
تعداد نشریات | 43 |
تعداد شمارهها | 1,685 |
تعداد مقالات | 13,830 |
تعداد مشاهده مقاله | 32,700,411 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,922,753 |
بررسی صدپایان (Chilopoda) خاک جنگل سمسکنده (ساری، مازندران) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
تاکسونومی و بیوسیستماتیک | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مقاله 2، دوره 7، شماره 25، دی 1394، صفحه 1-12 اصل مقاله (746.74 K) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
نویسندگان | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
محمود مهرافروز مایوان؛ معصومه شایانمهر* | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
گروه گیاهپزشکی، دانشکده علوم زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
چکیده | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
پژوهش حاضر، به منظور بررسی صدپایان (Chilopoda) و تغییرات تراکم و تنوع زیستی آنها در لایههای مختلف خاک به مدت یک سال در جنگل سمسکنده به عنوان نمونهای از جنگلهای هیرکانی انجام شد (1391-1392). برای این منظور، نمونهبرداری از خاک جنگل هردو ماه یک بار در فصول مختلف سال انجام گردید. نمونهها از سه بخش خاک شامل: بستر خاک (خاکبرگ)، لایه صفر تا سه سانتیمتر و لایه سه تا شش سانتیمتر برداشت شد. در مجموع، سه گونه از صدپایان از جنگل سمسکنده جمعآوری و شناسایی گردید. گونه Henia bicarinata بیشترین فراوانی و گونه Lithobius forficatus کمترین فراوانی را دارا بودند. بیشترین مقدار تراکم جمعیت صدپایان در لایه خاکبرگ و در فصل پاییز و کمترین مقدار تراکم جمعیت در لایه سه تا شش سانتیمتری و در فصل پاییز مشاهده شد. بیشترین مقدار تنوع جمعیت صدپایان در لایه صفر تا سه سانتیمتر در فصل تابستان و کمترین مقدار تنوع نیز در لایه سه تا شش سانتیمتر در فصل تابستان اتفاق افتاد. به طور کلی، تراکم و تنوع جمعیت صدپایان در لایه خاکبرگ بیشتر از لایههای عمیقتر خاک بود. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
کلیدواژهها | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
تراکم جمعیت؛ تنوع؛ جنگل هیرکانی؛ صدپایان | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
اصل مقاله | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مقدمه. جنگلها از مهمترین منابع تجدیدشونده و تأمینکننده نیازهای گوناگون انسان هستند (Reisi et al., 2011). جنگلهای هیرکانی در شمال ایران، از مهمترین و طبیعیترین جنگلهای معتدل پهنبرگ ریز در جهان به شمار میرود Marvie Mohadjer, 2005)؛ Haghdoost et al.,2011). جنگلهای هیرکانی از تالش در جنوبشرقی جمهوری آذربایجان تا استان گلستان در شمالشرقی ایران گسترده است (Naqinezhad et al., 2012). درختانی از قبیل: راش، بلوط، ممرز، افرا، توسکا، انجیلی، بلند مازو، لرگ، سفید پلت و لیلکی در جنگلهای شمال ایران به فراوانی یافت میشود (Mazhari, 2004). علاوه بر گونههای ذکر شده، گونه زربین که در مناطق مدیترانهای اروپا وجود دارد، در جنگلهای شمال ایران نیز یافت میشود. جنگلهای خزری از جنگلهای کهن دنیا به شمار می رود (Hamzeh’ee et al., 2008). سطح رویشی ناحیه هیرکانی حدود 9/1 میلیون هکتار گزارش شده است (Marvie Mohadjer, 2005). در واقع، تنوع توپوگرافی و حضور پوشش گیاه از ارتفاع نزدیک به سطح دریا تا حدود 2800 متر به همراه تنوع اقلیمی در طول گستره این منطقه رویشی، سبب شکلگیری یکی از مهمترین ذخیرهگاههای ژنتیکی زیستکره با تعداد بالای گونههای انحصاری گردیده است، که قدمت برخی از آنها به دوران سوم زمینشناسی برمیگردد (Yosefzadeh et al., 2010). خاک جنگل به علت داشتن ترکیبات آلی، زیستگاه موجودات مختلف است که این موجودات از لحاظ اندازه متفاوت هستند (Yahyapoor and Shayanmehr, 2013؛ (Bakhshi et al., 2014. موجودات خاکزی از نظر اندازه به چهار گروه: مگافون، ماکروفون، مزوفون و میکروفون تقسیمبندی میشود. ماکروفونها شامل موجودات بزرگتر از 2 میلیمتر از قبیل: صدپایان، مورچهها، موریانهها، هزارپایان، کرمهای خاکی، حلزونها، عنکبوتها و غیره هستند (Brown et al.,2001). رده صدپایان گروه از بیمهرگان هستند که ابتدا در خاکهای جنگلی تکامل پیدا کردهاند (Leśniewska et al., 2008). این بندپایان حتی در سواحل دریاها هم مشاهده شدهاند (Barber, 2009). هر بند بدن دارای یک جفت پا است، به استثنای بند اول که جفت پاها به صورت ناخنهای سمّی تغییر شکل دادهاند. یک وجه اشتراک در صدپایان که در تشخیص گونههای صدپایان اهمیت دارد، اختصاص یافتن نخستین زوج از زواید تنه به عنوان ماگزیلیپدهای گزنده و سمّی است که برای برای شکار کردن و دور نگه داشتن طعمه استفاده میشود. این اندام از قسمت زیر و جلوی سر خارج میشود و برای گزش و شکار بندپایان، کرم خاکی و حتی جانوران خاکزی بزرگتر حاوی سمّ است (Bonato and Minelli, 2009). صدپایان بین 20 تا 300 پا دارند، معمولاً شاخکها بلند و دوازده بندی است (Johnson and Triplehorn , 2004). در ردهبندی جدید، صدپایان (Chilopoda) به پنج راسته تقسیم شدهاند: Craterostigmomorpha، Scolopendromorpha، Geophilomorpha، Lithobiomorpha و Scutigeromorpha (Prunescu, 2010). تاکنون بیش از 3300 گونه از این بندپایان در سرتاسر جهان شناسایی شده است (Zapparoli, 2010). متأسفانه مطالعه جامعی از فون صدپایان ایران در دسترس نیست. مطالعات انجام شده اغلب مربوط به کشورهای همجوار ایران است که در آنها به پراکندگی و حضور برخی گونهها در ایران اشاره شده است. مهمترین مطالعات در مورد صدپایان در منطقه خاورمیانه، در کشورهای عربی و توسط لویس (Lewis) صورت گرفته است (Paknia et al., 2005). برای مثال، Lewis و Wranik در سال 1990 چند گونه از صدپایان را از یمن گزارش نمودند. Eason (1981) ضمن توصیف گونههای جدید صدپایان از آسیا، از ایران هم یک گونه جدید برای فون دنیا معرفی نمود. همچنین در سال 1384 پیرامون فون صدپایان، هفت گونه: Clinopodes flavidus Koch, 1847، Hessebius cf. perelae Zalesskaja, 1978، Lithobius cf. ferganensis (Trotzina, 1894)، Lithobius cf. persicus Pocock, 1899، Lithobius sp.، Polyprogaster sp. و Thereuonema syriaca Verhoeff, 1905 از استانهای گلستان، مازندران، تهران و کرمان جمعآوری و شناسایی گردید که سه گونه برای ایران جدید بود (Paknia et al., 2005). صدپایان عمدتاً به عنوان بندپایان مفید در طبیعت و از شکارگرهای بسیار مهم در خاک به شمار میروند (Grgič and Kos, 2005). این بندپایان با داشتن سمّ قادر به شکار حشرات، کرمها، نرمتنان و سایر موجودات کوچک هستند (Jalali Sendi and Zibai, 2011). گزش این بندپایان در انسان به عنوان آفات بهداشتی در برخی مناطق در نظر گرفته میشود (Vazirianzadeh et al., 2007). افزون بر این، صدپایان به دلیل حساسیت به آلودگیها به عنوان شاخصی زیستمحیطی مورد توجه قرار گرفتهاند (Voigtländer, 2005). همچنین، آنها به عنوان حلقهای از زنجیرههای غذایی خاک به طور غیرمستقیم تأثیر فراوانی بر ماده آلی و عناصر غذایی خاک میگذارند و تجزیه لاشریزه نیز به وجود آنها وابسته است (Sayyad et al., 2012). با توجه به اهمیت صدپایان و نقش آنها در جنگلها، تاکنون تحقیقات متنوعی در جنگلهای سایر نقاط مختلف دنیا انجام شده است، اما بررسی این بندپایان خاکزی در جنگلهای شمال ایران صورت نشده است. مطالعه حاضر، در مدت یک سال در جنگل سمسکنده به عنوان بخشی از جنگلهای هیرکانی برای رسیدن به دو هدف انجام گرفت. نخست، مطالعه تغییرات تراکم و تنوع زیستی جمعیتهای صدپایان در طول یک سال در خاک جنگل بررسی شد و دوم، گونههای جمعآوری شده از خاک این جنگل شناسایی و معرفی شد.
منطقه مورد مطالعه. جنگل سمسکنده در جنوبشرقی شهرستان ساری (در جنوب جاده ساری-نکا)، در طول جغرافیایی نمونهبرداری: نمونهبرداری از خاک جنگل هر دو ماه یک بار انجام گردید. نمونهها در ماههای مرداد، مهر، آذر و بهمن سال 1391 و در ماههای فروردین و خرداد سال 1392 جمعآوری شدند. برای برآورد ساختار جمعیتی صدپایان در لایههای مختلف خاک، نمونهها از سه بخش خاک شامل: بستر خاک (خاکبرگ)، لایه صفر تا سه سانتیمتر و لایه سه تا شش سانتیمتر برداشته شد. نمونهبرداری توسط آگر به قطر 20 سانتیمتر و سطح مقطع 314 سانتیمتر مربع و به عمق 10 سانتیمتر انجام شد. نمونهبرداری به صورت تصادفی و در هشت تکرار صورت گرفت. پس از هر بار نمونهبرداری، نمونهها به آزمایشگاه منتقل شد. جداسازی صدپایان خاکزی نیز با حرارت دادن خاک در قیف برلیز صورت گرفت و نمونهها آنقدر در دستگاه باقی ماندند تا همه صدپایان از خاک خارج شدند. نمونهها در اتیلن گلیکول جمعآوری و به منظور شمارش و شناسایی به اتانول 70 درصد منتقل شد. شناسایی اولیه با مراجعه به کلیدهای معتبر (Johnson and Triplehorn, 2004) صورت گرفت و به منظور تأیید شناسایی، نمونهها برای دکتر Huiqin Ma در دانشگاه Hengshui، چین فرستاده شد. تحلیل آماری: میانگین فراوانی صدپایان در هر زمان نمونهبرداری توسط تجزیه واریانس یکطرفه ANOVA با نرمافزار SPSS نسخه 19 برای نشان دادن پویایی جمعیت، بررسی شد. حداقل تفاوت معنیداری و آزمون چند دامنهای برای اختلاف میانگین مورد استفاده قرار گرفت. تنوع گونهای با استفاده از شاخص شانون-وینر تعیین گردید. شاخص شانون از طریق رابطه 1 محاسبه میشود، که در آن n تعداد کل افراد، Pi نسبت تعداد گونه مورد نظر (i) به کل گونههای جمعآوری شده است. رابطه 1: H´ = -∑ni=1PiLnPi
نتایج. در بررسی فونستیک رده صدپایان در مجموع، سه گونه از دو جنس، دو خانواده، دو زیرراسته، و دو راسته، از جنگل سمسکنده جمعآوری و شناسایی شد. در بررسی حاضر، یک گونه برای نخستین بار برای فون ایران معرفی میشود (جدول 1). در میان صدپایان جمعآوری شده، خانواده Dignathodontidae (69 درصد) فراوانی بیشتری نسبت به خانواده Lithobiidae (31 درصد) داشت. همچنین گونه Henia bicarinata (Meinert, 1870) (69 درصد) بیشترین فراوانی و گونه Lithobius forficatus (Linnaeus, 1758) (13 درصد) کمترین فراوانی را در میان گونههای شناسایی شده، داشتند.
جدول 1- گونهها، زیرراسته، خانواده، محل نمونهبرداری، مختصات جغرافیایی و تعداد نمونههای شمارش شده در جنگل سمسکنده ساری
گونههای جمعآوری شده در تحقیق حاضر به شرح زیر است: Henia bicarinata (Meinert, 1870). این گونه متعلق به خانواده Dignathodontidae Cook, 1895از راسته Geophilomorpha Leach, 1815است. نمونههای بررسی شده: 12 نمونه (6♀، 3♂، 3 نابالغ)، ایران، استان مازندران، ساری، جنگل سمسکنده، طول جغرافیایی "25 '9 °53 شرقی تا "55 '32 °36 شمالی. پراکنش جهانی گونه: یونان، بوسنی و هرزگووین، بلغارستان، قفقاز، جزیره کورس، کرواسی، فرانسه، مجارستان، ایبریا، ایتالیا، مراکش، ساردنیا، سیسیل و ترکیه (Simaiakis et al., 2004). پیش از این، این گونهدر ایران، از لاهیجان و سبزواران (جیرفت) جمعآوری شده بود (Attems, 1951). زیستگاه: این گونه در مناطق پست و ارتفاع حدود 900 متر بسیار مشهود است. همچنین این گونه در زمینهایی با پوشش گیاهانی همچون: Coridothymus capitatus Rchb.f.، Genista acanthoclada DC.، Phlomis lanata Willd.، Salvia fruticosa Mill.، Satureja thymbra L.، Erica sp. و Cistus sp.جمعآوری شده است (شکل 1). Lithobius forficatus (Linnaeus, 1758) . این گونه متعلق به خانواده Lithobiidae Newport, 1844 از راسته Lithobiomorpha Pocock, 1895است. نمونههای بررسی شده: شش نمونه (3♀، 3♂)، ایران، استان مازندران، ساری، جنگل سمسکنده، طول جغرافیایی "25 '9 °53 شرقی تا "55 '32 °36 شمالی. پراکنش جهانی: آلبانی، اتریش، بلژیک، بوسنی و هرزگووین، بلغارستان، کرواسی، جمهوری چک، دانمارک، فنلاند، فرانسه، آلمان، بریتانیا، یونان، مجارستان، ایسلند، ایرلند، ایتالیا، مالت، مونتهنگرو، نروژ، لهستان، مقدونیه، رومانی، صربستان، اسلوواکی، اسلوونی، سوئد، سوئیس، هلند، الجزایر، تونس، گرجستان، روسیه، ترکیه، جزایر کوریل، کانادا، گرینلند، آمریکا، آمریکای جنوبی، جزایر هاوایی، جزایر آتلانتیک و جزایر النا Zapparoli, 2010)؛ Williams, 2013)، این گونه برای نخستین بار از ایران گزارش میشود. زیستگاه: این گونه قهوهای رنگ است و در زمینهایی با پوشش شاهبلوط به وفور یافت میشود. اندازه آن بین 18 تا 30 میلیمتر و پهنای آن 4 میلیمتر است. دارای 15 جفت پا در بندهای بدن است. این گونه در زیر پوست درختان، زیر سنگها و در بستر خاکبرگ و در زیستگاههای مختلف مثل: جنگلها، مراتع، مزارع و نزدیک ساختمانها زندگی میکند (شکل 2). .Lithobius (Monotarsobius) chalusensis Matic, 1969. این گونه متعلق به خانواده Lithobiidae Newport, 1844 از راسته Lithobiomorpha Pocock, 1895است. نمونههای بررسی شده: دو نمونه (1♂ و 1 نابالغ)، ایران، استان مازندران، ساری، جنگل سمسکنده، طول جغرافیایی "25 '9 °53 شرقی تا "55 '32 °36 شمالی. پراکنش گونه: ایران، چالوس. زیستگاه گونه: طول بدن 9/5 تا 9/6 میلیمتر و عرض آن 6/0 تا 7/0 میلیمتر است. این گونه از قهوهای رنگ پریده تا زرد کمرنگ تغییر میکند. در زیر سنگها و خاکبرگها یافت میشوند (شکل 3).
شکل 1- گونه Henia bicarinata. (A شکل کلی گونه (بزرگنمایی x2)؛ (B انتهای بدن (بزرگنمایی x4)؛ (C قطعات دهانی (بزرگنمایی x4) (عکس از نگارنده)
شکل 2- گونه Lithobius forficatus. (A شکل کلی گونه (بزرگنمایی x2)؛ (B انتهای بدن (بزرگنمایی x4)؛ (C قطعات دهانی (بزرگنمایی x4) (عکس از نگارنده).
شکل 3- شکل کلی گونه Lithobius (Monotarsobius) chalusensis (بزرگنمایی x4) (عکس از نگارنده)
تراکم و تنوع گونهای: مقادیر تراکم جمعیت در خاکبرگ از 41/51 تا 08/142 فرد در متر مربع، در لایه صفر تا سه سانتیمتر از 34/56 تا 03/120 فرد در متر مربع و در لایه سه تا شش سانتیمتر 39/29 تا 44/51 فرد در متر مربع شمارش گردید (جدول 2). نتایج نشان داد که تأثیر فصول مختلف سال بر جمعیت صدپایان تفاوت معنیداری دارد p<0.001)، F=12.07، (df=2. حداکثر تراکم جمعیت صدپایان در مهرماه و در فصل پاییز اتفاق افتاد. اما در فصل بهار، جمعیت صدپایان به طور معنیداری کاهش یافت. همچنین، نتایج نشان داد که سه گونه یافت شده در پژوهش حاضر، در تمام طول سال به غیر از فصل بهار، در جنگل سمسکنده فعالیت دارند. بررسی پراکنش عمودی صدپایان نشان داد که صدپایان در تمام لایههای خاک به حالت نسبتاً متعادل در فصول مختلف سال حضور دارند، اما حضور آنها در لایه خاکبرگ معمولاً بیشتر از لایههای دیگر مشاهده شد، به غیر از ماههای مرداد و بهمن که تعداد گونهها در لایه صفر تا سه سانتیمتر از دو لایه خاکبرگ و سه تا شش سانتیمتر بیشتر بود (شکل 4).
جدول 2- تغییرات فصلی ساختار جمعیت صدپایان مطالعه شده در جنگل سمسکنده (میانگین ± انحراف معیار). نمونهها در فواصل دو ماهه از تیر 91 الی خرداد 92 در سه لایه خاکبرگ، صفر تا سه سانتیمتر و سه تا شش سانتیمتر گرفته شد.
شکل 4- تغییرات فصلی تراکم جمعیت صدپایان در لایههای مختلف خاک در جنگل سمسکنده ساری
به نظر میرسد که صدپایان در مردادماه همزمان با گرم شدن هوا از لایه خاکبرگ به لایه سطحی خاک حرکت میکنند. همین اتفاق در بهمنماه برای صدپایان این بار با سرد شدن هوا اتفاق میافتد. گونه گونه L. forficatus کمترین مقدار فراوانی را در میان جمعیت صدپایان داشت. این گونه، در تمامی فصول سال جمعیت پایینی داشت، اما در مردادماه یک افزایش ناگهانی جمعیتی نشان داد. به طور کلی، در بین سه گونه شناسایی شده، گونه L. forficatus بیشترین افزایش جمعیت را در فصل تابستان نشان داد، در حالی که دو گونه H. bicarinata و L. chalusensis در فصول خنک سال (پاییز و زمستان) از جمعیت بیشتری برخوردار بودند.
شکل 5- نمودار تغییرات تراکم سه گونه از صدپایان در ماههای مختلف سال در جنگل سمسکنده ساری بحث با بررسی فونستیک صدپایان خاکزی جنگل سمسکنده در فصول مختلف سال، در مجموع سه گونه از دو جنس جمعآوری و شناسایی گردید. مطالعه گونههای صدپایان موجود در جنگلهای ایران بسیار محدود است. صدپایان بندپایانی شکارگر هستند که در شبکه غذایی خاک در سطوح بالای غذایی قرار دارند. اغلب گونهها از اندازه بزرگتری نسبت به سایر ماکروفونهای خاک برخوردارند. بندپایان کوچک بخش عمده غذای صدپایان را تشکیل میدهند هرچند که گزارشهای متعددی از تغذیه برخی صدپایان بزرگ از قورباغهها، وزغها، مارها، پرندگان و حتی موش وجود دارد (Paknia et al., 2005). احتمالاً یکی از دلایل کم بودن تنوع گونهها در جنگل سمسکنده، پایین بودن تنوع میزبانی آنها است. افزون بر این، بیشتر گونههای صدپایان در مکانهای مرطوب و تاریک نظیر زیر تنه درختان زندگی میکنند که این شیوه زندگی جمعآوری صدپایان را مشکلتر میکند. با توجه به این که در تحقیق حاضر، تنها نمونهبرداری از خاک و خاکبرگ انجام شد، احتمال میرود که گونههای دیگری از صدپایان زیر کندهها یا پوست درختان وجود داشته باشند که جمعآوری نشدهاند. همچنین، نتایج تحقیق حاضر نشان داد که صدپایان در فصول مرطوب و نسبتاً سرد نسبت به فصول گرم و خشک از جمعیت بیشتری برخوردار بودند. در بررسی Staley و همکاران (2007)، تأثیر بارندگی روی موجودات خاکزی بررسی شد. نتایج بررسی آنها نشان داد که میزان بارندگی طی فصول مختلف سال بر فراوانی جمعیت بیمهرگان خاکزی تأثیر مثبت دارد و خشکی تابستان، موجب کاهش تراکم جمعیت بیمهرگان خاکزی میگردد. نتیجه تحقیق حاضر نشان داد که گونه در فصل تابستان با گرم شدن خاک و کاهش میزان بارندگی، جمعیت طعمههای صدپایان و متناسب با آن، جمعیت صدپایان نیز کاهش مییابد. افزون بر این، صدپایان در لایه خاکبرگ نسبت به لایههای عمیقتر خاک دارای جمعیت بیشتری بودند. در بررسیهای Bartlett-Healy و همکاران (2012) نشان داده شد که فراوانی و تنوع بیمهرگان خاکزی تحت تأثیر لاشبرگها، نحوه تغذیه و غذای موجود در این لایه است. افزایش مقدار لاشبرگ از چند جنبه میتواند سبب افزایش جمعیت صدپایان شود. ایجاد پناهگاه هم برای سهولت شکار و هم جهت حفاظت از خود، جذب و حفظ رطوبت و مساعد شدن دمای محیط با افزایش تجزیه باقیمانده گیاهان توسط تجزیهکنندگان از جمله دلایل افزایش جمعیت است و همچنین این که با مساعد شدن محیط، سایر بندپایان که غذای مصرفی صدپایان را تشکیل میدهند نیز افزایش مییابند، پس در نتیجه آن، جمعیت شکارگرانی چون صدپایان نیز افزایش مییابد. در جنگل سمسکنده، مقدار لاشبرگ در فصل تابستان اندک است، اما با آغاز فصل پاییز و ریزش برگها، مقدار لاشبرگ افزایش مییابد. با افزایش مقدار لاشبرگ جمعیت بیمهرگان تجزیهکننده افزایش مییابد. همچنین، عواملی دیگری همچون: سن درختان جنگل (Grgič and Kos, 2005)، عمق خاک، پوشش گیاه کف جنگل Gongalsky et al., 2008)؛ (Leśniewska et al.,2011 و کیفیت لاشبرگ و خاک (Mohammad Nezhade Kiasari et al., 2011) نیز بر ترکیب و تراکم بیمهرگان خاکزی مؤثر است.
جمعبندی. نتایج بررسی حاضر، نشاندهنده حضور فعال گونههای صدپایان در جنگلهای شمال کشور است. با توجه به پوشش گیاه متنوع جنگلهای هیرکانی، به نظر میرسد که تعداد گونههای گزارش شده در آینده افزایش یابد. علاوه بر این، حضور آنها به احتمال قوی بستگی به جمعیت طعمههای آنها دارد که این طعمهها باید بررسی و معرفی گردند.
سپاسگزاری. نگارندگان از دکتر Huiqin Ma از دانشگاه Hengshui، چین به خاطر شناسایی گونهها و ارسال مقالات با ارزش مرتبط، از آقای مهندس سهراب رادنیا به خاطر همکاری بیدریغ در عملیات نمونهگیری و همچنین، از دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری برای فراهم کردن شرایط انجام این پژوهش قدردانی مینمایند. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مراجع | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
منابع. Attems, C. (1951) Ergebnisse der Österreichischen Iran-Expedition 1949/50. Myriapoden vom Iran gesammelt von der Expedition Heinz Loeffler und Genossen 1949/50. Sitzungsberichte der Österreichischen Akademie der Wissenschaften 160(1): 387-426. Bakhshi, S., Shayanmehr, M. and Yoosefi-Lafooraki, E. (2014) The first record of the genus Allacma Börner and the species Allacma fusca (L.) (Collembola: Sminthuridae) from Iran. Taxonomy and Biosystematics 6(18): 13-18 (in Persian). Barber, A. D. (2009) Littoral myriapods: a review. Soil Organisms 81(3): 735-760. Bartlett-Healy, K., Unlu, I., Obenauer, P., Hughes, T., Healy, S., Crepeau, T., Farajollahi, A., Kesavaraju, B.,Fonseca, D., Schoeler, G., Gaugler, R. and Strickman, D. (2012) Larval mosquito habitat utilization and community dynamics of Aedes albopictus and Aedes japonicus (Diptera: Culicidae). Journal of Medical Entomology 49(4): 813-824. Bonato, L. and Minelli, A. (2009) Diversity in the maxillipede dentition of Mecistocephalus centipedes (Chilopoda, Mecistocephalidae), with the description of a new species with unusually elongate denticles. Contributions to Zoology 78(3): 85-97. Brown, G. G., Pasini, A., Benito, N. P., de Aquino, A. M. and Correia, M. E. F. (2001) Diversity and functional role of soil macrofauna comunities in Brazilian no-tilage agroecosystems: a preliminary analysis. International Symposium on Managing Biodiversity in Agricultural Ecosystems 6: 310-328. Eason, E. H. (1981) On some new and little-known southern Asiatic species of Lithobiidae (Chilopoda: Lithobiomorpha). Insect Systematics and Evolution 12(3): 327-338.Gongalsky, K. B., Gorshkova, I. A., Karpov, A. I. and Pokarzhevskii, A. D. (2008) Do boundaries of soil animal and plant communities coincide? A case study of a Mediterranean forest in Russia. European Journal of Soil Biology 44(4): 355-363. Grgič, T. and Kos, I. (2005) Centipede diversity in differently structured forests in Slovenia. Peckiana 4(1): 49-56. Grgič, T. and Kos, I. (2009) Centipede catch in pitfall traps with leading boards. Acta Biologica Slovenica 52(2): 107-113. Haghdoost, N., Akbarinia, M., Hosseini, S. M. and Kooch, Y. (2011) Conversion of Hyrcanian degraded forests to plantations: Effects on soil C and N stocks. Annals of Biological Research 2(5): 385-399. Hamzeh’ee, B., Naqinezhad, A., Attar, F., Ghahreman, A., Assadi, M. and Prieditis, N. (2008) Phytosociological survey of remnant Alnus glutinosa ssp. barbata communities in the lowland Caspian forests of northern Iran. Pytocoenologia 38: 17-132. Jalali Sendi, J. and Zibai, A. (2011) Agricultural zoology. Guilan University Press, Rasht (in Persian). Johnson, N. F. and Triplehorn, C. A. (2004) Borror and Delong’s introduction to the study of insects. Thomson Press, California. Leśniewska, M., Lesniewski, P. and Szybiak, K. (2008) Effect of urbanization on centipede (Chilopoda) diversity in the WielkopolskaKujawy lawlands of western Poland. Biologia 63(5): 711-719. Leśniewska, M., Mock, A. and Kania, G. (2011) Centipede (Chilopoda) diversity in forest habitat of Ojców National Park. Polish Journal of Environmental Studies 20(3): 581-590. Lewis, J. G. E. and Wranik, W. (1990) On the centipedes of Yemen. Zoology in the Middle East 4(2): 61-70. Marvie Mohadjer, M. R. (2005) Siviculture. University of Tehran Press, Tehran (in Persian). Mazhari, N. (2004) Amarylidaceae. In: Flora of Iran (Eds. Assadi, M., Mozaffarian, V., Khatamsaz, M. and Maassoumi, A. A.) vol. 47. Research Institute of Forests and Rangelands, Tehran (in Persian). Mohammad Nezhade Kiasari, Sh., Saghebe Talebi, Kh., Rahmani, R. and Amoozad, M. (2011) Compared to terrestrial invertebrates diversity in the areas of natural forest and forest plantation in Sari. Quarterly of Science and Natural Resources 6(2): 55-69 (in Persian). Naqinezhad, A., Bahari, S. H., Gholizadeh, H., Esmaeili, R., Hamzeh’ee, B., Djamali, M. and Moradi, H. (2012) A phytosociological survey of two lowland Caspian (Hyrcanian) remnant forests, northern Iran, for validation of some forest syntaxa. Phytologia Balcanica 18(2): 173-186. Paknia, O., Kami, H. Q. and Golnik Mahzar, E. (2005) Reports of new fauna of Chilopoda in Iran. 13th International Conference and 1st International Conference on Iranian Biology, Guilan University, Rasht, Iran (in Persian). Prunescu, C. C. (2010) Class Chilopoda: evolution and environment adaptation. Romanian Journal of Biology 55(2): 113-127. Reisi, S., Jalali, S. G. and Espahbodi, K. (2011) An investigation of genetic variation of (Quercus castaneafolia C. A. Mey) in Neka and Noor forest of Mazandaran using peroxides activities. Taxonomy and Biosystematics 3(7): 11-22 (in Persian). Sayyad, E., Hosseini, S. M., Hosseini, V. and Saleheh Shoushtari, M. H. (2012) Plantations in Dez river floodplain influence soil macrofauna differently. Journal of Water and Soil 26(3): 700-707 (in Persian). Simaiakis, S., Minelli, A. and Mylonas, M. (2004) The Centipede fauna (Chilopoda) of Crete and its Satellite islands (Greece, Eastearn Mediterranean). Israel Journal of Zoology 50: 367-418. Staley, J. T., Hodgson, C. J., Mortimer, S. R., Morecroft, M. D., Masters, G. J., Brown, V. K. and Taylor, M. E. (2007) Effect of summer rainfall manipulations on the abundance and vertical distribution of herbivorous soil macro-invertebrates. European Journal of Soil Biology 43(3): 189-198. Vazirianzadeh, B., Rahmanei, A. H. and Moravvej, S. A. (2007) Two case of Chilopoda (Centipede) biting in human from Ahwaz, Iran. Pakistan Journal of Medical Science 23(6): 956-958. Voigtländer, K. (2005) Habitat preferences of selected central European centipedes. Peckiana 4(1): 163-179. Williams, S. R. (2013) Variation in Lithobius forficatus.The American Naturalist 37(437): 299-311. Yahyapoor, E. and Shayanmehr, M. (2013) Introduction of some Entomobryidae species (Collembola) from different Caspian regions. Taxonomy and Biosystematics 5(15): 15-24 (in Persian). Yosefzadeh, H., Tabari, M., Hosseinzadeh Colagar, A., Assadi, M., Sattarian, A. and Zare, H. (2010) Variation in Leaf Morphology of Tilia spp. of in Hyrcanian forests. Taxonomy and Biosystematics 2(2): 11-24 (in Persian). Zapparoli, M. (2010) Centipedes in relic wetlands of north-eastern Italy: faunestic and ecological remarks (Chilopoda). Gortania Botanica, Zoologia 32: 135-166. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,517 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 628 |