تعداد نشریات | 43 |
تعداد شمارهها | 1,659 |
تعداد مقالات | 13,576 |
تعداد مشاهده مقاله | 31,257,706 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,310,745 |
بررسی پایداری منابع بوم شناختی با استفاده از شاخص جای پای بومشناسی: مورد ایران | ||
جغرافیا و برنامه ریزی محیطی | ||
مقاله 7، دوره 22، شماره 1، خرداد 1390، صفحه 97-106 اصل مقاله (372.12 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسندگان | ||
محمدحسین سرایی* 1؛ عبدالحمید زارعی فرشاد2 | ||
1دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه یزد، یزد، ایران* | ||
2دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامهریزی شهری ، دانشگاه یزد، یزد، ایران | ||
چکیده | ||
جایپای بومشناختی یک ابزار ارزیابی میزان ارتباط انسان با طبیعت است. این شاخص، کیفیت نیازهای یک گروه انسانی را که با مقدار مشخصی از سطح زمین و آب، به تولید منابع مصرفی و دفع مواد زائد حاصل از زندگی خود اقدام میکند، اندازهگیری مینماید. جای پای بوم شناختی، مقایسه جامعی از تقاضا و مقدار عرضه منابع طبیعی ارائه میدهد. در ارزیابیهای جایپای بومشناختی، جایپای بومشناختی واقعی یک منطقه(مانند: شهر، کشور و غیره) با جای پای بوم شناختی بالقوهای که برای پایداری آن منطقه مورد نیاز خواهد بود، سنجیده میشود. مدیریت منابع طبیعی به توانایی و سرعت تجدید آن منابع در راستای توسعه پایدار مربوط میشود. هم اکنون جایپای بومشناختی به عنوان یک شاخص توسعه پایدار به طور گسترده پذیرفته شده است. کشورها، شهرها یا سازمانها با سنجش مقدار جایپای بومشناسی شان میتوانند پایداری فعالیتهایشان را ارزیابی کنند. تاکنون تخمینهای بسیاری از مقدار جایپای بومشناختی در سطوح مختلف جهانی، ملی و منطقهای ارائه شده است. کاهش جای پای بوم شناختی یک جمعیت یا سازمان اساساً به تغییر در رفتار افراد مربوط میشود. کاهش جای پای بوم شناختی یک شخص یا یک فعالیت ویژه، ممکن است به واسطه تغییر در مواردی، نظیر: منابعی که مصرف شدهاند، چگونگی به وجود آمدن مواد زائد و نوع غذای مصرف شده باشد. چنین جای پایهای بومشناختی ناشی از اختلاف بین کشورها در مراحل مختلف توسعه اقتصادی و خصوصیات جغرافیایی مختلف آنها است. ما در این پژوهش به دنبال این هستیم تا منابع بومشناختی ایران را از انقلاب اسلامی تا سال 1380 بررسی کنیم. با بررسیهای و همچنین آمارهای ارائه شده، مشخص گردید که منابع اکولوژیک در ایران به صورت ناپایدار استفاده شده است. | ||
کلیدواژهها | ||
شاخص جایپای بومشناختی؛ توسعه پایدار؛ منابع بومشناختی؛ ایران | ||
مراجع | ||
اداره کل محیط زیست کرمان، (1377)، کاهش آسیبهای محیطی، پیش شرط دستیابی به توسعه پایدار، فصلنامه علمی سازمان حفاظت محیط زیست، شماره 2. ارجمندنیا، اصغر، (1380)، جای پای بوم شناختی رهیافتی نو در ارزیابی تاثیر انسان بر محیط زیست، فصلنامه مدیریت شهری، شماره 6. آسایش، حسین، (1381)، اصول و روشهای برنامه ریزی روستایی، انتشارات پیام نور، تهران. براون، لستر و همکاران، (1369)، جهان در آستانه سال 2000، ترجمه مهرسیما فلسفی، سروش، تهران. پاپلی یزدی، محمد حسین و محمد رضا ابراهیمی،(1383)، نظریههای توسعه روستایی، سمت، تهران. خالصی، محمود و حمیدرضا پارسی، (1374)، ارزیابی اثرات توسعه، محیط شناسی، شماره 17. رحیمی، حسن، (1383)، جغرافیا و توسعه پایدار، اقلیدس، مشهد. شکویی، حسین، (1377)، جغرافیای کاربردی و مکتبهای جغرافیایی، آستان قدس رضوی، چاپ چهارم، مشهد. صرافی، مظفر،(1379)، شهر پایدار چیست؟ فصلنامه مدیریت شهری، شماره4. گودرزی، مسعود، (1379)، توسعه پایدار منابع زیستی، مطالعه موردی حوزه سد کرخه، فصلنامه علمی سازمان حفاظت محیط زیست، شماره 30. مطیعی لنگرودی، حسن، (1382)، برنامه ریزی روستایی با تاکید بر ایران، جهاد دانشگاهی مشهد، مشهد.
Costanza, R. (2000). Forum: the ecological footprint. Ecological Economics, 32, 341-344.
Hammond, Geoffrey. (2005). ‘People, Planet and Prosperity’: The Determinants of Humanity’s Environmental Footprint. Natural Resources Forum, 1-29.
Herendeen, R. A. (2000). Ecological footprint is a vivid indicator of indirect effects. Ecological Economics, 32, 357–358.
Lenzen, M, & Murry, S. (2003). The ecological footprint, issues and trends, the University of Sydney, the university of Sydney press, p6.
Moffatt, I. (2000). Ecological footprints and sustainable development. Ecological Economics, 32, 359–362.
Parkin, S. (2000). Sustainable development: the concept and the practical challenge. Proceedings of the Institution of Civil Engineers, Civil Engineering, 138, 3-8.
Parker, P. (1998). An environmental measure of Japan’s economic development: the ecological footprint. Geographiche Zeitschirft, 86, 106-119.
Rapport, D.J. (2000). Ecological footprints and ecosystem health: complementary approaches to a sustainable future. Ecological Economics, 32, 367–370.
Ryu,H.C. (2005). Modeling the Per Capita Ecological Footprint for Dallas County, Texas: Examing Demographic, Environmental Value, Land-use, And Spatial Influences. Dissertation of P.H.D. Texas University. 18.
Simmons, C. & Chambers, N. (1998). ‘Footprinting UK households: how big is your ecological garden? Local Environment, 3(3), 355-362.
Van den Burgh, J, &Verburggen, H. (1999). Spatial sustainability, trade and indicators: an evaluation of the Ecological Footprint. Ecological Economics, 29, 61- 72.
Van Kooten, G, & C, Bulte, E.H. (2000). The ecological footprint: useful science or politics. Ecological Economics, 32, 385– 389.
Van Vuuren, D. P, & Smeets, E. M. W. (2000). Ecological footprints of Benin, Bhutan, Costa Rica and the Netherlands. Ecological Economics, 34, 115–130.
Vergoulas, George & Simmons, Craig. (2004). an ecological footprint analysis of Essex - East England. Essex County Council. 22.
WWF. (2002). Living Planet Report 2002. World Wildlife Fund for Nature.
Zhang, Ying. (2005). the Change of Ecological Footprint and Its Effect on Sustainable Development in Beijing of China. Chinese Business Review, 4, No.10, 1-13.
Barrett, J & Cherret, N & Birch, R. (2001). Exploring the Application of the Ecological Footprint to Sustainable Consumption Policy. University of York, 234-247.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 981 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,127 |