پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 43 |
| تعداد شماره‌ها | 1,673 |
| تعداد مقالات | 13,654 |
| تعداد مشاهده مقاله | 31,576,306 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,474,231 |
مطالعه تشریحی برگ و ساقه گونه‌های جنس Ornithogalum از تیره Hyacinthaceae در ایران | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| تاکسونومی و بیوسیستماتیک | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| مقاله 6، دوره 5، شماره 15، شهریور 1392، صفحه 49-66 اصل مقاله (711 K) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| نویسندگان | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| طاهر نژادستاری1؛ سید محمد مهدی حمدی* 2؛ فاطمه حیدریان1؛ مصطفی اسدی3 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1گروه زیست‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 2گروه زیست‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد رودهن، رودهن، ایران | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 3بخش تحقیقات گیاه‌شناسی، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، ایران | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| چکیده | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| در این پژوهش، آناتومی برگ و ساقه 11 گونه از جنس Ornithogalum از تیره Hyacinthaceae در ایران بررسی شده است. نمونه‌های گیاهی جمع‌آوری شده در محلول تثبیت‌کننده قرار گرفته، سپس برش‌های متعددی از آنها با دست تهیه شد که پس از رنگ‌آمیزی با رنگ‌های سبز متیل و کارمن و تهیه اسلاید، با میکروسکوپ نوری مطالعه شد. ویژگی‌های تشریحی مختلفی نظیر شکل مقطع ساقه، تعداد لایه‌ها، ضخامت و شکل سلول‌های بافت اسکرانشیم، ضخامت و تعداد غلاف‌های آوندی ساقه و نیز تعداد لایه، ضخامت و شکل سلول‌های بافت مزوفیل، ضخامت و تعداد غلاف‌های آوندی، سلول‌های پارانشیمی حفره‌ای (لاکونا)، تراکم روزنه در اپیدرم زیرین برگ، بررسی شدند. از این میان، صفاتی چون شکل مقطع ساقه، وجود کُرک، ضخامت لایه اسکرانشیم پوستی و تعداد غلاف‌های آوندی ساقه، شکل و ضخامت لایه مزوفیل، سلول‌های پارانشیمی حفره‌ای، تعداد و ضخامت دستجات آوندی و اندیس روزنه اختلاف‌های عمده‌ای را در میان گونه‌ها نشان دادند. صفات تشریحی برگ و ساقه صفات مناسبی برای جداسازی گونه‌ها در جنس Ornithogalum هستند. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| کلیدواژه‌ها | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| تیره Hyacinthaceae؛ جنس Ornithogalum؛ آناتومی برگ؛ آناتومی ساقه | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| اصل مقاله | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
مقدمه جنس Ornithogalum گیاهی علفی، پیازدار و چندساله است که انتشار وسیعی در اروپا، آسیا، آفریقا و ماداگاسکار دارد و حدود 200-250 گونه از آن در دنیا گزارش شده است (Manning et al., 2007; Martinez-Azorin et al., 2010). این جنس، مطابق با جدیدترین رده‌بندی مولکولی متعلق به تیره Hyacinthaceae است (APG, 2003; Manning et al., 2009)، تیره‌ای تک نیا با 700-900 گونه که در راسته Asparagals قرار می‌گیرد (Leszek and Czarna, 2008). جنس Ornithogalum توسط کارل لینه (Linnaeus, 1753) در کتاب Species Plantarum با 12 گونه و در فلور ایران (Parsa, 1950) با 19 گونه و 8 واریته از ایران معرفی شده است. در حالی که Rechinger (1990) در فلورا ایرانیکا این جنس را با سه زیرجنس و 17 گونه معرفی کرده است که از این تعداد 12 گونه آن در ایران پراکنش داشته، سه گونه انحصاری ایران است. با توجه به این موضوع که گیاهان برای سازش با شرایط مختلف محیطی تغییراتی در خود ایجاد می‌کنند، این تغییرات در مورفولوژی، فیزیولوژی، بافت‌شناسی و حتی در سطح سلول نیز رخ می‌دهد، بنابراین، مطالعه آناتومی می‌تواند سیر تغییرات در گیاه را مشخص کند. اصولاً ساختارهای درونی تک‌لپه‌ای‌ها تنوع و تغییرات بیشتری نسبت به دولپه‌ای‌ها دارند. بنابراین، این صفات تا حدود زیادی تنوع بین گونه‌ها را مشخص می‌کند (Cutter and Arnold, 1973). Ciler و همکاران (2011) با مطالعه بر روی برگ و ساقه دو گونه O. nutansوO. bouncheanum مشخص کردند که این دو گونه اختلاف‌های عمده‌ای از نظر صفات تشریحی برگ دارند در حالی که ویژگی‌های یکسانی در ساقه داشتند. Moret و همکاران (1991) بیان داشتند شناسایی اعضای جنس Ornithogalum اغلب مشکل و پیچیده است، به ویژه اگر صرفاً بر پایه ویژگی‌های ریخت‌شناسی باشد. به چند دلیل: یکی این که تنوع درون گونه‌ای بالایی دارد و مورفولوژی اعضای این جنس وابستگی شدید به محیط و زیستگاهشان دارد و دیگر این که اغلب نمونه‌های موجود در هرباریوم به طور مطلوب حفظ نمی‌شوند. مجموعه این عوامل محققان علم تاکسونومی را با مشکل مواجه کرده است. هدف از پژوهش حاضر، به دست آوردن اطلاعات بیشتر در زمینه آن دسته از صفات تشریحی است که موجب تفکیک و جدایی گونه‌ها می‌شوند و در علم تاکسونومی اهمیت دارد.
مواد و روش‌ها گونه‌های مختلف جمع‌آوری شده، نمونه‌های هرباریومی بر اساس فلورا ایرانیکا (Rechinger, 1990)، فلور شوروی (Komarov, 1968) و فلور ترکیه (Davis, 1984) شناسایی شدند و از نظر صفات تشریحی ساقه و برگ بررسی شدند (جدول 1). برای مطالعات تشریحی، سه جمعیت از هر تاکسون انتخاب شد و قسمت‌های مختلف نمونه‌ها از یک بخش ثابت نمونه‌برداری و در محلول اتانول 70 درصد و گلیسیرین با نسبت 3:1 به مدت 15 روز نگهداری شده، سپس برش‌گیری دستی و رنگ‌آمیزی توسط کارمن زاجی و آبی متیل انجام شد. نمونه‌ها با میکروسکوپ نوری Olympus (مدل BX-40) و با دوربین دیجیتال canon عکس‌برداری شدند. برای محاسبه اندیس روزنه از رابطه زیر استفاده شد (Cutter and Arnold, 1973).
جدول 1- گونه‌های مطالعه شده و مشخصات رویشگاه آنها. IAUGH= هرباریوم دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار؛ TARI= هرباریوم مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور.
مشاهدات نتایج حاصل از بررسی آناتومی برش عرضی ساقه، برگ و تیپ‌های روزنه در گونه‌های مختلف جنس Ornithogalum عبارتند از (شکل‌های پیوست‌های 1-6):
O. arcuatum Stev.. ساقه: در گونهO. arcuatum مقطع عرضی ساقه دایره‌ای، سلول‌های اپیدرم تک لایه‌ای مستطیلی‌شکل، دارای کوتین ضخیم در بخش خارجی سلول‌های اپیدرم، بدون کُرک، دارای پارانشیم مغز و 30 دسته آوند، ماکزیمم ضخامت چوب 200 میکرومتر، ماکزیمم ضخامت آبکش 100 میکرومتر. برگ: دارای اپیدرم تک لایه، مربعی‌شکل، کوتین ضخیم فوقانی و تحتانی، اندیس روزنه 37 درصد، 15-20 لایه پارانشیم اسفنجی با ضخامت 1000 میکرومتر، 40 دسته آوند کوچک و بزرگ، آبکش دو طرفه، ماکزیمم ضخامت غلاف آوند 350 میکرومتر، سلول‌های پارانشیمی حفره‌ای 21 عدد، بدون رگبرگ اصلی مشخص.
O. narbonens L.. ساقه: در گونهO. narbonens مقطع عرضی ساقه دایره‌ای، چین‌دار، سلول‌های اپیدرم تک لایه‌ای بدون شکل، دارای کوتین ضخیم در بخش خارجی سلول‌های اپیدرم نامنظم، یک تا دو لایه پارانشیم پوستی نامنظم با 11 دسته آوندی بسیار کوچک، دارای پارانشیم مغز و 15 دسته آوند، ماکزیمم ضخامت چوب 100 میکرومتر، ماکزیمم ضخامت آبکش 50 میکرومتر. برگ: دارای اپیدرم تک لایه، کوتین ضخیم در بخش خارجی سلول‌های اپیدرم در سطح فوقانی، اندیس روزنه پارانشیم اسفنجی با ضخامت 200-300 میکرومتر، 10 دسته آوند کوچک و بزرگ، آبکش دو طرفه، ماکزیمم ضخامت غلاف آوند 75 میکرومتر، سلول‌های پارانشیمی حفره‌ای 10 عدد، بدون رگبرگ اصلی مشخص.
O. persicum Hausskn.. ساقه: در گونهO. persicum مقطع عرضی ساقه دایره‌ای، چین‌دار، سلول‌های اپیدرم بیضوی تا کروی‌شکل، تک لایه، دارای روزنه، دارای کوتین ضخیم در بخش خارجی سلول‌های اپیدرم لایه، 4-5 لایه پارانشیم پوستی با 14 دسته آوندی بسیار کوچک، دارای پارانشیم مغز و 36 دسته آوند، ماکزیمم ضخامت چوب 200 میکرومتر، ماکزیمم ضخامت آبکش 50 میکرومتر. برگ: دارای اپیدرم تک لایه، کوتین ضخیم در بخش خارجی سلول‌های اپیدرم در سطح تحتانی، اندیس روزنه 27 درصد، 8-10 لایه پارانشیم اسفنجی با ضخامت 500 میکرومتر، 27 دسته آوند بزرگ و 12 دسته آوندی کوچک، آبکش دوطرفه، ماکزیمم ضخامت غلاف آوند 150 میکرومتر، سلول‌های پارانشیمی حفره‌ای 12 عدد، بدون رگبرگ اصلی مشخص.
O. brachystachys C. Koch. ساقه: در گونهO. brachystachysمقطع عرضی ساقه بیضوی، چین‌دار، سلول‌های اپیدرم بدون شکل، تک لایه، فاقد روزنه، دارای کوتین ضخیم در بخش خارجی سلول‌های اپیدرم، یک لایه پارانشیم پوستی با 26 دسته آوندی کوچک، دارای پارانشیم مغز و 20 دسته آوند، ماکزیمم ضخامت چوب 50-100 میکرومتر، ماکزیمم ضخامت آبکش 20 میکرومتر. برگ: دارای اپیدرم تک لایه، کوتین ضخیم در بخش خارجی سلول‌های اپیدرم در سطح تحتانی، اندیس روزنه 34 درصد، 10-12 لایه پارانشیم اسفنجی با ضخامت 200 میکرومتر، 10-15 دسته آوندی کوچک و بزرگ، آبکش دوطرفه، ماکزیمم ضخامت غلاف آوند 100 میکرومتر، سلول‌های پارانشیمی حفره‌ای حدوداً 8 عدد، بدون رگبرگ اصلی مشخص.
O. pycnanthum Wendelbo. ساقه: در گونهO. pycnantum مقطع عرضی ساقه بیضوی‌شکل، کم و بیش چین‌دار، سلول‌های اپیدرم مستطیلی‌شکل، تک لایه، دارای روزنه، دارای کوتین ضخیم در بخش خارجی سلول‌های اپیدرم، 6-8 لایه پارانشیم پوستی کروی‌شکل با 18 دسته آوندی کوچک، دارای پارانشیم مغز و 40 دسته آوند، ماکزیمم ضخامت چوب 150 میکرومتر، ماکزیمم ضخامت آبکش 50 میکرومتر. برگ: دارای اپیدرم تک لایه، کوتین ضخیم در بخش خارجی سلول‌های اپیدرم در سطح تحتانی، اندیس روزنه 28 درصد، 12-14 لایه پارانشیم اسفنجی با ضخامت 150 میکرومتر، 38 دسته آوندی که 15 دسته آوندی آن بسیار بزرگ، آبکش دو طرفه، ماکزیمم ضخامت غلاف آوند 175 میکرومتر، سلول‌های پارانشیمی حفره‌ای 20 عدد، بدون رگبرگ اصلی مشخص.
O. bungei Boiss.. ساقه: در گونهO. bungei مقطع عرضی ساقه بیضوی‌شکل، کم و بیش چین‌دار، سلول‌های اپیدرم مستطیلی‌شکل، تک لایه، دارای روزنه، دارای کوتین ضخیم در بخش خارجی سلول‌های اپیدرم، دارای کُرک، فاقد بافت کلانشیم، 6 لایه پارانشیم پوستی کروی‌شکل بدون دسته آوندی آوندی، دارای پارانشیم مغز و 11 دسته آوند، ماکزیمم ضخامت چوب 80 میکرومتر، ماکزیمم ضخامت آبکش 20 میکرومتر. برگ: دارای اپیدرم تک لایه، کوتین ضخیم در بخش خارجی سلول‌های اپیدرم در هر دو سطح، اندیس روزنه 37 درصد، 11 لایه پارانشیم اسفنجی با ضخامت 200-400 میکرومتر، 28 دسته آوندی کوچک و بزرگ، ماکزیمم ضخامت غلاف آوند 200 میکرومتر، سلول‌های پارانشیمی حفره‌ای 13-14 عدد، بدون رگبرگ اصلی مشخص.
O. orthophyllum Ten.. ساقه: در گونه O. orthophyllum مقطع عرضی ساقه بدون شکل نامنظم و حاشیه با چین‌خوردگی‌های زیاد، سلول‌های اپیدرم بدون شکل، تک لایه، دارای روزنه، دارای کوتین ضخیم در بخش خارجی سلول‌های اپیدرم، 2-3 لایه پارانشیم پوستی نامنظم با 3 دسته آوندی کوچک، فاقد بافت اسکلرانشیم، دارای پارانشیم مغز و 24 دسته آوند، ماکزیمم ضخامت چوب 100-200 میکرومتر، ماکزیمم ضخامت آبکش 50-100 میکرومتر. برگ: ظاهری کمانی‌شکل، دارای اپیدرم تک لایه، کوتین ضخیم در بخش خارجی سلول‌های اپیدرم در هر سطح خارجی، اندیس روزنه 10 درصد، 8 لایه پارانشیم اسفنجی با ضخامت 300 میکرومتر، 17-20 دسته آوندی کوچک و بزرگ، ماکزیمم ضخامت غلاف آوند 175 میکرومتر، سلول‌های پارانشیمی حفره‌ای 7-10 عدد، بدون رگبرگ اصلی مشخص.
O. oligophyllum E. D. Clark. ساقه: در گونه O. oligophyllum مقطع عرضی ساقه بیضوی‌شکل و حاشیه با چین‌خوردگی، سلول‌های اپیدرم مستطیلی‌شکل، تک لایه، دارای روزنه، دارای کوتین ضخیم در بخش خارجی سلول‌های اپیدرم، 2-3 لایه پارانشیم پوستی منظم بدون دستجات آوندی، فاقد بافت اسکلرانشیم، دارای پارانشیم مغز و 10 دسته آوند، ماکزیمم ضخامت چوب 70 میکرومتر، ماکزیمم ضخامت آبکش 30 میکرومتر. برگ: دارای اپیدرم تک لایه، کوتین ضخیم در بخش خارجی سلول‌های اپیدرم در هر دو سطح، اندیس روزنه 34 درصد، 10-11 لایه پارانشیم اسفنجی با ضخامت در حدود 100 میکرومتر، 15 دسته آوندی کوچک و بزرگ، ماکزیمم ضخامت غلاف آوند 125 میکرومتر، سلول‌های پارانشیمی حفره‌ای در حدود10 عدد، بدون رگبرگ اصلی مشخص. O. sintenisii Freyn. ساقه: در گونه O. sintenisii مقطع عرضی ساقه هلالی‌شکل و حاشیه با چین‌خوردگی زیاد و نامنظم، سلول‌های اپیدرم بدون شکل، تک لایه، دارای روزنه، دارای کوتین ضخیم در بخش خارجی سلول‌های اپیدرم، فاقد بافت کلانشیم، دارای 1-2 لایه پارانشیم پوستی منظم، فاقد بافت اسکلرانشیم، دارای پارانشیم مغز و 12 دسته آوندی کوچک در ردیف اول و 9 دسته آوندی بزرگ در ردیف دوم، ماکزیمم ضخامت چوب 150 میکرومتر، ماکزیمم ضخامت آبکش 100 میکرومتر. برگ: دارای اپیدرم تک لایه، کوتین ضخیم در بخش خارجی سلول‌های اپیدرم در هردو سطح، اندیس روزنه 40 درصد، 12-13 لایه پارانشیم اسفنجی با ضخامت 250 میکرومتر، 14 دسته آوندی کوچک و بزرگ، ماکزیمم ضخامت غلاف آوند 90 میکرومتر، سلول‌های پارانشیمی حفره‌ای در حدود 8-9 عدد، بدون رگبرگ اصلی مشخص.
O. cuspidatum Bertol.. ساقه: در گونه O. cuspidatumمقطع عرضی ساقه کروی تا بیضوی‌شکل و حاشیه با چین‌خوردگی و نامنظم، سلول‌های اپیدرم مستطیلی‌شکل، تک لایه، دارای روزنه، دارای کوتین ضخیم در بخش خارجی سلول‌های اپیدرم، 4-5 لایه پارانشیم پوستی نامنظم، فاقد بافت اسکلرانشیم، دارای پارانشیم مغز و 24 دسته آوندی، ماکزیمم ضخامت چوب 70 میکرومتر، ماکزیمم ضخامت آبکش 30 میکرومتر. برگ: دارای اپیدرم تک لایه، کوتین ضخیم در بخش خارجی سلول‌های اپیدرم در هردو سطح، اندیس روزنه 27 درصد، 5-6 لایه پارانشیم اسفنجی با ضخامت 400 میکرومتر، 13دسته آوندی کوچک و بزرگ، ماکزیمم ضخامت غلاف آوند 150 میکرومتر، سلول‌های پارانشیمی حفره‌ای 10عدد، بدون رگبرگ اصلی مشخص.
O. nerustegium Boiss. & Blanche. ساقه: در گونه O. nerustegium مقطع عرضی ساقه بدون شکل و حاشیه با چین‌خوردگی، سلول‌های اپیدرم مستطیلی‌شکل، تک لایه، دارای روزنه، دارای کوتین ضخیم در بخش خارجی سلول‌های اپیدرم، دارای پارانشیم مغز و 4-5 دسته آوندی متوسط و 4 دسته آوندی بزرگ، ماکزیمم ضخامت چوب 100 میکرومتر، ماکزیمم ضخامت آبکش 50 میکرومتر. برگ: دارای اپیدرم تک لایه، کوتین ضخیم در بخش خارجی سلول‌های اپیدرم در هردو سطح، اندیس روزنه 36 درصد، 10-11 لایه پارانشیم اسفنجی با ضخامت 350 میکرومتر، 11 دسته آوندی کوچک و بزرگ، ماکزیمم ضخامت غلاف آوند 250 میکرومتر، سلول‌های پارانشیمی حفره‌ای در حدود 8 عدد، بدون رگبرگ اصلی مشخص.
بحث از نظر آناتومی، تفاوت‌هایی در میان گونه‌های مطالعه شده دیده شد. به همین دلیل تفاوت ویژگی‌های تشریحی در بین گونه‌های جنس Ornithogalum در جداسازی تاکسون‌هایی با شباهت ریختی زیاد، به دلیل دشواری‌های موجود در تشخیص آنها از یکدیگر کارآیی دارد. مهم‌ترین صفات تشریحی که موجب تمایز گونه‌ها از یکدیگر شده است در جدول 2 نشان داده شده است. مطالعات انجام شده بر روی تشریح برگ گونه‌های جنس Ornithogalum نشان می‌دهد که اطلاعات به دست آمده (جدول 2) به منظور مطالعه تاکسونومیکی این جنس تا حدودی مفید است، که با پژوهش‌های دیگر در این جنس مطابقت داشت (Boissier, 1884). تیپ روزنه در تمام گونه‌ها از نوع آنموسیتیک بود و در هر دو سطح فوقانی و تحتانی برگ حضور دارد (آمفی‌استوماتیک). این ویژگی در بیشتر اعضای تیره Hyacinthaceae دیده می‌شود (Lynch et al., 2006). عامل اندیس روزنه نیز از 10 درصد در گونه
جدول 2- صفات کمّی و کیفی حاصل از برش‌های آناتومی برگ در گونه‌های جنس Ornithogalum در ایران
تعداد سلول‌های پارانشیمی حفره‌ای 21 عدد در بررسی ویژگی‌های تشریحی ساقه نیز مانند برگ نشان می‌دهد که اطلاعات به دست آمده (جدول 3) به منظور مطالعه تاکسونومیکی و تفکیک گونه‌ها تا حد زیادی مفید بوده است که با پژوهش‌های سایر محققان در مورد گونه‌های دیگر این جنس مطابقت دارد (Boissier, 1884). مقطع ساقه در اعضای این جنس با شکل‌های مختلف دایره‌ای، بیضوی، بدون شکل، با حاشیه صاف تا چین‌خورده مشاهده شد و تنها گونه O. arcuatum با مقطع دایره‌ای کامل و منظم دیده می‌شود. صفت کُرک نیز در ساقه مانند برگ اعضای دو زیرجنس Berylis (فاقد کُرک) و Ornithogalum دارای کُرک از یکدیگر جدا شده که با جدایی آنها بر اساس صفات ریخت‌شناسی در فلورا ایرانیکا مطابقت دارد و تنها گونه O. cuspidatum از زیرجنس Ornithogalum فاقد کُرک و گونه O. bungei در زیرجنس Berylis دارای کُرک است. همچنین، عدم حضور بافت اسکلرانشیم و حضور کمتر لایه‌های بافت کلانشیم در گونه‌های زیرجنس Ornithogalum به استثنای O. nerustegium عاملی تفکیک کننده برای اعضای دو زیرجنس محسوب می‌شود. بیشترین ضخامت بافت چوب و آبکش نیز مربوط به گونه O. arcuatum از زیرجنس Berylis و کمترین آن به O. oligophylum و به طور کلی، مطالعات تشریحی نشان می‌دهد که صفات تشریحی در رده‌بندی و شناسایی بهتر گونه‌های جنس Ornithogalum ارزش تاکسونومیکی دارد.
جدول 3- صفات کمّی و کیفی حاصل از برش‌های آناتومی ساقه در گونه‌های جنس Ornithogalum در ایران
پیوست 1- برش عرضی برگ در گونه‌های O. arcuatum،O. narbonens،O. persicumوO. brachystachys a1 (مقیاس 50 میکرومتر) و a2 (مقیاس 25 میکرومتر) برش عرضی برگ در گونه O. arcuatum b1 (مقیاس 50 میکرومتر) و b2 (مقیاس 25 میکرومتر) برش عرضی برگ در گونه O. narbonens c1 (مقیاس 50 میکرومتر) و c2 (مقیاس 25 میکرومتر) برش عرضی برگ در گونه O. persicum d1 (مقیاس 50 میکرومتر) و d2 (مقیاس 25 میکرومتر) برش عرضی برگ در گونه O. brachystachys شکل‌های a1، b1، c1 و d1 بزرگ‌نمایی 10 و شکل‌های a2، b2، c2 و d2 بزرگ‌نمایی 40
پیوست 2- برش عرضی برگ در گونه‌های O. pycnantum، O. bungei، O. orthophyllumوO. oligophyllum a1 (مقیاس 50 میکرومتر) و a2 (مقیاس 25 میکرومتر) برش عرضی برگ در گونه O. pycnantum b1 (مقیاس 50 میکرومتر) و b2 (مقیاس 25 میکرومتر) برش عرضی برگ در گونه O. bungei c1 (مقیاس 50 میکرومتر) و c2 (مقیاس 25 میکرومتر) برش عرضی برگ در گونه O. orthophyllum d1 (مقیاس 50 میکرومتر) و d2 (مقیاس 25 میکرومتر) برش عرضی برگ در گونهO. oligophyllum شکل‌های a1، b1، c1 و d1 بزرگ‌نمایی 10 و شکل‌های a2، b2، c2 و d2 بزرگ‌نمایی 40
پیوست 3- برش عرضی برگ در گونه‌های O. sintenisii، O. cuspidatum و O. nerustegium a1 (مقیاس 50 میکرومتر) و a2 (مقیاس 25 میکرومتر) برش عرضی برگ در گونه O. sintenisii b1 (مقیاس 50 میکرومتر) و b2 (مقیاس 25 میکرومتر) برش عرضی برگ در گونه O. cuspidatum c1 (مقیاس 50 میکرومتر) و c2 (مقیاس 25 میکرومتر) برش عرضی برگ در گونه O. nerustegium شکل‌های a1، b1 و c1 بزرگ‌نمایی 10 و شکل‌های a2، b2 و c2 بزرگ‌نمایی 40
پیوست 4- برش عرضی ساقه در گونه‌های O. arcuatum، O. narbonens، O. persicum و O. brachystachys a1 (مقیاس 250 میکرومتر) و a2 (مقیاس 50 میکرومتر) برش عرضی ساقه در گونه O. arcuatum b1 (مقیاس 250 میکرومتر) و b2 (مقیاس 25 میکرومتر) برش عرضی ساقه در گونه O. narbonens c1 (مقیاس 250 میکرومتر) و c2 (مقیاس 50 میکرومتر) برش عرضی ساقه در گونه O. persicum d1 (مقیاس 250 میکرومتر) و d2 (مقیاس 25 میکرومتر) برش عرضی ساقه در گونه O. brachystachys شکل‌های a1، b1، c1 و d1 بزرگ‌نمایی 4 و شکل‌های a2 و c2 بزرگ‌نمایی 10 و شکل‌های b2 و d2 بزرگ‌نمایی 40
پیوست 5- برش عرضی ساقه در گونه‌های O. pycnantum، O. bungei، O. orthophyllum و O. oligophyllum a1 (مقیاس 250 میکرومتر) و a2 (مقیاس 50 میکرومتر) برش عرضی ساقه در گونه O. pycnantum b1 (مقیاس 250 میکرومتر) و b2 (مقیاس 50 میکرومتر) برش عرضی ساقه در گونه O. bungei c1 (مقیاس 250 میکرومتر) و c2 (مقیاس 50 میکرومتر) برش عرضی ساقه در گونه O. orthophyllum d1 (مقیاس 50 میکرومتر) و d2 (مقیاس 25 میکرومتر) برش عرضی برگ در گونه O. oligophyllum شکل‌های a1، b1 و c1 بزرگ‌نمایی 4 و شکل‌های d1، a2، b2 و c2 بزرگ‌نمایی 10 و d2 بزرگ‌نمایی 40
پیوست 6- برش عرضی ساقه در گونه‌های O. sintenisii، O. cuspidatum و O. nerustegium a1 (مقیاس 50 میکرومتر) و a2 (مقیاس 25 میکرومتر) برش عرضی ساقه در گونه O. sintenisii b1 (مقیاس 50 میکرومتر) و b2 (مقیاس 25 میکرومتر) برش عرضی ساقه در گونه O. cuspidatum c1 (مقیاس 250 میکرومتر) و c2 (مقیاس 50 میکرومتر) برش عرضی ساقه در گونه O. nerustegium شکل‌های c1 بزرگ‌نمایی 4 و شکل‌های a1، b1 و c2 بزرگ‌نمایی 10 و a2 و b2 بزرگ‌نمایی 40
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| مراجع | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
منابع APG (Angiosperm Phylogeny Group) (2003) An update of the angiosperm phylogeny group classification for the orders and families of flowering plants: APG II. Botanical Journal of the Linnean Society 141: 399-436. Boissier, E. (1884) Ornithogalum. in: Flora Orientalis (Ed. Boissier, E.) 5: 211-222. Basel & Genève. Ciler, M., Ozlem, A. and Feruzan, D. (2011) Morphological and anatomical contributions to the taxonomical identification of two Ornithogalum taxa (O. nutans and O. boucheanum) from Flora of Turkey. Biologia 66(1): 68-75. Cutter, E. G. and Arnold, E. (1973) Plant anatomy: experiment and interpretation part I. Cell and Tissues. Springer. Davis, P. H. (1984) Ornithogalum. In: Flora of Turkey and the Aegean Island (ed. Davis, P. H.) 8: 227-244. Edinburg University Press, Edinburg. Komarov, V. L. (1968) Ornithogalum. In: Flora of the U.R.S.S. 4: 292-301. Moscow and Leningrad. Leszek, B. and Czarna, A. (2008) SEM and stereoscope microscope observations on the seeds of some Ornithogalum (Hyacinthaceae) species. Biologia 63(5) 642-646. Linnaeus, C. (1753) Species plantarum. 1: 306-308. Amsterdam. Lynch, A., Paula, H. and Rudall, J. (2006) Leaf anatomy and systematics of Hyacinthaceae. Kew Bulletin 61: 145-159. Manning, J. C., Forest, F., Devey, D. S., Fay, M. F. and Goldblatt, P. (2009) A molecular phylogeny and a revised classification of Ornithogaloideae (Hyacinthaceae) based on an analysis of four plastid DNA regions. Taxon 58(1): 77-107. Manning, J. C., Martinez, A. M. and Crespo, M. B. (2007) A revision of Ornithogalum subgenus Aspasia section Aspasia, the chincherinchees (Hyacinthaceae). Bothalia 37(2): 133-164. Martinez-Azorin, M., Crespo, M. B. and Juanl, A. (2010) Taxonomic revision of Ornithogalum subg. Ornithogalum (Hyacinthaceae) in the Iberian Peninsula and the BalearicnIslands. Plant Systematic and Evolution 289: 181-211. Martinez-Azorin, M., Crespo, M. B., Juanl, A. and Fay, M. F. (2011) Molecular phylogenetics of subfamily Ornithogaloideae (Hyacinthaceae) based on nuclear and plastid DNA regions, including a new taxonomic arrangement. Annals of Botany 107: 1-37. Moret, J., Vettefavereau, Y. and Gorenflot, R. (1991) A biometric study of the Ornithogalum umbellatum (Hyacinthaceae) complex in France. Plant Systematic and Evolution 175: 73-86. Parsa, A. (1950) Ornithogalum. In: Flora de Iran (Ed. Parsa, A.) 5: 251-264. Publication du Ministere De L Education: Museum De, HistoreTehran, Tehran. Rechinger, K. H. (1990) Ornithogalum. In: Flora Iranica (Ed. Rechinger, K. H.) 165: 119-132. Akademische Druck-und Verlasanstalt, Wien. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 797 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 409 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||