پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 43 |
| تعداد شماره‌ها | 1,651 |
| تعداد مقالات | 13,405 |
| تعداد مشاهده مقاله | 30,240,849 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,084,272 |
بررسی پدیده نشست زمین و شکستگیهای موجود در منطقه رستاق جنوب میبد | ||
| جغرافیا و برنامه ریزی محیطی | ||
| مقاله 10، دوره 22، شماره 3، آذر 1390، صفحه 155-166 اصل مقاله (762.24 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| نویسنده | ||
| احمدعلی زارع مهرجردی* | ||
| استادیار ژئومورفولوژی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد میبد، میبد، ایران* | ||
| چکیده | ||
| بر اساس نظریه زمین شناسان و دانشمندان سازه و متخصصین آبهای زیرزمینی، برای نشست زمین و به دنبال آن گسیختگی و شکست، دو عامل ژئوتکتونیکی و تکتونیک بیان شده است. در مطالعه منطقه رستاق که در فاصله 35 کیلومتری شمال غربی یزد با بیش از 13 روستا قرار دارد این دو موضوع بررسی گردید. دشت یزد ـ اردکان با طول 60 کیلومتر و عرض متوسط 15 کیلومتر بین شهرهای یزد و اردکان واقع است. سفره آب زیرزمینی رستاق بخشی از سفره بزرگ دشت یزد- اردکان است. میزان افت سفره رستاق طی بیست سال گذشته 4/15 متر بوده است و سطح زمین در این محدوده بین 120-50 سانتیمتر نشست کرده است. بنابراین، پدیده نشست زمین در منطقه رستاق جنوب میبد به منظور تعیین علل نشست و روشهای کنترل و اندازه‌‌گیری آن مورد بررسی قرار گرفت. پس از مرحله جمع‌آوری اطلاعات، طی بازدید‌های صحرایی و با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای محدوده گسترش نشست زمین و جنس آبرفت‌ها در منطقه مورد مطالعه قرار گرفت. مناطق دارای بیشترین شکستگی نیز مشخص و با استفاده از کمپاس برانتون امتداد شکستگی‌هایی که دارای حداکثر طول و بیشترین امتداد بودند، برداشت گردید و مختصات آنها به کمک GPS تعیین گردید. با بکار گیری دیاگرام اشمیت قطب آنها ترسیم و برای تعیین وضعیت و تحلیل شکستگی‌ها با استفاده از نرم افزار Wintek نمودار نقطه‌ای قطب‌ها به نمودار منحنی تراز تبدیل گردید. توزیع و امتداد درزه‌ها روی دیاگرام گل سرخی، با استفاده از نرم افزار flac ترسیم شد. با استفاده از ستون چینه‌شناسی چاههای آب حفر شده، جنس رسوبات موجود از قسمت‌های سطحی تا لایه آبدار، شناسایی و اطلاعات مربوط به سطح آب زیرزمینی در چاههای پیزومتر منطقه جمع آوری و دسته بندی و چندین نمونه برای آنالیز عناصر اصلی و تعیین جنس خاک ارسال گردید. نتایج نشان می‌دهد که برداشت از سفره عمیق رستاق و اردکان موجب کاهش فشار پیزومتریک حدود3 متر در سال شده است. این کاهش فشار موجب بر هم خوردن تعادل و افزایش فشار حاصل از بار رسوبات بالایی سفره شده است به طوری که تخلخل رسوبات با جور شدگی مجدد کاهش یافته و در اثر افزایش تراکم، فرونشست حاصل شده است که در رستاق و رکن آباد به ویژه دراطراف چاههای بهرهبرداری با رشد ظاهری لوله جدار مشخص میشود. ترکهای به وجود آمده دارای امتداد NW-SE است که با امتداد اصلی دشت یزد- اردکان مطابقت دارد. نظر به این که در منطقه مورد مطالعه بیشتر شکستگی‌ها دارای ساز و کار و روند مشخصی هستند، نمیتوان نشست زمین را عامل اصلی به وجود آورنده آنها دانست. به طور کلی، شکستگیهای موجود در منطقه رستاق تحت تاثیر دو عامل نشست و عوامل تکتونیکی ناشی از فعالیت گسلهای فعال منطقه ایجاد شدهاند. گسلهای نائین بافت وخرانق به صورت دو گسل موازی امتداد که نقش یک زون برشی را ایفا می‌کنند و باعث ایجاد شکستگی در رس‌ها می‌شوند و افت آب زیرزمینی باعث نشست زمین و توسعه شکستگی‌ها در منطقه می‌شوند. اصلاح روشهای مدیریت منابع آب، تغییر روشهای آبیاری و تغذیه مصنوعی به عنوان روشهای کنترل نشست در منطقه توصیه میشود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| نشست زمین؛ رستاق؛ جنوب میبد؛ سفره آب زیرزمینی | ||
| مراجع | ||
|
اخوان طباطبایی، سید مهدی، (1365)، بررسی نشست زمین در دشت یزد- اردکان. رحمانیان، داوود، (1364)، نشست زمین و ایجاد شکاف بر اثر تخلیه آبهای زیر زمینی کرمان، مجله آب، شماره 5، آذر 1364. زارع مهرجردی، احمد علی، اسلامی زاده، عزت، سامانی راد، شهرام، (1386)، طرح بررسی پدیده نشست زمین در منطقه رستاق جنوب میبد به منظور تعیین علل نشست و روشهای کنترل و اندازه‌‌گیری آن(1386). زارع مهرجردی، احمد علی، (1373)، تحلیل دگرشکلی گسل دهشیر – بافت در عرض جغرافیائی 32- 30/32، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم پایه دانشگاه تربیت مدرس (1373). زارع مهرجردی، احمد علی، (1382)، تکتونیک جنبا و الگوی دگرریختی گستره البرز باختری (بین طولهای جغرافیائی 49 تا 30/50 خاوری، پایان نامه دکتری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات.( 1382). عالمی، افشین، (1376)، بررسی پدیده نشست وگسیختگی سطح زمین بر اثر استخراج آبهای زیر زمینی، سمینار کارشناسی ارشد، مهندسی مکانیک خاک وپی، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه تربیت مدرس (1376). فیضنیا، سادات، (1371)، جزوه درسی سازندههای دوران چهارم، کارشناسی ارشد گروه احیای مناطق خشک و بیابانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، 208 صفحه. گزارشات مختلف شرکت سهامی آب منطقهای استان یزد. Houzer, T.L. (1988), Man-induce Land subsidence, Review in engineering geology volume VI the Geological society of America In oxford clay, Geoteghnigue, 29, 35-46. Moore, J.F.A.and Long Worth, T. (1979), Hydraulic Uplift at the base of a deep encavation
MurreLL, S.A.F. (1977), Natural Faulting and the Mechanics of brittle shcar failure J.Geol.Soc.133, 175-90.
Penman, A.D.M. (1978), Ground water and foundations, (in foundation Engineering in Difficult Ground), Bell, F.G(Ed), Butter worths, London, 204-25.
PoLAND, J.F.and Davis, G.H. (1963) Land subsidamce due to the remoual of flwds, Reviewsin engg geol,.Geol. soc.am, 190-269
Sherade.j, dunniga, L, Decker, R ASTMSTP P.P 3-12some engineering problems With Dispersive Clay. (1977)
Skempton, A.w. (1966). Some observation on tectonic shear zone, proc.lstint. Conf. rock mech., Lisbon, 1,329-55.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 924 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 782 |
||