سمت باغ‌ها بیان کرده‌اند. جدول- 5: توزیع فراوانی گسترش بافت مسکونی از نگاه جامعة میهمان و میزبان
منابع: یافته‌های پژوهش، 1395 ب) بررسی اقامت افراد غیربومی در منطقة پژوهشی این شاخص شامل 8 گویه دربارة انگیزه مهاجرت و قشرهای مهاجرت‌کرده به روستاهای نمونه است و به طور متوسط میانگین پاسخ آنها به گویه‌های مربوط به شاخص اقامت افراد غیربومی در کل نشان می‌دهد در بین انگیزه‌های مهاجرت به روستاهای نمونه، اقلیم مناسب با 11/3 درصد از بیشترین و تنوع فعالیت‌های معیشتی از کمترین میانگین انگیزه‌های مهاجرت افراد به روستاهای نمونه است. همچنین بیشترین جذب مهاجر در بازنشستگان با 63/3 درصد و خوش‌نشینان با 44/3 درصد بوده و کارمندان و تحصیل‌کردگان با 54/2 کمترین درصد را داشته‌اند. ج) ایجاد مشاغل جدید مرتبط با گردشگری در منطقة پژوهشی این شاخص شامل 11 پرسش است که میزان تأثیر گردشگری خانه‌های دوم را بر مشاغل مختلف از دیدگاه دو جامعة هدف بررسی کرده است؛ به طور متوسط، میانگین پاسخ افراد به گویه‌های مربوط به شاخص ایجاد مشاغل جدید در کل نشان می‌دهد درصد کمی از پاسخگویان با این شاخص موافق بوده‌اند و بیشتر رضایت کمی از اشتغال‌زایی ناشی از گردشگری در روستا داشته‌اند. بیشترین اشتغال در شغل‌های وابسته به ساخت‌وساز و ساختمان با 38/3 درصد و کمترین اشتغال در زمینة استقرار کارگاههای تولیدی با 11/2 درصد بوده است. جدول- 6: توزیع فضایی و آمار توصیفی رواج گردشگری خانه‌های دوم و شاخص‌های آن
منابع: یافته‌های پژوهش، 1395
وضعیت رواج گردشگری خانه‌های دوم روستایی به تفکیک روستاهای نمونهدر جدول (6) نشان می‌دهد به طور متوسط میانگین پاسخ‌ها به گویه‌های مربوط به رواج گردشگری خانه‌های دوم روستایی در کل در سطح متوسطی قرار داشته است. همچنین با بررسی میانگین کل مشاهده می‌شود اقامت افراد غیربومی بیشترین تأثیر و متغیر ایجاد مشاغل جدید کمترین تأثیر را دارد. با بررسی متغیر رواج گردشگری مشاهده می‌شود بیشترین تأثیرپذیری متعلق به روستاهای مکارود و عثمان‌کلاست و روستای پی‌قلعه کمترین تأثیرپذیری را از گردشگری خانه‌های دوم دارد. بررسی وضعیت توسعة کالبدی سکونتگاههای روستایی برای بررسی وضعیت توسعة کالبدی سکونتگاههای روستایی از دیدگاه جامعة میزبان و میهمان در سطح روستاهای نمونه از شاخص‌های معماری روستایی، تغییرات کالبدی، خدمات زیربنایی و تغییرات محیطی استفاده شده است؛ به تفکیک پرسش‌های هر شاخص بررسی می‌شود (جدول شماره 7). جدول- 7: نظر اعضای جامعة نمونه دربارة شاخص‌های توسعة کالبدی سکونتگاههای روستایی نمونه
منابع: یافته‌های پژوهش، 1395 الف) شاخص معماری روستایی در این شاخص، بیشترین تأثیر گردشگری خانه‌های دوم بر ایجاد ساختمان‌های نو با مصالح جدید و مقاوم با میانگین 34/3 بوده است و از سویی نیز جامعة نمونه، از افزایش هزینة ساخت مسکن با مصالح و سبک معماری جدید با میانگین 74/2 کمترین میزان رضایتمندی را داشته‌اند که ممکن است ناشی از درآمد کم این جامعه باشد. ب) شاخص تغییرات کالبدی در این شاخص از نظر پاسخگویان پیامدهای گردشگری خانه‌های دوم در روستاهای نمونه در سطح متوسط بوده است؛ افزایش ساخت‌وساز با میانگین 36/3 بیشترین و بهبود وضعیت جاده‌ها و خدمات روستایی با میانگین 64/2 کمترین تأثیر را از گردشگری خانه‌های دوم گرفته‌اند. ج) شاخص خدمات زیربنایی در شاخص خدمات زیربنایی، تأثیر گردشگری خانه‌های دوم در سطح متوسط بوده و گویة بهسازی داخلی روستا با میانگین 3 بیشترین رقم را داشته است و سایر گویه‌ها با میانگین کمتر از 3، تأثیر کمتری از گردشگری خانه‌های دوم دریافت کرده‌اند. د) شاخص تغییرات محیطی در این شاخص، تأثیر گردشگری خانه‌های دوم زیاد و کاهش دسترسی روستاییان به زمین‌های مسکونی و افزایش قیمت زمین با میانگین 34/3، بیشترین تغییرات در نتیجة احداث خانه‌های دوم بوده است. براساس داده‌های جدول (8) به طور متوسط میانگین پاسخ‌ها به گویه‌های مربوط به توسعة کالبدی سکونتگاههای روستایی نمونه درنتیجة رواج گردشگری خانه‌های دوم روستایی در کل در سطح زیادی رضایت‌بخش بوده است. با بررسی میانگین کل مشاهده می‌شود معماری روستایی، بیشترین تأثیر و خدمات زیربنایی، کمترین تغییر را درنتیجة شکل‌گیری خانه‌های دوم دریافت کرده است. همچنین با بررسی متغیر توسعة کالبدی سکونتگاههای روستایی مشاهده می‌شود روستای طایب‌کلا، بیشترین تأثیر و روستای عثمان‌کلا، کمترین تأثیر را از شکل‌گیری خانه‌های دوم پذیرفته‌اند. جدول- 8: توزیع فضایی و آمار توصیفی توسعة کالبدی سکونتگاههای روستایی و شاخص‌های آن
منابع: یافته‌های پژوهش، 1395 بررسی تأثیر رواج گردشگری خانه‌های دوم بر توسعة کالبدی سکونتگاههای روستایی به منظور تعیین تأثیر رواج گردشگری خانه‌های دوم بر توسعة کالبدی سکونتگاههای روستایی، دو جامعة روستاییان و ساکنان بررسی شد. در بررسی رابطة رواج گردشگری خانه‌های دوم و توسعة کالبدی ابتدا نرمال‌بودن متغیرها به کمک آزمون کولموگروف - اسمیرنوف مطالعه شد. سطح معناداری این آزمون برای متغیرهای پژوهش به تفکیک روستاهای نمونه در تمامی موارد بیش از 05/0 بود؛ بنابراین داده‌ها نرمال است و می‌توان از آزمون ضریب همبستگی پیرسون برای بررسی رابطة متغیرها در روستاها استفاده کرد. پس از بررسی ارتباط بین متغیرهای بررسی‌شده در روستاها، به بررسی ارتباط این دو متغیر در کل و در دو جامعة ساکنان روستاها و ساکنان خانه‌های دوم پرداخته می‌شود. با توجه به نتیجة آزمون همبستگی در جدول (9)، تمامی مقادیر احتمال آزمون برای ارتباط بین ابعاد توسعه با رواج گردشگری (به جز تغییرات کالبدی) کمتر از 05/0 است؛ یعنی بین ابعاد توسعه با رواج گردشگری در کل ارتباط معناداری از لحاظ آماری وجود دارد. این ارتباط در تمام ابعاد به جز تغییرات کالبدی مثبت است؛ به این مفهوم که با افزایش رواج گردشگری، سکونتگاههای روستایی توسعه می‌یابد. جدول- 9: نتایج آزمون همبستگی پیرسون بین ابعاد توسعه با رواج گردشگری در دو جامعه و کل
منابع: یافته‌های پژوهش، 1395
بررسی توزیع فضایی ارتباط بین ابعاد توسعة کالبدی سکونتگاههای روستایی و رواج گردشگری مقدار احتمال آزمون همبستگی پیرسون به همراه ضریب همبستگی پیرسون در جدول (10) درج شده است. نتیجة آزمون حاکی است رابطة بین متغیر بررسی‌شده و رواج گردشگری معنادار است؛ بر همین اساس مشاهده می‌شود رابطة رواج گردشگری با شاخص توسعة کالبدی در روستاهای عثمان‌کلا، کردیچال و مکارود به ترتیب با شدت‌های 714/0، 403/0 و 537/0 است. جدول- 10: نتایج ضریب همبستگی پیرسون بین ابعاد توسعة کالبدی و رواج گردشگری در روستاها
منابع: یافته‌های پژوهش، 1395
بررسی اثرگذاری ابعاد رواج گردشگری بر توسعة کالبدی سکونتگاههای روستایی مطالعه‌شده در این پژوهش برای تعیین سهم نسبی ابعاد متغیر مستقل (رواج گردشگری) در متغیر وابسته در دو جامعة میهمان و میزبان از روش رگرسیون گام‌به‌گام استفاده شده است. در این روش متغیری که بیشترین تأثیر را بر متغیر وابسته دارد، ابتدا وارد الگو می‌شود و متغیرهای دیگر دوباره برای ورود به الگو بررسی می‌شوند. پس از بررسی فرضیات زیربنایی رگرسیون و اعتبار آنها، داده‌های پرت تشخیص داده شد که پس از حذف آنها، رگرسیون مربوط به ابعاد رواج گردشگری بر توسعة کالبدی سکونتگاههای روستایی از دیدگاه دو جامعة میزبان و گردشگر و در تمام ابعاد توسعة کالبدی برازش داده شد و نتایج به صورت زیر به دست آمد: جدول- 11: نتایج رگرسیون متغیر وابسته توسعة کالبدی سکونتگاههای روستایی از دیدگاه دو جامعه
منابع: یافته‌های پژوهش، 1395
با توجه به نتیجه به‌دست‌آمده مشاهده می‌شود سطح معنادار الگو در گام اول کمتر از 05/0 بوده است؛ بنابراین الگو معنادار است. بنا بر ضریب تعیین در جامعة میزبان متغیرهای مستقل در الگو 7/19 درصد، در جامعة گردشگر 6 درصد و در کل جامعة نمونه 9/39 درصد تغییرات متغیر وابسته را تبیین می‌کنند؛ یعنی شدت تأثیر متغیر توسعة گردشگری خانه‌های دوم بر توسعة کالبدی سکونتگاههای روستایی حدود 40 درصد برآورد شده است. این درصد برای شاخص‌های مختلف متغیر مستقل نیز در جدول زیر مشخص شده است. جدول- 12: اثرگذاری شاخص‌های گردشگری خانه‌های دوم بر توسعة کالبدی سکونتگاههای روستایی بر پایة رگرسیون گام‌به‌گام
منابع: یافته‌های پژوهش، 1395
در جدول بالا برای هریک از پارامترهای الگوی رگرسیون، مقادیر برآورد پارامترها، انحراف معیار برآورد پارامترها، برآورد پارامترهای الگوی رگرسیون استانداردشده، آمارة آزمون و سطح معناداری برآورد پارامترها گزارش شده است. با توجه به آزمون رگرسیون گام‌به‌گام در مرحلة دوم شاخص ایجاد مشاغل جدید مرتبط با گردشگری با ضریب 12 درصد بیشترین تأثیر را داشته و پس از آن ساخت‌وسازهای جدید با ضریب 6/8 درصد در ردیف دوم قرار گرفته است. در این آزمون اقامت افراد غیربومی تأثیری بر توسعة کالبدی سکونتگاه‌ها نداشته است. جدول- 13: ضریب تأثیر متغیرهای رواج گردشگری خانه‌های دوم بر توسعة کالبدی سکونتگاههای روستایی و ابعاد آن در منطقه
منابع: یافته‌های پژوهش، 1395
مقایسة نظرات روستاییان و مالکان خانه‌های دوم دربارة رواج گردشگری خانه‌های دوم و توسعة کالبدی به منظور مقایسة نظرات ساکنان روستا و مالکان خانه‌های دوم در شاخص‌ها و متغیرهای فرضیة اول، با توجه به اینکه تعداد داده‌ها بیش از 30 است، بنابراین توزیع میانگین نمونه‌ها بنا بر قضیة حد مرکزی نرمال است؛ درنتیجه از آزمون t دو نمونة مستقل برای آزمون میانگین هر متغیر در دو جامعه استفاده می‌شود. در این آزمون، ابتدا برابری واریانس‌ها (به کمک آزمون لونز) بررسی می‌شود و در صورتی که فرض برابری واریانس‌ها پذیرفته شود (سطح معنادار آزمون لونز بیش از 05/0 باشد)، از آزمون t با فرض برابری واریانس‌ها و در غیر این صورت از آزمون t با توجه به فرض نابرابری واریانس‌ها استفاده می‌شود. نتایج در جدول زیر درج شده است.
جدول- 14: مقایسة نظرات مالکان و ساکنان در رواج گردشگری و توسعة کالبدی
منابع: یافته‌های پژوهش، 1395
همان‌طور که در جدول بالا مشاهده می‌شود سطح معنادار به‌دست‌آمده برای تمامی شاخص‌ها و متغیرهای بررسی‌شده، بیش از 05/0 بوده که نشان‌دهندة تفاوت معنادار نداشتن نظرات مالکان خانه‌های دوم و روستاییان است.
نتیجه‌گیری گردشگری روستایی به منزلة یک فعالیت اقتصادی، ضمن اثرگذاری مطلوب بر نظام درآمد و اشتغال در یک ناحیه، پیامدهای دیگری نیز دارد. از این بین، خانه‌های دوم از آثار و پیامدهای گردشگری در نظام کالبدی و بافت سکونتگاهی روستاهایی است که پذیرای گردشگران و ماندگاری موقت آنها برای بهره‌گیری از چشم‌اندازها و شرایط مطلوب روستاها هستند. در کشورمان و در نواحی کوهستانی شمال کشور، اگرچه نفوذ و گسترش پدیدة خانه‌های دوم سابقه‌ای دیرین دارد، ولی در دهة اخیر درنتیجة بهبود شبکه‌های ارتباطی، شناساندن توانمندی‌های این مناطق و در کنار آن، اشباع محدوده‌های جلگه‌ای و ساحلی، روند گسترش این پدیده سرعت زیادی داشته است. در این بین، اگر گردشگری روستایی و مالکیت خانه‌های دوم به نحوی مناسب برنامه‌ریزی و مدیریت شود، خالق یا محرک یک فرآیند توسعه‌یافته برای دستیابی به پایداری توسعه در نواحی روستایی و نیز پایداری جوامع محلی در همة زیرشاخه‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و خود صنعت گردشگری است. پیامدهای محلی گردشگری خانه‌های دوم از مکانی به مکان دیگر متفاوت است. این موضوع را مالر و همکارانش مطالعه کرده‌اند. آنها معتقدند چشم‌اندازهای متفاوت خانه‌های دوم، بستگی به موقعیت محلی دارد. در بعضی مواقع این پیامدها سودمند است؛ برای نمونه ممکن است مساکن قدیمی در روستاها بازسازی یا تبدیل به مساکن جدید شوند و زمینة زیباسازی روستاها را فراهم کند. بعضی پیامدها نیز آسیب رساننده است. در پژوهش حاضر میانگین توسعة گردشگری خانه‌های دوم در منطقة بررسی‌شده برابر با 7/2 از دیدگاه روستاییان و مالکان خانه‌های دوم ارزیابی شده است که در میان شاخص‌های سه‌گانه، وضعیت اقامت افراد غیربومی با میانگین 91/2، مؤثرترین شاخص و ایجاد مشاغل جدید مرتبط با گردشگری با میانگین 5/2، کم‌تأثیرترین شاخص بوده است. در پژوهش حاضر شدت تأثیر متغیر توسعة گردشگری خانه‌های دوم بر توسعة کالبدی سکونتگاههای روستایی حدود 40 درصد برآورد شده است. این نسبت در جامعة روستاییان حدود 4/44 درصد و در بین مالکان خانه‌های دوم حدود 5/24 درصد است که تأثیر متوسط گردشگری خانه‌های دوم را در سطح منطقه نشان می‌دهد. ایجاد مشاغل جدید مرتبط با گردشگری، بیشترین تأثیر را با ضریب بتای 25 درصد در شکل‌گیری انواع تغییرات توسعة کالبدی سکونتگاههای روستایی داشته است. تفاوت معناداری در دیدگاه مالکان و اهالی به توسعة گردشگری خانه‌های دوم و تغییرات در ابعاد اقتصادی و زیست‌محیطی زندگی روستاییان وجود دارد؛ بنابراین نتایج پژوهش حاضر با نتایج پژوهش عنابستانی و صاحبکار (1392)، رمضان‌زاده لسبویی (1390)، خسروی‌نژاد و همکاران (1392) و ظاهری و همکاران (1391) همخوانی دارد و نتایج پژوهش‌های پیشین را تأیید می‌کند. بررسی ابعاد و شاخص‌های متغیرهای پژوهش نشان می‌دهد کمترین مقدار متغیر رواج گردشگری در روستای پی‌قلعه (50/2) و بیشترین مقدار این متغیر در روستای لش‌سر (78/2) و مکارود (79/2) است. دربارة متغیر توسعة کالبدی سکونتگاههای روستایی، کمترین مقدار این متغیر در روستای عثمان‌کلا (86/2) و بیشترین مقدار این متغیر در روستای طایب‌کلا (09/3) است. با توجه به آزمون رگرسیون گام‌به‌گام در مرحلة دوم شاخص ایجاد مشاغل جدید مرتبط با گردشگری با ضریب 12 درصد بیشترین تأثیر را دارد و پس از آن ساخت‌وسازهای جدید با ضریب 6/8 درصد در ردیف دوم قرار گرفته است؛ در این آزمون اقامت افراد غیربومی تأثیری بر توسعة کالبدی سکونتگاه‌ها نداشته است. در بررسی نظرات ساکنان روستا و مالکان خانه‌های دوم در متغیرهای رواج گردشگری و توسعة کالبدی و شاخص‌های آن از آزمون t دو نمونة مستقل برای آزمون میانگین هر متغیر در دو جامعه استفاده شد. سطح معنادار به‌دست‌آمده برای تمامی شاخص‌ها و متغیرهای بررسی‌شده بیش از 05/0 بوده که نشان‌دهندة تفاوت معنادار نداشتن نظرات مالکان خانه‌های دوم و روستاییان است. همچنین نتایج آزمون همبستگی نشان می‌دهد تمامی مقادیر احتمال آزمون برای ارتباط بین ابعاد توسعة کالبدی سکونتگاههای روستایی با رواج گردشگری خانه‌های در سطح کمتر از 05/0 با ضریب 323/0 معنادار است؛ بنابراین فرضیة صفر آزمون رد می‌شود. این ارتباط در تمام ابعاد مثبت است؛ به این مفهوم که با افزایش رواج گردشگری، سکونتگاههای روستایی از نظر کالبدی توسعه می‌یابد. ضریب همبستگی بین دو متغیر در گروه مالکان خانه‌های دوم و روستاییان بین 239/0 تا 409/0 در نوسان است؛ به نحوی که روستاییان اعتقاد بیشتری به نقش خانه‌های دوم در توسعة کالبدی سکونتگاه‌ها دارند. براساس نتایج به‌دست‌آمده می‌توان پذیرفت رواج گردشگری خانه‌های دوم در منطقة پژوهشی، زمینه‌ساز توسعة کالبدی سکونتگاههای روستایی شده است؛ یعنی فرضیة پژوهش با اطمینان
پیشنهادها با توجه به نتایج پژوهش پیشنهادهای زیر برای بهبود وضعیت سکونتگاههای روستایی راهگشاست:
ü برنامه‌ریزی و نظارت بر ساخت مساکن روستایی با مشارکت نهادهای دولتی و مردمی ü برنامه‌ریزی و نظارت بر کاربری زمین‌ها با مشارکت مردم محلی ü نصب تابلوهای هشداردهنده برای جلوگیری از تخریب جنگل‌ها و حفظ محیط زیست ü تشویق افرادی که از ساخت‌وسازهای سنتی برای خانه‌های دوم استفاده می‌کنند. ü تعیین مجازات قانونی برای کسانی که با ساخت خانه‌های دوم به شکل مدرن، چشم‌اندازهای سنتی روستاها را بر هم می‌زنند.
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| مراجع | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
1- آمار، تیمور، (1385)، بررسی و تحلیل گسترش خانه‌های دوم در نواحی روستایی؛ مطالعة موردی: بخش خورگام شهرستان رودبار، فصلنامة چشم‌انداز جغرافیایی، سال 1، شمارة 1، 78-65. 2- آمار، تیمور و برنجکار، افسانه، (1388)، تحلیل جغرافیایی گسترش خانه‌های دوم در نواحی روستایی شهرستان بندر انزلی پس از انقلاب اسلامی، فصلنامة چشم‌انداز جغرافیایی (علمی - پژوهشی) سال 4، شمارة 9، 7-21. 3- آمار، تیمور، (1391)، آسیب‌شناسی توسعة گردشگری در سکونتگاههای روستایی استان گیلان با رویکرد عدالت مکانی - فضایی؛ مطالعة موردی: دهستان دیلمان (شهرستان سیاهکل)، همایش ملی توسعة روستایی. 4- دادورخوانی، فضیله و محمدزاده لاریجانی، فاطمه، (1391)، تحلیل تطبیقی نظرات سهم‌بران دربارة آثار گردشگری خانه‌های دوم بر جنبه‌های کالبدی- فیزیکی مناطق روستایی؛ مطالعة موردی: روستاهای ییلاقی بخش بندپی شرقی شهرستان بابل، مجلة مسکن و محیط روستا، دورة 31، شمارة 140، 83-100. 5- رحمانی، بیژن و خدادادی، پروین، (1391)، ارزیابی پیامدهای گسترش خانه‌های دوم گردشگری بر ساختار روستاها؛ مطالعة موردی: روستاهای ییلاقی جواهرده رامسر، فصلنامة جغرافیایی فضای گردشگری، دورة اول، شمارة 3، 21-48. 6- رضوانی، محمدرضا و صفایی، جواد، (1384)، گردشگری خانه‌های دوم و آثار آن بر نواحی روستایی، فرصت یا تهدید؟، فصلنامة پژوهش‌های جغرافیایی، شمارة 54، 121- 109. 7- رضوانی، محمدرضا، (1381)، تحلیل روند ایجاد و گسترش خانه‌های دوم در نواحی روستایی، فصلنامة پژوهش‌های جغرافیایی، شمارة 45، 73-59. 8- رضوانی، محمدرضا، بدری، سید علی، سپهوند، فرخنده و اکبریان رونیزی، سعید رضا، (1391)، گردشگری خانه‌های دوم و آثار آن بر بهبود کیفیت زندگی ساکنان روستایی؛ مطالعة موردی: بخش رودبار قصران، شهرستان شمیرانات، مطالعه و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، سال 4، شمارة 13، 23-40. 9- رضوانی، محمدرضا، اکبریان رونیزی، سعید رضا، رکن‌الدین افتخاری، عبدالرضا و بدری، سید علی، (1390)، تحلیل مقایسه‌ای آثار اقتصادی گردشگری خانه‌های دوم با گردشگری روزانه بر نواحی روستایی با رویکرد توسعة پایدار، پژوهش‌های روستایی، سال 2، شمارة 4، 20-33. 10- رمضان‌زاده لسبویی، مهدی، (1390)، پیامدهای تغییر کاربری اراضی در نواحی روستایی با تأکید بر توسعة گردشگری خانه‌های دوم (دهستان دو هزار، شهرستان تنکابن)، پژوهش‌های روستایی، سال 2، شمارة 4، 47-64. 11- سازمان ایرانگردی و جهانگردی، (1381)، برنامة ملی توسعة گردشگری، سازمان ایرانگردی و جهانگردی. 12- شارپلی، ریچارد، (1380)، گردشگری روستایی، ترجمه رحمت‌الله منشی‌زاده و همکاران، انتشارات منشی، چاپ دوم، تهران. 13- شاریه، ژان برنار، (1373)، شهرها و روستاها، ترجمه سیروس سهامی، انتشارات نیکا، مشهد. 14- صالحی‌نسب، زهرا، (1384)، گردشگری خانه‌های دوم و آثار آن بر نواحی روستایی، پایان‌نامة کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران. 15- ضیایی، محمود و صالحی‌نسب، زهرا، (1387)، گونه‌شناسی گردشگران خانه‌های دوم و بررسی آثار کالبدی آنها بر نواحی روستایی؛ مطالعة موردی: رودبار قصران، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، شمارة 66، 71-84. 16- علیقلی‌زاده فیروزجانی، ناصر، قدمی، مصطفی و رمضان‌زاده لسبویی، مهدی، (1389)، نگرش و گرایش جامعة میزبان به توسعة گردشگری در نواحی روستایی؛ نمونة مطالعاتی: دهستان کلیجان، شهرستان تنکابن، پژوهش‌های جغرافیای انسانی (پژوهش‌های جغرافیایی)، دورة 42، شمارة 71، 35-48. 17- علیقلی‌زاده فیروزجانی، ناصر، بدری، سید علی و فرجی سبکبار، حسنعلی، (1386)، نگرش جامعة میزبان به آثار محیطی و اقتصادی گردشگری در نواحی روستایی؛ مطالعة موردی: بخش مرکزی شهرستان نوشهر، فصلنامة علمی‌پژوهشی روستا و توسعه، دورة 10، شمارة 1، 1-22. 18- عنابستانی، علی‌اکبر و صاحبکار، ناهید، (1392)، تحلیل مقایسه‌ای آثار گردشگری خانه‌های دوم بر توسعة سکونتگاههای روستایی از دیدگاه مالکان و اهالی؛ مطالعة موردی: دهستان شیرین‌دره، شهرستان قوچان، فصلنامة گردشگری و چشم‌انداز آینده، سال 3، شمارة 4، 7-25. 19- عنابستانی، علی‌اکبر، (1388)، بررسی آثار کالبدی خانه‌های دوم بر توسعة سکونتگاههای روستایی؛ مطالعة موردی: روستاهای ییلاقی شهر مشهد، فصلنامة روستا و توسعه، دورة 12، شمارة 4، 149-166. 20- عنابستانی، علی‌اکبر، (1389)، فرآیند شکل‌گیری خانه‌های دوم روستایی و عوامل مؤثر بر آن؛ مطالعة موردی: روستاهای ییلاقی غرب مشهد، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، شمارة 104، 103-107. 21- عنابستانی علی‌اکبر، سعیدی، عباس و درویشی، حسن، (1391)، بررسی آثار اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و زیست‌محیطی توسعة گردشگری در سکونتگاههای روستایی از دیدگاه گردشگران و روستاییان؛ مطالعة موردی: دشت ارژن فارس، مجلة علمی‌تخصصی برنامه‌ریزی فضایی، سال 2، (پیاپی 6)، شمارة 1، 6-20. 22- فاضل‌نیا، غریب، کیانی، اکبر و رمضان‌زاده لسبویی، مهدی، (1390)، تحلیل آثار خانه‌های دوم بر ساختار روستاهای توریستی از نظر جامعة میزبان؛ مطالعة موردی: روستای برسه، شهرستان تنکابن، چشم‌انداز جغرافیایی (مطالعه انسانی)، سال 6، شمارة 15، 119-102. 23- فشارکی، پریدخت، (1373)، جغرافیای روستایی، مرکز انتشارات علمی دانشگاه آزاد اسلامی، تهران. 24- فیروزنیا، قدیر، رکن‌الدین افتخاری، عبدالرضا و ولی‌خانی، محبوبه، (1390)، پیامدهای گسترش ویلاسازی (خانه‌های دوم) در نواحی روستایی (دهستان تاررود شهرستان دماوند)، فصلنامة علمی‌پژوهشی انجمن جغرافیای ایران، دورة 9، شمارة 31، 149-170. 25- قادری، اسماعیل، (1382)، نقش گردشگری روستایی در توسعة روستایی پایدار، پایان‌نامه دوره دکتری، به راهنمایی رکن‌الدین افتخاری، عبدالرض، دانشگاه تربیت مدرس. 26- قدمی، مصطفی، عقیلی‌زاده فیروزجانی، ناصر و بردی آنامرادنژاد، رحیم، (1389)، بررسی نقش گردشگری در تغییرات کاربری اراضی مقصد، مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، سال 1، شمارة 3، 42-21. 27- گلین‌مقدم، خدیجه، (1388)، روند شکل‌گیری و گسترش خانه‌های دوم در حوزه‌های جنگلی - کوهستانی شمال کشور طی سال‌های 85-1345، فصلنامة چشم‌انداز جغرافیایی (علمی‌پژوهشی)، سال 4، شمارة 9، 191-112. 28- مهدوی حاجیلویی، مسعود، قدیری معصوم، مجتبی و سنایی، مهدی، (1387)، نقش و تأثیر خانه‌های دوم بر ساختار اقتصادی و اجتماعی ناحیة کلاردشت، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، دورة 40، شمارة 65، 19-31. 29- الوانی، سید مهدی، (1372)، سازوکارهای لازم برای توسعة پایدار جهانگردی، خلاصة مقالات برگزیدة دومین اجلاس جهانگردی (فرهنگ و توسعه)، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. 30- Aleskogius, H, (1993), Recreation cultural life and Tourism, National Altas of Sweden, Stockholm: SNAG. 31- Anabestani, A. (2014). Effects of second home tourism on rural settlements development in Iran (case study: Shirin-Dareh Region). International Journal of Culture, Tourism and Hospitality Research, 8(1), 58-73. 32- Dieter, K. Muler, (2002), Second home Ownership and sustainable Development in Northern Sweden, Tourism and Hospitality Research, vol.3 Number4, ABI/INFORM Global, p343-355. 33- Farstad, Maja, Fredrik Rye, Johan, (2013), Second home owners, locals and their perspectives on rural development, Journal of Rural Studies,30 (1):41-51 34- Fredrik Rye, Johan, (2011), Conflicts and contestations. Rural populations’ perspectives on the second homes phenomenon, Journal of Rural Studies, 27 (2):263-274 35- Johnston, R.J, (1988), Dictionary of Human Geography, Second edition, Blackwell, Oxford. Kondo, Michelle c, Rivera, Rebeca; Rullman Jr. Stan, (2012), Protecting the idyll but not the environment: Second homes, amenity migration and rural exclusion in Washington State, Landscape and Urban Planning, 106 (2): 174– 182 36- Mathieson, A. and Wall, G. (1982), Tourism: Economic, Physical and Social Impact, Harlow, Longman. 37- Muller, D. K. (2004a). Mobility, tourism and second homes. In LEW, A.A. Hall, C.M. and Williams, A.M. (Eds) A companion to Tourism, pp.387-398. Oxford: Blackwell. 38- Sharpley, R and J. (1977), an Introduction to Rural Tourism, International Thomson Business Press, UK. 39- Pacione, M. (1984). Rural geography. Harper and Row. 40- Sharpley, R., (2002), Rural Tourism and the Challenged of Tourism Diversification: The Case of Cyprus, Tourism Management, vol 23. PP. 233-344 41- Sharpley, Richard (2012), “Rural tourism and the challenge of tourism diversification”. Tourism Management. Vol. 47, PP. 35-46. 42- Vepsa¨ la¨inen, Mia; Pitka¨nen, Kati; (2010), Second home countryside. Representations of the rural in Finnish popular discourses, Journal of Rural Studies, 26 (1) 194–204 43- Wang, X. (2006). The second home phenomenon in Haikou, China (Master's thesis, University of Waterloo) , Ontario, Canada. 44- Wall and Smith, (1982), Tourism Alternatives: Potential and Problems in the Develoment of Tourism, Philadelphia: University of Pennsylvania Press. 45- William, A.M. and Hall, C.M., (2000), Tourism and Migration: New relationships between production and consumption, Tourism Geographies, 2, 1, 5-27. 46- Yutaka, Arahi, (1998), Rural Tourism in Japan, The regeneration of rural communities Tokyo, Japan. 47- Aleskogius, H, (1993), Recreation cultural life and Tourism, National Altas of Sweden, Stockholm: SNAG. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,109 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,051 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||