تعداد نشریات | 43 |
تعداد شمارهها | 1,640 |
تعداد مقالات | 13,343 |
تعداد مشاهده مقاله | 29,962,221 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 11,991,559 |
بررسی متن شناسی و سبکی «نورس چمن» در فنّ ترسّل | ||
فنون ادبی | ||
مقاله 8، دوره 9، شماره 4 - شماره پیاپی 21، دی 1396، صفحه 79-90 اصل مقاله (436.19 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22108/liar.2018.94127.0 | ||
نویسندگان | ||
سید امیر جهادی* ؛ حمیدرضا خوارزمی | ||
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران | ||
چکیده | ||
کتابت و دبیری در شمار مشاغل شریف و ارزشمند دیوانی است و از دیرباز نقشی مهم و محوری در دواوین سلطنت و خلافت و به موازات آن به گونهای غیررسمی در اجتماع ایفا کردهاست. کاتبان و منشیان برای این فنّ شریف، قواعد و الزاماتی پایه نهاده، آثاری را در این خصوص تألیف و تصنیف نمودند که از یک سو راهگشای کاتبان مبتدی باشد و از دیگر سو راهنمای قاطبة جامعه در جهت تسهیل و رواساختن امورشان. از ادوار مهم از نظر کمیّت آثار، در زمینۀ انشا و کتابت، دورة صفوی است که بسیاری از نسخ باقیمانده از این دوران به کسوت تصحیح و طبع آراسته نشدهاند. از همین زمره میتوان کتاب نورس چمن را نام برد که در عهد شاهعباس دوم صفوی تصنیف شده است. نویسندة اثر در پنج باب، افزون بر بیان بنیادهای نظری انشا، به نقل نمونههای عملی اهتمام کرده و کوشیده است در ساختاری منظم و دقیق، گونههای متنوّع مکاتیب را برای مخاطبان تبیین کند. از زاویة ساختاری و متنشناختی، این اثر ادامهدهندة سنّت کتابت عصر تیموری است، جز آنکه برخی گونهها در این متن تا حدّی جدید به نظر میرسند. سبک نورس چمن از نوع فنّی مایل به مصنوع است و نویسنده در بیشتر مواضع به هنرنماییهای لفظی توجّه بسیار نشان داده است. | ||
کلیدواژهها | ||
نورس چمن؛ عصر صفوی؛ ترسّل و انشا؛ نسخه خطّی | ||
مراجع | ||
1- بهار، محمّدتقی (1385). سبکشناسی: تاریخ تطوّر نثر فارسی، 3ج، تهران: امیرکبیر. 2- پورجوادی، رضا (1377). «کتابشناسی آثار جلالالدین دوانی»، معارف، شمارة 1 و2، دورة پانزدهم، فروردین و آبان، از صفحة 81 تا صفحة 138. 3- خطیبی، حسین (1390). فن نثر در ادب پارسی، تهران: زوّار. 4- دانشپژوه، محمدتقی (1350). «دبیری و نویسندگی»، مجلة هنر و مردم، شمارة صد و ششم، مرداد ماه، از صفحة 27 تا 32. 5- درایتی، مصطفی (1389). فهرستوارة دستنوشتهای ایران: (دنا)، ج10، تهران: کتابخانة مجلس شورای اسلامی. 6- دوانی، جلالالدین (۱۳۶۸). شرح رباعیات فلسفی و عرفانی علامه محقق جلالالدین دوانی (شرح الرباعیات). تصحیح، شرح، نقد و تحلیل: مهدی دهباشی. تهران: مسعود. 7- دهخدا، علیاکبر (1373). لغتنامه دهخدا، ج8، تهران: دانشگاه تهران. 8- رستگار فسایی، منصور (1392). انواع نثر فارسی، تهران: سمت. 9- شمس منشی: محمّدبن هندوشاه نخجوانی (1390). دستورالکاتب فی تعیین المراتب، تصحیح و مقابله محمود طاووسی. تهران: نشر آثار هنری «متن». 10- صالحی، نصرالله (1380). «کتابشناسی توصیفی منشآت، مکاتبات و نامهها»، کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، دی و بهمن، از صفحة 55 تا صفحة 152. 11- صدری، مهدی (1381). «به یاد یکی از دانشهای فراموششدة ایرانی حساب سیاق»، فصلنامة تخصصی تاریخ معاصر ایران، شماره ۲۱ و ۲۲، از صفحة 205 تا صفحة 212. 12- صفا، ذبیحالله (1382). تاریخ ادبیات در ایران، ج5، تهران: فردوس. 13- محمّد پادشاه (1363). آنندراج: فرهنگ جامع فارسی، ج2، زیر نظر دکتر محمّد دبیرسیاقی، تهران: کتابفروشی خیّام. 14- مسیح عذاری، محمّد (بیتا). نسخة خطّی نورس چمن، محفوظ در کتابخانة مجلس شورای اسلامی به شمارة 309 و تاریخ کتابت 1072 قمری. 15- ــــــــــــــــــــــ (بیتا). نسخة خطّی نورس چمن، محفوظ در کتابخانة مرکزی دانشگاه اصفهان به شمارة 10180. 16- نفیسی، سعید (1363). تاریخ نظم و نثر در ایران و زبان فارسی، 2ج، تهران: فروغی. 17- نفیسی، علیاکبر (1355). فردنودسار یا فرهنگ نفیسی(ناظمالاطبّا)، 5 ج، تهران: خیام. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 587 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 340 |