
تعداد نشریات | 43 |
تعداد شمارهها | 1,685 |
تعداد مقالات | 13,846 |
تعداد مشاهده مقاله | 32,821,830 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,972,694 |
جایگاه رودکی در شعر امیر معزّی و دیگر شاعران | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
متن شناسی ادب فارسی | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مقاله 7، دوره 1، شماره 2، تیر 1388، صفحه 89-98 اصل مقاله (127.34 K) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
نویسنده | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
احمدرضا یلمه ها* | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهاقان | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
چکیده | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
رودکی نخستین شاعر بزرگ و کثیرالشعر فارسی دری است. او را استاد شاعران و مقدّم شعرای عجم خواندهاند. تنوع مضامین، تأثیر کلام، انسجام، لطافت و متانت سخنان رودکی باعث شد تا اشعار وی از همان آغاز مورد توجه بسیاری از شعرا و سرایندگان واقع شود و بسیاری از اشعار او را تضمین کرده، یا مضامین وی را در اشعار خویش بیاورند.قدیمترین جایی که از رودکی یاد شده است، دیوان اشعار فرخی سیستانی و امیر معزّی نیشابوری است. نگارنده در این مقاله بر آن است تا نگرش معزّی درباره رودکی، تضمین اشعار و برخی از مضامین مشترک بین اشعار رودکی و امیر معزّی را تبیین نماید. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
کلیدواژهها | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
رودکی؛ دیوان؛ تضمین؛ مضمون؛ معزّی | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
اصل مقاله | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مقدمه:رودکی استاد شاعران و پیشوای شاعران پارسی زبان در آغاز قرن چهارم هجری است. اهمیت وی در تکامل شعر فارسی دری سبب شده که وی را بحق پدر شعر فارسی و سلطان شاعران نامند و جمله شاعران پس از وی به استادی و بزرگی او اقرار کنند و شیوة کلام او را مورد توجه قرار داده، از وی به نیکی یاد کنند. شعر رودکی شعری است ساده، نرم، روان، لطیف و به دور از ناهمواریها. وی با خواننده ساده و صریح و صمیمی سخن میگوید. به همین سبب کلامش از تأثیر خاصی بهره دارد و علاوه بر مضامین عمدة اشعار (از قبیل مدیحه، غزل، توصیف، مرثیه، زهد، وعظ و اخلاق)، انسجام و متانت و لطافت کلام وی، این تأثیر را بیشتر می نماید. علاوه بر آن، از غالب اشعار وی روح طرب و شادی و عدم توجه به آنچه باعث اندوه و سستی میشود، مشهود است. به جهت تأثیر کلام و تنوع مضامین، شعر او از آغاز مورد توجه بسیاری از شاعران واقع شد. عوفی در لباب الالباب مینویسد: «گویند سه کس از شعرا در سه دولت اقبالها دیدند و قبولها یافتند؛ چنانکه کس را آن مرتبه نبود. یکی رودکی در عهد سامانیان و عنصری در دولت محمودیان و معزّی در دولت سلطان ملکشاه (عوفی: 1906م: 301 ). رودکی از جمله شعرایی است که در میان معاصران و نیز شاعران پس از خود، شهرتی بسزا داشته؛ به طوری که بسیاری از اشعار او را تضمین نموده و یک یا چند بیت از اشعار او را بر سبیل تمثل و عاریت آوردهاند؛ از جمله غضایری رازی، مسعود سعد سلمان، دیوان عثمان مختاری، سوزنی سمرقندی، معروفی بلخی، فرخی سیستانی و خاقانی. استاد نفیسی مینویسد: «شعر رودکی در ذهن هر شاعر بزرگ ایرانی بوده است و در حکم مطردات و بدیهیات نخستین به شمار میرفته و اگر شعرای دیگر همان مضامین را آوردهاند، چیزی از شؤون ایشان نمیکاهد، بلکه ثابت میکند که در آثار اسلاف خویش تتبع داشته اند.» (نفیسی، 1336: 451) علاوه بر تضمین، بسیاری از مضامین شعری رودکی در اشعار ابوشکور بلخی، فردوسی، مسعود سعد سلمان، قطران تبریزی، عنصری بلخی، دقیقی، سنایی، کسایی، ازرقی، رشید وطواط، مولوی، و نیز شاعرانی چون ظهیر فاریابی، عطار، سعدی، خواجو، اوحدی، ابنیمین و حافظ دیده میشود. درباره هر یک از شاعران و میزان تأثیر و تأثرات هر کدام تحقیقاتی صورت گرفته، پژوهشهای فراوان دیگری نیز باید صورت گیرد. نگارنده در این مقاله سعی دارد درباره رابطه رودکی و معزّی، و نگاه معزّی درباره اشعار رودکی، همچنین تضمین اشعار و مضامین مشترک میان اشعار رودکی و امیر معزّی مطالبی را بیان کند. امیر معزّی در اثنای ابیات، از بسیاری از شاعران از جمله دقیقی توسی، فردوسی، فرخی سیستانی، عنصری و بسیاری از شاعران هم عصر خود یاد میکند و بسیاری از اشعار آنها را تضمین و یا اقتفا کرده است. یکی از شاعرانی که با دیدة احترام به او می نگریسته، همیشه اشعار و شیوة شاعری وی را میستاید، رودکی است. امیر معزّی نخستین شاعری است که به استقبال شعر رودکی رفته است و از گزارشی که نظامی عروضی در مقالت دوم از چهار مقاله نقل میکند، معلوم میشود که تتبع قصاید رودکی توسط معزّی مشهور بوده است. نظامی عروضی مینویسد: «و از عذب گویان و لطیف طبعان عجم یکی امیر الشعرا معزّی بود که شعر او در طلاوت و طراوت به غایت است و در روانی و عذوبت به نهایت. زینالملک ابوسعد هندوبن محمد بنهندوالاصفهانی از وی درخواست کرد که آن قصیده را جواب گوی. گفت نتوانم. الحاح کرد. چند بیت بگفت که یک بیت از آن بیتها این است:
هر چند بیت مزبور در میان دیوان چاپی اشعار معزّی حتی نسخ خطی نیز موجود نیست، لیکن مسلم است که اشعار رودکی بسیار مشهور بوده و امیر معزّی و دیگران از آن استقبال کردهاند. علاوه بر معزّی، سنایی غزنوی نیز غزلی به همین وزن و قافیه دارد و در آن دو بیت و دو مصراع رودکی را تضمین کرده و به نام وی نیز تصریح کرده است:
و مولوی نیز با این اشعار رودکی آشنا بوده و غزلی به همین وزن و قافیه سروده است:
داوری شاعران درباره رودکیچنانکه مشهود است، اشعار رودکی در میان شاعران شعر فارسی مقام خاصی داشته است و بسیاری از بزرگان شعر فارسی از وی به استادی نام برده و خود را شاگرد و پیرو او شمرده اند: از جمله عنصری که خود در مدیحه سرایی از امیران است، در وصف او گفته است:
دقیقی توسی با آن همه توانایی در شعر، در وصف رودکی می گوید:
همو در جای دیگر چنین گوید:
«شهید بلخی در مدح رودکی گوید:
معروفی بلخی نیز رودکی را سلطان الشعرا خوانده، می گوید:
امیر معزّی نیز در قصیده ای با مطلع:
در ضمن مدح ملکشاه سلجوقی و وزیرش نظام الملک طوسی چنین گوید:
و نیز معزّی در قصیده ای بدین مطلع:
در مدح سلطان سنجر بن ملکشاه چنین گوید:
امیر معزّی در قصیده ای دیگر با مطلع:
در مدح قوام الملک صدرالدین محمد چنین گوید:
تضمین شعر رودکیبا تتبع در دواوین شعرای پیشین می توان بسیاری از اشعار رودکی را در اشعار آنها یافت که خود دلیلی بر شهرت و اهمیت شعر رودکی در میان شاعران پس از وی است. بسیاری از اشعار رودکی را در میان قصاید شعرایی، چون غضایری رازی، مسعود سعد، دیوان عثمان مختاری، سوزنی سمرقندی، معروفی بلخی، فرخی سیستانی و خاقانی شروانی می توان یافت. مسعود سعد، شاعر قرن پنجم، در قصیدهای با مطلع:
در مدح ابوالملوک ارسلان بن مسعود غزنوی، یک مصراع از رودکی را در مدیحه تضمین کرده، گوید:
فرخی سیستانی، شاعر شهیر قرن پنجم در قصیده ای با مطلع:
بیتی از رودکی را در اثنای قصیده ای که در مدح خواجه ابوالقاسم بن حسن سروده، چنین تضمین کرده است:
از جمله شاعرانی که بسیاری از اشعار رودکی را تضمین کرده و یک یا چند بیت از اشعار او را در بین اشعار خویش آورده، سوزنی سمرقندی است. سوزنی قصیده ای خطاب به فرزند خویش دارد؛ بدین مطلع:
در ادامه قصیده گوید:
سوزنی سمرقندی در قصیدهای دیگر به مطلع:
در مدیحه بیتی از رودکی را تضمین کرده، چنین میسراید:
پیداست که قصیده مزبور از مشهورترین قصاید رودکی بوده که یکی از ابیات این قصیده را سوزنی سمرقندی و یکی دیگر از مصاریع آن را، معروفی بلخی، شاعر قرن چهارم، تضمین کرده، چنین سراید:
متأسفانه غیر از بیتی که سوزنی سمرقندی از رودکی تضمین کرده (و نیز مصراع موجود در شعر معروفی بلخی) از قصیده مزبور تنها دو بیت دیگر در دست است و آن دو بیت چنین است:
و شبیه این ابیات از رودکی در دیوان شاعران دیگر فراوان است که اینها خود غنیمتی است محفوظ، چرا که بسیاری از این اشعار در دیگر نسخ خطی دیوان رودکی محفوظ نمانده و تنها ابیاتی از آن در بخش ابیات پراکنده دیوان رودکی ضبط گردیده است. امیر معزّی نیشابوری قصیدهای دارد بدین مطلع:
در مقطع قصیده مزبور چنین گوید:
که مصراع اخیر از رودکی است و این مصراع در دیوان عثمان مختاری شاعر قرن پنجم تضمین شده است. عثمان مختاری در قصیده ای با مطلع:
در مدح ملکشاه بویهی در مقطع قصیده چنین گوید:
استاد نفیسی می نویسد: « اگر چه به اسم رودکی تصریح نکرده است، ولی جز رودکی از متقدمان مختاری، شاعری دیگر نیست که شایسته لقب و عنوان استاد عجم باشد. وانگهی در دواوین بزرگان شعرای پیش از عثمان مختاری نیز این بیت نیست و شک نمی ماند که این بیت از رودکی است که عثمان مختاری تضمین کرده است». (نفیسی: 1382: 449 ). استاد همایی نیز در توضیح « استاد عجم » در حاشیة بیت مزبور در دیوان عثمان مختاری چنین مینویسد: «مقصود رودکی است که بیت بعد را از وی تضمین کرده است » (حواشی همایی بر دیوان عثمان: 77). بدین ترتیب، مصراعی که معزّی در مقطع قصیده مورد بحث آورده (ای جان همه عالم با جان تو پیوند) از یکی از قصاید معروف رودکی بوده که عثمان مختاری و امیر معزّی هر دو به اقتفای آن قصیده رفته و مصراع مذکور را تضمین کرده اند. امیر معزّی در قصیده ای دیگر با مطلع:
در مدح یکی از پسران ملکشاه سلجوقی چنین گوید:
بیت مزبور از ابیات مشهور رودکی بوده که امیر معزّی آن را در اثنای قصاید خود تضمین کرده است. امیر معزّی قصیده ای در مدح سلطان سنجر دارد، بدین مطلع:
در اثنای قصیده چنین گوید:
و منظور از «شاعر تیره چشم روشن بین» رودکی سمرقندی است که معزّی همیشه در اشعار خویش وی را ستوده است. معزی قصیدهای دارد، بدین مطلع:
در مدیحه قصیده مزبور چنین گوید:
و این بیت از معروفترین اشعار رودکی بوده است؛ چرا که عثمان مختاری نیز در قصیدهای دیگر بدین مطلع، همین بیت را تضمین کرده است:
در مدیحه قصیده چنین گوید:
مضامین رودکی در شعر امیر معزّی:بسیاری از مضامین رودکی در اشعار امیر معزّی یافت میشود که دلیلی است بر شهرت شعر رودکی و نیز تتبع معزّی در دیوان وی. به چند نمونه از آنها اشاره می شود:
چنین مضمونی در دیگر اشعار رودکی مشهود است:
مضمون یاد شده را معزّی چنین پرورده است:
این مضمون در بسیاری از ابیات دیوان امیر معزّی به چشم میخورد؛ از جمله:
این مضمون را معزّی چنین پرورده است:
شبیه این مضمون را میتوان در دیوان امیر معزی یافت؛ بدین وصف:
این مضمون به گونههای مختلف در اشعار امیر معزّی یافت میشود؛ از جمله:
و در دیوان اشعار امیر معزّی میخوانیم:
و معزّی چنین گوید:
این مضمون رودکی که به صورت مثل نیز درآمده، به گونههای مختلف در اشعار امیر معزّی دیده میشود؛ از جمله:
نتیجهگیری:بنابر آنچه گذشت، میتوان نتیجه گرفت که:1ـ شهرت رودکی باعث شده بسیاری از اشعار او مورد توجه سرایندگان پس از وی واقع شود. 2ـ بسیاری از ابیات رودکی به گونه تضمین در دواوین شعرای پیشین باقیمانده است. 3ـ با توجه به اینکه شعر رودکی در ذهن هر شاعر بزرگ ایرانی بوده، بسیاری از مضامین شعر رودکی در اشعار شعرای پس از وی یافت میشود. 4ـ نخستین شاعری که به استقبال شعر رودکی رفته، امیر معزّی نیشابوری است. 5ـ با تحقیق و تتبع در دیوان امیر معزّی در می یابیم که بسیاری از ابیات به گونهای تضمین شده است و نیز موارد فراوانی از مضامین رودکی در دیوان معزّی یافت میشود که خود دلیلی است بر شهرت رودکی و تتبع معزّی در دیوان وی.
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مراجع | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1- اداره چی گیلانی، احمد: شاعران همعصر رودکی، بنیاد، موقوفات محمود افشار، تهران، 1370. 2- امامی، نصرالله: استاد شاعران رودکی، جامی، تهران، 1383. 3- براگینسکی، ی: کلیات رودکی سمرقندی، پدر شعر فارسی، با مقدمه نصرالله نوح، فخر رازی، تهران 1363. 4- برومندسعید، جواد: دیوان رودکی، نگاهی نو به زندگی و احوال وی، کرمان: عماد کرمانی، 1379. 5- دانش پژوه، منوچهر: دیوان رودکی، توس، تهران، 1373. 6- دبیرسیاقی، محمد: پیشاهنگان شعر فارسی، جیبی، تهران، 1356. 7- دقیقی توسی، ابوعلی: دیوان، به کوشش سیدمحمد دبیرسیاقی، موسسه مطبوعات علمی، تهران، 1342. 8- رادفر، ابوالقاسم:کتاب شناسی آثار رودکی، موسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی، تهران، 1386. 9- سنایی غزنوی، ابوالمجد: دیوان، به سعی و اهتمام مدرس رضوی، انتشارات سنایی، 1354. 10- سوزنی سمرقندی، محمدبن علی: دیوان، تصحیح ناصرالدین شاه حسینی، انتشارات امیرکبیر، تهران، 1338. 11- صفا، ذبیح الله: تاریخ ادبیات ایران، انتشارات فردوس، تهران، 1372. 12- علی پور، منوچهر : دیوان رودکی به همراه شرح کامل دشواریها، تیرگان، تهران، 1387. 13- عنصری بلخی، ابوالقاسم: دیوان، به کوشش سیدمحمد دبیرسیاقی، مؤسسه مطبوعات علمی، تهران،1363. 14- عوفی، محمد: لباب الالباب، به کوشش ادوارد براون، لیدن، 1906 م. 15- فرخی سیستانی، علیبن جولوغ: دیوان اشعار، به کوشش محمددبیرسیاقی، زوّار، تهران،1371. 16- فروزانفر، بدیع الزمان: تاریخ ادبیات ایران، به کوشش عنایت الله مجیدی، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تهران،1383. 17- مختاری غزنوی، عثمان: دیوان اشعار، به کوشش جلالالدین همایی، انتشارات علمی و فرهنگی، تهران، 1382. 18- معزّی نیشابوری، ابوالمحمد: کلیات دیوان اشعار، تصحیح محمدرضا قنبری، انتشارات زوار، تهران، 1385. 19- مولوی، جلال الدین: کلیات دیوان شمس، تصحیح بدیع الزمان فروزانفر، انتشارات نگاه، تهران، 1372 . 20- نظامی عروضی، احمدبن عمر: چهارمقاله، تصحیح علامه قزوینی، با شرح لغات دکتر معین، انتشارات جامی، تهران، 1372. 21- نفیسی، سعید: محیط زندگی و احوال و اشعار رودکی، اهورا، تهران، 1336. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,200 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 396 |