بررسی فلوریستیک پارک ملی کیاسر

قهرمانی نژاد, فرخ; عاقلی, سمانه

تعداد نشریات	43
تعداد شماره‌ها	1,686
تعداد مقالات	13,791
تعداد مشاهده مقاله	32,386,457
تعداد دریافت فایل اصل مقاله	12,792,532

بررسی فلوریستیک پارک ملی کیاسر

تاکسونومی و بیوسیستماتیک

مقاله 6، دوره 1، شماره 1، دی 1388، صفحه 47-67 اصل مقاله (432.55 K)

نویسندگان

فرخ قهرمانی نژاد^* ¹؛ سمانه عاقلی²

¹دانشیار علوم گیاهی، دانشکده علوم، دانشگاه تربیت معلم، تهران، ایران

²دانشجوی کارشناسی ارشد علوم گیاهی، دانشکده علوم، دانشگاه تربیت معلم، تهران، ایران

چکیده

پارک ملی کیاسر منطقه‌ای کوهستانی در البرز مرکزی است که در بخش کیاسر، در۷۰ کیلومتری جنوب شهرستان ساری واقع شده است. متوسط بارندگی سالانه منطقه 650 میلی‌متر و دمای متوسط سالانه 12 درجه سانتی‌گراد است. حدود 720 نمونه گیاهی طی سال‌های 1386 و1387 جمع‌آوری شد که به 377 گونه، 321 جنس و 73 تیره تعلق دارند. بیشترین تعداد گونه‌ها در گروه دو لپه‌ای‌ها با 320 گونه و بعد از آن به ترتیب تک لپه‌ای‌ها با تعداد 49 گونه، بازدانگان 4 گونه و نهانزادان آوندی با 4 گونه قرار دارند. تیره‌های Asteraceae (43 گونه) و Lamiaceae (33 گونه) و جنس‌های Astragalus، Salvia و Stachys دارای بیشترین غنای گونه‌ای هستند. در میان گیاهان منطقه 11 گونه انحصاری ایران وجود دارد. شکل زیستی گونه‌ها بر اساس روش طبقه‌بندی رونکیه مشخص شد. در این منطقه، همی‌کریپتوفیت‌ها (37 درصد) شکل زیستی غالب بوده، پس از آن به ترتیب تروفیت‌ها (31 درصد) و کریپتوفیت‌ها (16 درصد) قرار دارند. با بررسی کورولوژی گونه‌ها مشخص گردید که بیشترین عناصر به ناحیه ایران- تورانی (120 گونه) تعلق دارند.

کلیدواژه‌ها

فلور؛ شکل زیستی؛ کوروتیپ؛ پارک ملی کیاسر؛ استان مازندران

اصل مقاله

مقدمه

شناخت اکوسیستم‌ها به همراه حفظ و نگهداری گونه‌های گیاهی آنها، به ویژه گونه‌های مفید و نادر، اساس توسعه پایدار و هرگونه بهره‌برداری اصولی و منطقی از طبیعت است. بهره‌برداری غیر اصولی از منابع طبیعی تجدید شونده بدون در نظرگرفتن استعداد و قابلیت بالقوه آنها، فشار غیر قابل‌ تحملی را روی منابع طبیعی اعمال می‌نماید که نتیجه آن انقراض و انهدام گونه‌های با ارزش گیاهی و جانوری، آلودگی اکوسیستم‌های حیاتی آب‌ها، تالاب‌ها و ده‌ها مورد دیگر است. امروزه، مناطق تحت حفاظت و از جمله پارک‌های ملی به عنوان یکی از مفیدترین اشکال بهره‌وری پایدار و چند جانبه از سرزمین شناخته می‌شوند. نگهداری فرآیندهای اکولوژیک اساسی و سیستم‌های حیات‌بخش، حفظ حوزه‌های آبخیز، حفاظت از تنوع ژنتیکی، نگهداری از زیستگاه‌های حیات ‌وحش، رویشگاه‌های گیاهی، به ویژه گونه‌های گیاهی و جانوری اندمیک، کمیاب، در خطر تهدید یا انقراض و حفظ تنوع زیستی محیط‌های آبی و خشکی، از عادی‌ترین فوایدی است که مناطق تحت حفاظت در صورت مدیریت مطلوب به جامعه عرضه می‌کنند.

در طی دهه اخیر، پژوهش‌هایی در زمینه مطالعات فلورستیکی مناطق مشابه در استان مازندران صورت گرفته است که از جمله می‌توان به اکبرزاده (1386)، فتحی واوسری و همکاران (1387)، Nazarian و همکاران (2004)، Sharifnia و همکاران (2007)، Jafari and Akhani (2008) و Naqinezhad و همکاران (2009) اشاره کرد. در این پژوهش تنوع گیاهی پارک ملی کیاسر در راستای تکمیل مطالعات فلور ایران مطالعه گردید.

مواد و روش‌ها

ویژگی‌های منطقه مورد مطالعه

منطقه جنگلی کیاسر واقع در استان مازندران، از شمال به منطقه طرح جنگل‌داری سری ایلال، از جنوب به مناطق پناهگاه حیات وحش دودانگه و چهاردانگه، از شرق به منطقه طرح جنگل‌داری الحاقی هفت خال و از غرب به محل اتصال رودخانه‌های کاردیکلا و تجن محدود می‌گردد. پارک ملی کیاسر منطقه‌ای کوهستانی در البرز مرکزی با مساحت 9530 هکتار بین طول‌های جغرافیایی ˝20 ́28 ˚53 تا ˝21́ 41 ˚53 شرقی و عرض‌های جغرافیایِى ˝38́ 7 ˚36 تا ˝10́ 15 ˚36 شمالی واقع شده است و از نظر موقعیت مکانی در۷۰ کیلومتری جنوب ساری قرار دارد (شکل 1).

شکل 1- تصویر ماهواره‌ای پارک ملى کیاسر (نقشه و نمودارها برگرفته از سازمان حفاظت محیط زیست استان مازندران)

متوسط بارندگی سالانه 650 میلی‌متر و دمای متوسط سالانه 12 درجه سانتی‌گراد است (شکل‌های 2، 3، 4). پایین‌ترین ارتفاع در محدوده پارک 883 متر و بالاترین ارتفاع 2775 متر از سطح دریاست. رودخانه جاری در پارک ملی کیاسر رودخانه لنگر، یکی از شاخه‌های سفیدرود است و رودخانه سفیدرود نیز یکی از شاخه‌های تجن است. رودخانه تجن در نهایت به دریای خزر می‌ریزد.

شکل 2– نمودار بارندگی ماهانه پارک ملی کیاسر

شکل 3- نمودار دمای ماهانه پارک ملی کیاسر

شکل 4- نمودار آمبروترمیک ایستگاه سینوپتیک کیاسر

روش مورد مطالعه

نمونه‌های گیاهی از زیستگاه‌های مختلف پارک ملی کیاسر طی سال‌های 1386 و 1387 به طور میانگین هر دو هفته یک بار جمع‌آوری شدند و به هرباریوم دانشگاه تربیت معلم (FAR) منتقل گردیدند. سپس با استفاده از فلورهای ایرانیکا (Rechinger, 1963-2010)، شوروی سابق(Komarov & Shishkin, 1963-2001) ، ترکیه (Davis, 1965-1988) و ایران (اسدی، 1389-1367) شناسایی گردیدند. همچنین برای شناسایی تعدادی از نمونه‌ها از فلور پارک ملی گلستان (Akhani, 1998)، رستنی‌های ایران (مبین، 1375-1359) و برای شناسایی نمونه‌های سرخس از فلور گیلان (قهرمانی‌نژاد، 1378) استفاده شد. در این تحقیق، در کل 720 نمونه گیاهی جمع‌آوری گردید که طی شماره‌های هرباریومی 3006 الی3500 در هرباریوم دانشگاه تربیت معلم نگهداری می‌شود.

شکل زیستی گیاهان جمع‌آوری شده بر اساس سیستم Raunkiaer (Archibold, 1996) تعیین و سپس طیف زیستی منطقه ترسیم گردید. مناطق انتشار گونه‌های گیاهی شناسایی شده از منطقه با استفاده از کتاب‌های فلور و منابع مذکور و همچنین فلورهای عراق (Townsend et al. (1966-1988 و فلسطین| (Zohary & Feindbrun-(Dothan 1966-1986 تعیین گردیدند. سپس کوروتیپ گونه‌ها با توجه به مناطق انتشار آنها و بر اساس تلفیقی از تقسیم‌بندی‌های جغرافیایی رویش‌های ایران توسط Zohary (1973) ، Takhtajan (1986) و Leonard (1988) تشخیص داده شد. ضروری است اشاره گردد که اختصار اسامی مؤلفان تاکسون‌ها با سایت IPNI |(The (International Plant Name Index به آدرس اینترنتیhttp://ipni.org/ تطبیق و یکسان‌سازی شده‌اند. لذا وجود برخی تفاوت‌های احتمالی در مقاله حاضر به لحاظ اسم اختصاری مؤلف/ مؤلفان هر تاکسون با نگارش‌های مرسوم در کتاب‌ها و مقالات مربوط به فلور ایران می‌تواند به این خاطر باشد.

نتایج

در این مطالعه 377 گونه به همراه 22 واریته و 28 زیرگونه شناسایی شدند که به 321 جنس و 73 تیره تعلق دارند. از این تعداد 4 گونه نهانزاد شامل 3 گونه سرخس و 1 گونه از دم اسبیان هستند که متعلق به 4 جنس و 4 تیره هستند. بازدانگان دارای 4 گونه و 2 تیره، نهاندانگان تک لپه با 49 گونه، 34 جنس و 10 تیره و دولپه‌ای‌ها با 320 گونه، 279 جنس و 57 تیره هستند (جدول 1). تیره‌های Asteraceae با 43 گونه و30 جنس، Lamiaceae با 33 گونه و 16 جنس و تیره Fabaceae با 28 گونه و 10 جنس از نظر فراوانی گونه سهم بیشتری در فلور منطقه دارند. مهمترین جنس‌های گیاهی منطقه از نظر ترتیب غنای گونه‌ای عبارتند از : Veronica، Ranunculus، Stachys، Salvia و Astragalus.

شکل زیستی گیاهان منطقه نشان می‌دهد که همی‌کریپتوفیت‌ها با 136 گونه بیشترین فراوانی را دارند و پس از آنها تروفیت‌ها با 113 گونه، کریپتوفیت‌ها با 60 گونه، فانروفیت‌ها با 49 گونه، کامفیت‌ها 12 و اپی‌فیت‌ها با یک گونه در رتبه‌های بعدی قرار دارند (شکل 5). از نظر کورولوژیکی بیشترین فراوانی به ترتیب مربوط به عناصر ناحیه ایران _– تورانی (120 گونه)، نواحی ایران _– تورانی و اروپا _- سیبری (72 گونه) و ناحیه اروپا _- سیبری (47 گونه) است. 17 گونه پراکنش جهان وطن و 20 گونه پراکنش چند منطقه‌ای دارند (شکل 6). فهرست اسامی علمی کلیه گونه‌های منطقه و همچنین شکل‌های زیستی و کوروتیپ‌های آنها در جدول 2 به تفصیل آمده است.

جدول1- فراوانی گونه‌ها در گروه‌های تاکسونومیک

نهانزادان			بازدانگان		نهاندانگان
	دم اسیبان	سرخس‌ها	گنتوفیت‌ها	مخروطیان	تک‌لپه‌ای‌ها	دو لپه‌ای‌ها
	یک تیره	سه تیره	یک تیره	یک تیره	10 تیره	57 تیره
	یک جنس	سه جنس	یک جنس	دو جنس	34 جنس	279 جنس
	یک گونه	سه گونه	یک گونه	سه گونه	49 گونه	320 گونه

شکل 5- نمودار فراوانی شکل‌های زیستی گونه‌های گیاهی منطقه؛ شکل‌های زیستی: شکل‌های زیستی: =Ph فانروفیت، =Ch کامفیت، =He همی‌کریپتوفیت، =Cr کریپتوفیت، =Th تروفیت، =Ep اپی‌فیت.

شکل 6- نمودار فراوانی پراکنش جغرافیایی گونه‌های گیاهی منطقه؛ کوروتیپ‌ها: =Cosmجهان وطن، =Pl چند منطقه‌ای، =IT ایران _- تورانی، =ES اروپا _- سیبری، =M مدیترانه‌ای

بحث و نتیجه‌گیری

در منطقه مورد نظر تعدادی روستا وجود دارد. وجود مکان‌های اسکان انسان و دام در منطقه باعث شده است که پوشش گیاهی منطقه تخریب شده، در نتیجه گونه‌های انسان زاد نیز در آن حضور یابند. از آنجایی که چرای دام باعث تخریب پوشش گیاهی، کاهش تنوع زیستی و غالب شدن گیاهان یکساله و خاردار و بالشتکی می‌شود، از این رو تیره Asteraceae توانسته غالب گردد. تیره Fabaceae به دلیل این که بعضی از گونه‌های این تیره برای دام خوش خوراک نیستند توانسته است، گسترش یابد.

شکل زیستی گیاهان پارک ملی کیاسر نشان می‌دهد که شکل زیستی غالب منطقه همی‌کریپتوفیت (37 درصد) است که در اقلیم سرد و کوهستانی این شکل زیستی معمول است و نشان‌دهنده سازگاری آنها با شرایط اکولوژیک منطقه‌ای است. گیاهان با مکانیسم‌های مختلفی خود را با شرایط محیطی سازگار می‌کنند. تروفیت‌ها با مکانیسم گریز از خشکی خود را قادر می‌سازند که در دوره خشکی در خواب باشند و یا اینکه چرخه زندگی خود را در شرایط مناسب از نظر رطوبت تکمیل کنند.

دومین رتبه از نظر شکل زیستی مربوط به تروفیت‌ها (31 درصد) است که عواملی چند باعث فراوانی تروفیت‌هاست. برای مثال، مداخله انسان در پوشش گیاهی که باعث کاهش انبوهی گیاهان و در نتیجه کاهش مقدار آبی که این گیاهان از خاک جذب می‌کنند، می‌شود. بنابراین، فرصت توسعه گیاهان یک ساله افزوده می‌شود.

خاستگاه گونه‌ها با استفاده از مطالعات دقیق جغرافیایی گیاهی و ژئوبوتانیکی تعیین می‌گردد و تنها استفاده از مطالعات مربوط به پراکنش جغرافیایی گیاهان نمی‌تواند معرف خاستگاه آنها باشد. خاستگاه گونه‌هایی را که در یک ناحیه رویشی پراکنش دارند، می‌توان با اطمینان زیادی همان ناحیه انتشار در نظر گرفت، اما در مورد گونه‌های دو یا چند ناحیه ای انتشار وسیع‌تر در یک ناحیه رویشی نمی‌تواند بیانگر خاستگاه آن‌ها باشد. پراکنش جغرافیایی گونه‌ها نشان می‌دهد که 120 گونه با بیشترین فراوانی مربوط به ناحیه ایران _– تورانی است. با توجه به این که مقدار اندمیسم در مناطق کوهستانی بالاست (Zohary, 1973)، دلیل کاهش درصد گونه‌های انحصاری منطقه را به 11 گونه می‌توان این گونه عنوان کرد که چرای بیش از حد دام استمرار گونه‌زایی را متوقف نموده، امکان گسترش گونه‌های مقاوم و دارای پراکنش وسیع را افزایش می‌دهد.

جدول 2- فهرست، شکل‌های زیستی و کوروتیپ‌های گیاهان پارک ملی کیاسر؛ شکل‌های زیستی

کوروتیپ	شکل زیستی	تاکسون
		Adiantaceae
Cosm	Cr	Adiantum capillus-veneris L.
		Polypodiaceae
Pl	Cr	Polypodium vulgare L.
		Dennstaedtiaceae
Cosm	Cr	Pteridium aquilinum (L.) Kuhn
		Equisetaceae
Pl	Cr	Equeisetum arvense L.
		Ephedraceae
IT	Ph	Ephedra major Host
کوروتیپ	شکل زیستی	تاکسون
		Aceraceae
ES	Ph	Acer campestre L.
ES	Ph	Acer cappadocicum Gleditsch
ES	Ph	Acer velutinum Boiss. var glabrescens Boiss. & Buhse
		Alliaceae
IT	Cr	Allium atroviolaceum Boiss.
IT/ES/SS	Cr	Allium convallarioides Grossh.
ES	Cr	Allium erubescens K.Koch
IT	Cr	Allium ubipetrense R.M.Fritsch
		Amaranthaceae
IT	Th	Amaranthus retroflexus L.
		Apiaceae
IT	He	Astrodaucus orientalis Drude
IT/ES	He	Carum carvi L.
IT/ES	Th	Caucalis platycarpos L.
IT	He	Chaerophyllum macropodum Boiss.
IT (En)	Th	Coriandrum sativum L.
IT	He	Eryngium bungei Boiss.
IT	He	Heracleum gorganicum Rech.f.
IT	He	Pimpinella affinis Ledeb.
IT/M	Th	Scandix stellata Banks & Soland.
IT/ES	Th	Turgenia latifolia Hoffm.
		Apocynaceae
IT/ES	He	Vinca herbacea Waldst. & Kit.
Z	He	Vinca major L.
		Araceae
IT	Cr	Arum rupicola Boiss.
		Asclepiadaceae
IT	He	Vincetoxicum pumilum Decne.
		Asteraceae
IT	He	Achillea biebersteinii Afanasiev
IT/ES/M	He	Achillea setacea Waldst. & Kit.
IT/ES/SS	Th	Achillea wilhelmsii K.Koch
IT	Th	Anthemis altissima L. var. altissima
IT/ES	Th	Anthemis altissima L. var.discoidea Iranshahr
IT/ES	Ch	Arctium lappa L.
IT	Cr	Artemisia aucheri Boiss.
IT/ES/M	Th	Artemisia splendens Willd.
IT/ES	He	Bellis perennis L.
IT	Th	Carthamus lanatus L.
IT	Th	Centaurea depressa M.Bieb.
IT	Cr	Centaurea hyrcanica Bornm.
IT	Th	Centaurea iberica Trevir. ex Spreng.
IT	He	Centaurea virgata Lam.
IT/M	He	Chondrilla juncea L.
Pl	He	Cichorium intybus L.
ES	Cr	Cirsium arvense (L.) Scop.
IT	He	Cirsium echinus (M.Bieb.) Sch.Bip.
IT/ES	Cr	Cirsium libanoticum DC.
IT (En)	He	Cousinia esfandiarii Rech.f. & Aellen
IT/ES	He	Crepis demavendi Bornm.
IT	Th	Crepis pulchra L.
کوروتیپ	شکل زیستی	تاکسون
Z	He	Dahlia variabilis Desf.
IT/ES	He	Echinops koelzii Rech.f.
IT/ES	Th	Filago vulgaris Lam.
Cosm	Th	Inula britannica L.
IT/M	Cr	Inula oculus-christi L.
IT/ES/M	Ch	Lactuca serriola L.
IT	He	Leontodon asperrimus (Willd.) Endl.
IT	He	Onopordon acanthium L.
IT	He	Onopordon heteracanthum C.A.Mey.
IT	He	Onopordon sp.
IT/ES	Cr	Petasites hybridus (L.) G.Gaertn., B. Mey. & Scherb.
IT	He	Scariola orientalis (Boiss.) Soják
IT/ES	He	Scorzonera laciniata L.
IT/ES/M	Th	Senecio vernalis Waldst. & Kit.
IT/ES/M	He	Silybum marianum (L.) Gaertn.
IT/M	Th	Sonchus asper (L.) Hill
IT/ES/M	Th	Sonchus oleraceus L.
IT	He	Tanacetum polycephalum Sch.Bip.
IT/ES	Cr	Tragopogon graminifolius DC.
IT/ES	He	Tragopogon reticulatus Boiss.& A.Huet
IT	He	Tragopogon vvedenskyi Popov
IT	He	Taraxacum montanum (C.A.Mey.) DC.
Cosm	Th	Xanthium spinosum L.
		Berberidaceae
IT	Ph	Berberis integerrima Bunge
ES	Ph	Berberis vulgaris L.
		Betulaceae
ES	Ph	Alnus subcordata C.A.Mey.
		Boraginaceae
IT/ES	He	Anchusa Italica Retz.
IT/ES	Th	Buglossoides arvensis (L.) I.M.Johnst.
IT	He	Echium amoenum Fisch. & C.A.Mey.
IT	Th	Heliotropium dissitiflorum Boiss.
IT/ES	Th	Lappula barbata Gürke
ES	Cr	Myosotis lithospermifolia (Willd.) Hornem.
IT	He	Myosotis olympica Boiss.
IT/ES	Th	Nonea lutea (Desr.) A.DC.
IT	He	Onosma microcarpum DC.
		Brassicaceae
Cosm	Th	Alyssum desertorum Stapf.
IT/M	Th	Alyssum hirsutum M.Bieb.
IT/M	Th	Alyssum linifolium Stephan ex Willd.
IT	Th	Alyssum stapfii Vierh.
IT/M	He	Arabis sagitatta (Bertol.) DC.
		Arabis sp.
IT/M	Th	Brassica tournefortii Gouan
Cosm	Th	Capsella bursa-pastoris Medik.
IT/ES	Th	Cardamine parviflora L.
IT/M	He	Cardaria draba (L.) Desv.
IT/ES/M	Th	Descurainia sophia (L.) Schur
ES/M	He	Erysimum cuspidatum DC.
IT/ES/M	Th	Erysimum repandum L.
IT/ES/M	Th	Goldbachia laevigata DC.
IT	Th	Isatis buschiana Schischkin
کوروتیپ	شکل زیستی	تاکسون
IT/ES	Th	Sisymbrium altissimum L.
IT (En)	He	Sisymbrium gaubae Rech.f. & Bornm.
IT/ES/M	Th	Sisymbrium irio L.
Pl	Th	Thlaspi arvense L.
IT/M	Th	Thlaspi perfoliatum L.
ES	Th	Thlaspi umbellatum Steven ex DC.
		Capparaceae
IT	Cr	Cleome coluteoides Boiss.
		Caprifoliaceae
ES	Ph	Lonicera bracteolaris Boiss. & Buhse
ES	Ph	Lonicera floribunda Boiss. & Buhse
ES	Ph	Lonicera iberica M.Bieb.
IT/ES/M	He	Sambucus ebulus L.
		Caryophyllaceae
IT	Ch	Acanthophyllum glandulosum Bunge ex Boiss.
IT/ES/M	Th	Arenaria leptocladus (Reichenb.) Guss.
Pl	Th	Arenaria serpyllifolia L.
IT/M	Th	Cerastium glomeratum Thuill.
IT	Th	Cerastium inflatum Link ex Sweet
IT	He	Dianthus orientalis Adams.
ES	He	Minuartia lineate (Boiss.) Bornm.
IT	Th	Minuartia meyeri Bornm.
IT/M	He	Petrorhagia saxifraga (L.) Link
IT/ES	He	Silene latifolia Poir.
ES	He	Silene schafta Gmel. ex Hohen.
ES/M	Cr	Stellaria holostea L.
Pl	Th	Stellaria media (L.) Vill.
		Chenopodiaceae
IT	Th	Agriophyllum lateriflorum Moq.
IT	Th	Ceratocarpus arenarius L.
Cosm	Th	Chenopodium album L.
IT	Th	Chenopodium foliosum Asch.
IT/ES	Th	Chenopodium glaucum L.
IT/M	Ch	Noaea mucronata (Forssk.) Asch. & Schweinf.
		Cistaceae
IT/ES	He	Helianthemum nummularium Mill.
		Colchicaceae
IT/ES	Cr	Colchicum kurdicum Stef.
ES	Cr	Colchicum speciosum Steven
		Campanulaceae
IT/ES	He	Campanula glomerata L.
		Cornaceae
IT/ES/M	Ph	Cornus australis C.A.Mey.
		Convolvulaceae
ES	Th	Calystegia silvatica Griseb.
IT/M	Th	Convolvulus arvensis L.
IT/M	He	Convolvulus cantabrica L.
		Coryllaceae
IT/ES	Ph	Carpinus orientalis Mill.
ES	Ph	Carpinus betulus L.
		Crassulaceae
ES	Th	Sedum pallidum M.Bieb.
		Cupressaceae
Pl	Ph	Juniperus communis L.
M	Ph	Juniperus excelsa M.Bieb.
کوروتیپ	شکل زیستی	تاکسون
IT/ES	Ph	Thuja orientalis L.
		Cyperaceae
IT	Cr	Carex diluta M.Bieb.
ES/M	He	Carex divulsa Stokes
		Dipsacaceae
IT	He	Cephalaria microcephala Boiss.
IT/ES	He	Scabiosa columbaria L.
		Ephedraceae
IT	Ph	Ephedra major Host
		Equisetaceae
Pl	Th	Equisetum arvense L.
		Euphorbiaceae
ES/M	He	Euphorbia amigdaloides L.
IT/M	Th	Euphorbia falcata L.
IT/ES/M	Th	Euphorbia helioscopia L.
-	He	Euphorbia sp.
		Fabaceae
IT	Ch	Astragalus denudatus C.Steven
IT	He	Astragalus lineatus Lam.
IT	He	Astragalus mercklinii Boiss & Buhse
IT (En)	He	Astragalus nurensis Boiss & Buhse
IT	He	Astragalus retamocarpus Boiss. & Hohen. ex Boiss.
IT (En)	He	Astragalus vereskensis Maassoumi & Podlech
IT (En)	Ph	Colutea buhsei (Boiss.) Shapar.
ES	He	Coronilla varia L.
IT/ES	Th	Lathyrus aphaca L.
ES/M	Th	Lathyrus laxiflorus Desf.
IT/ES	He	Lathyrus roseus Steven
IT/ES	Th	Lathyrus sativus L.
IT/ES/M	He	Lotus corniculatus L.
IT	Th	Medicago lupulina L.
Pl	Th	Medicago minima (L.) Bartal.
IT	Th	Medicago sativa L.
IT/ES/M	Th	Melilotus albus Medik.
IT	Th	Melilotus officinalis (L.) Desr.
IT/ES	He	Onobrychis altissima Grossh.
IT	Ch	Onobrychis cornuta (L.) Desv.
IT (En)	He	Onobrychis mazanderanica Rech.f.
IT (En)	He	Oxytropis kotschyana Boiss. & Hohen.
IT/ES/M	Th	Trifolium arvense L.
IT/ES/M	Th	Trifolium campestre Schreb.
IT/ES	He	Trifolium repens L.
IT	Th	Trigonella spruneriana Boiss.
IT/ES	He	Vicia cracca L.
IT	He	Vicia crocea (Desf.) B.Fedtsch.
		Fagaceae
ES	Ph	Fagus orientalis Lipsky
ES	Ph	Quercus castaneaefolia C.A.Mey.
ES	Ph	Quercus macranthera Fisch.& C.A.May.
		Fumariaceae
ES	Cr	Corydalis angustifolia (M.Bieb.) DC.
ES	Cr	Corydalis hyrcana Wendelbo
IT/ES	Th	Fumaria asepala Boiss.
IT/ES/M	Th	Fumaria vaillantii Loisel.
		Gentianaceae
کوروتیپ	شکل زیستی	تاکسون
IT/ES	Th	Centarium pulchellum (Swartz) Druce
		Geraniaceae
IT/M	Th	Erodium ciconium (L.) L'Hér.
IT/ES/M	Th	Erodium cicutarium (L.) L'Hér.
IT/M	Th	Erodium malacoides (L.) L'Hér.
IT	Cr	Geranium kotschyi Boiss.
ES/M	Th	Geranium molle L.
IT/ES	He	Geranium pyrenaicum Burm.f.
		Hamamelidaceae
ES	Ph	Parrotia persica (DC.) C.A.Mey.
		Hypericaceae
Pl	He	Hypericum perforatum L.
		Iridaceae
IT/ES	Cr	Crocus biflorus Mill.
IT/ES	Cr	Crocus speciosus M.Bieb.
		Ixioliriaceae
IT/ES/SS	Cr	Ixiolirion tataricum (Pall.) Herb. & Traub
		Juncaceae
Cosm	Cr	Juncus inflexus L.
		Juglandaceae
ES	Ph	Juglans regia L.
		Lamiaceae
IT/ES/M	Ch	Ajuga comata Stapf
IT/ES	He	Clinopodium umbrosum (M.Bieb.) K.Koch
IT/ES/M	He	Clinopodium vulgare L.
IT	Th	Lallemantia royleana Benth.
IT	He	Lamium album L.
Cosm	Th	Lamium amplexicaule L.
IT	Th	Marrubium astracanicum Jacq.
IT	He	Marrubium vulgare L.
-	He	Marrubium sp.
IT	He	Mentha aquatica L.
Cosm	Cr	Mentha longifolia Huds.
IT/ES/M	He	Mentha pulegium L.
Pl	He	Nepeta cataria L.
IT	He	Nepeta crassifolia Boiss. & Buhse
IT/ES	He	Origanum vulgare L.
IT	Ch	Perovskia abrotanoides Kar.
IT	He	Phlomis herbaventi L. subsp. kopetdaghensis (Knorring) Rech.f.
IT	He	Phlomis herbaventi L. subsp. pungens (Willd.) Maire ex De Fillipps
IT	Th	Prunella vulgaris L.
IT/ES	He	Salvia aethiopis L.
IT	He	Salvia multicaulis Vahl
IT	He	Salvia sclarea L.
IT	He	Salvia virgata Jacq.
IT	Th	Salvia viridis L.
IT (En)	Ch	Scutellaria pinnatifida A. Ham.
ES	He	Stachys byzantina K.Koch
IT	He	Stachys lavandulifolia Vahl
IT	He	Stachys inflata Benth.
ES	He	Stachys laxa Boiss. & Buhse
IT (En)	Cr	Stachys setifera C.A.Mey.
IT	He	Teucrium chamaedrys L.
ES	He	Teucrium hyrcanicum L.
کوروتیپ	شکل زیستی	تاکسون
IT/M	He	Teucrium pollium L.
IT	Ch	Thymus kotschyanus Boiss. & Hohen.
		Liliaceae
IT	Cr	Gagea confusa Terracc.
IT/ES/M	Cr	Gagea lutea Ker Gawl.
IT	Cr	Hyacinthus transcaspicus Litv.
IT/M	Cr	Muscari neglectum Guss. ex Ten.
IT (En)	Cr	Ornithogalum bungei Boiss.
IT	Cr	Ornithogalum sintenisii Freyn
IT/ES	Cr	Scilla greilhuberi Speta
	Cr	Tulipa sp.
		Linaceae
IT/ES	He	Linum nervosum Waldst & Kit.
		Loranthaceae
Pl	Ep	Viscum album L.
		Lythraceae
Pl	He	Lythrum salicaria L.
		Malvaceae
ES	He	Alcea hyrcana (Grossh.) Grossh.
IT	He	Alcea sulphurea Alef.
IT/ES	Th	Malva neglecta Wallr.
IT	Th	Malva sylvestris L.
		Moraceae
IT/ES/M	Ph	Ficus carica L.
		Oleaceae
ES	Ph	Fraxinus excelsior L.
		Onagraceae
IT/ES	Cr	Epilobium confusum Hausskn.
IT/ES	He	Epilobium hirsutum L.
ES	Cr	Epilobium montanum L.
		Orchidaceae
IT	Cr	Dactylorhyiza umbrosa (Kar. & Kir.) Nevski
IT/ES	Cr	Orchis mascula L.
IT/ES	Cr	Orchis simia Lam.
		Orobanchaceae
IT/ES	Cr	Orobanche alba Steph.
IT/ES	He	Orobanche cernua Loefl.
		Oxalidaceae
IT/M	Th	Oxalis cotniculata L.
		Papaveraceae
	He	Chelidonium majus L.
IT	Th	Glaucium fimbrilligerum Boiss.
ES	Th	Papaver chelidoniifolium Boiss. & Buhse
IT	Th	Papaver dubium L.
IT	Th	Roemeria refracta DC.
		Plantaginaceae
Pl	He	Plantago lanceolata L.
Pl	Th	Plantago major L.
IT	He	Plantago maritima L.
		Plumbaginaceae
IT	Ch	Acantholimon bodeanum Bunge
		Poaceae
IT/M	Th	Aegilops triuncialis L.
IT/ES/M	He	Agropyron pectiniforme Roem. & Schult.
IT/M	He	Arrhenatherum elatius (L.) P. Beauv. ex J.Presl & C.Presl
کوروتیپ	شکل زیستی	تاکسون
Pl	He	Briza minor L.
IT/ES/M	Th	Bromus scoparius L.
IT/ES/M	Th	Bromus tectorum L.
Cosm	Cr	cynodon dactylon (L.) Pers.
IT/ES/M	He	Dactylis glomerata L.
IT/M	Th	Eremopoa persica (Trin) Roshev.
IT	Th	Eremopyrum bonaepartis (Spreng.) Nevski
IT	He	Festuca ovina L.
IT/ES/M	Cr	Hordeum bulbosum L.
IT/M	Th	Hordeum glaucum Steud.
IT/M	Th	Hordeum spontaneum K.Koch
Cosm	He	Hordeum vulgare L.
IT/ES	He	Lolium perenne L.
IT/M	Cr	Melica persica Kunth
IT/M	Th	Phalaris minor Retz.
-	He	Phleum sp.
Cosm	He	Phragmites australis (Cav.) Steud.
Cosm	Th	Poa annua L.
IT/ES/M	Cr	Poa bulbosa L.
IT/ES	Th	Poa trivalis L.
Pl	Th	Setaria viridis (L.) P.Beauv.
IT/M	He	Stipa lagascae Roem. & Schul.
		Podophylloideae
IT	Cr	Bongardia chrysogonum Boiss.
		Polygalaceae
IT/ES	He	Polygala anatolica Boiss. & Heldr.
ES	He	Polygala platypetra Bornm. & Gauba
		Polygonaceae
IT	Th	Polygonum aviculare L.
Pl	Th	Polygonum convolvulus L.
ES	He	Polygonum hyrcanicum Rech.f.
IT	Ch	Pteropyrum aucheri Jaub. & Spach.
IT	He	Rumex crispus L.
IT/ES	Cr	Rumex tuberosus L.
		Primulaceae
IT	Th	Androsace maxima L.
ES	He	Primula auriculata Lam.
ES	He	Primula heterochroma Stapf
		Ranunculaceae
IT/ES/M	Th	Adonis flammea Jacq.
IT/ES/M	Th	Ceratocephala falcate (L.) Pers.
IT/M	Ch	Consolida orientalis (J.Gay) R.Schrödinger
IT	Th	Delphinium tuberosum Auch. ex Boiss.
IT	Cr	Ficaria kochii (Ledeb.) Iranshahr & Rech.f.
IT (En)	Cr	Ranunculus buhsei Boiss.
IT/ES/M	Th	Ranunculus bulbosus L.
IT/ES	He	Ranunculus cicutarius Schlecht.
IT/M	He	Ranunculus constantinopolitanus d'Urv.
Pl	Th	Ranunculus muricatus L.
		Resedaceae
IT/ES/M	Th	Reseda lutea L.
		Rhamnaceae
IT/M	Ph	Paliurus spin-christii Mill.
		Rosaceae
IT/ES	Cr	Agrimona eupatoria L.
کوروتیپ	شکل زیستی	تاکسون
IT	Ph	Amygdalus lycioides Spach
IT	Ph	Cerasus pseudoprostrata Pojark.
IT/ES	Ph	Cotoneaster nummulariodes Pojark.
Cosm	Ph	Crataegus meyeri Pojark.
IT	Ph	Crataegus microphylla K.Koch
IT	Ph	Crataegus pentagyna Waldst. & Kit. ex Willd.
IT	Ph	Cydonia oblonga Mill.
ES	Cr	Fragaria vesca L.
IT/ES	He	Geum rivale L.
IT/ES/M	He	Geum urbanum L.
IT/ES	Ph	Malus domestica Borkh.
IT/ES/M	Ph	Mespilus germanica L.
IT/ES	He	Potentilla inclinata Vill.
ES	Th	Potentilla meyeri Boiss.
IT/ES	Cr	Potentilla reptans L.
ES	Ph	Prunus divaricata Ledeb.
ES	Ph	Prunus spinosa L.
ES	Ph	Pyrus boissieriana Buhse
IT/ES/M	Ph	Rosa canina L.
IT	Ph	Rosa canina × iberica
IT	Ph	Rosa iberica Steven
ES	Ph	Rubus hyrcanus Juz.
IT/ES	Ph	Rubus sanctus Schreb.
IT/ES	He	Sanguisorba minor Scop.
		Rubiaceae
IT/ES/M	Th	Asperula arvensis L.
IT	Th	Asperula setosa Jaub.& Spach
IT/ES/M	Th	Galium aparine L.
IT/M	Cr	Galium verum L.
IT/SS	Th	Callipletis cucullaria (L.) Stev.
IT	He	Cruciata taurica (Pall.) Ehrend.
		Salicaceae
IT/ES	Ph	Populus nigra L.
ES	Ph	Salix aegyptiaca L.
		Scrophulariaceae
IT	He	Digitalis nervosa Steud. & Hochst. ex Benth.
IT	He	Verbascum cheiranthifolium Boiss.
IT/ES	He	Verbascum gossypinum M.Bieb.
IT/ES	He	Verbascum sinuatum L.
IT/ES	Th	Verbascum stachydiforme Boiss. & Buhse
Cosm	He	Veronica anaglis-aquatica L.
IT/ES	Th	Veronica arguteserrata Regel & Schmalh
IT	He	Veronica orientalis Mill.
Cosm	Th	Veronica persica Poir.
		Solanaceae
IT	He	Hyoscyamus turcomanicus Pojark.
Cosm	Th	Solanum nigrum L.
		Tamaricaceae
IT/ES	Ph	Tamarix ramosissima Ledeb.
		Ulmaceae
ES	Ph	Celtis australis L.
ES	Ph	Zelkova carpinifolia Dippel
		Urticaceae
Pl	He	Urtica dioica L.
		Verbeneaceae
کوروتیپ	شکل زیستی	تاکسون
IT/M	He	Verbena officinalis L.
		Violaceae
ES	Cr	Viola alba Besser.
ES	Cr	Viola suavis M.Bieb.
ES	Th	Viola tricolor L.
		Zygophyllaceae
IT/ES/M	He	Peganum harmala L.
IT/ES	He	Zygophyllum fabago L.

مخفف‌ها عبارتند از: =Ph فانروفیت، =Ch کامفیت، =He همی‌کریپتوفیت، =Cr کریپتوفیت، =Th تروفیت، =Ep اپی‌فیت. کوروتیپ‌ها: =Cosm جهان وطن، =Pl چندمنطقه‌ای، =IT ایران _– تورانی، =ES اروپا _– سیبری، =M مدیترانه‌ای، =SS صحارا- سندی، =En انحصاری، Z= کاشته شده

سپاسگزاری

نگارندگان از سرکار خانم دکتر عطار و جناب آقای مهندس محمدرضا جوهرچی به خاطر شناسایی برخی نمونه‌ها صمیمانه تشکر می‌کنند. همچنین از جناب آقای دکتر یونس عصری برای مطالعه بسیار دقیق این مقاله و انجام اصلاحات مناسب نیز تشکر و سپاسگزاری می‌گردد. این پژوهش نتیجه بخشی از طرح تحقیقاتی مطالعه مناطق حفاظت‌شده در سازمان حفاظت محیط زیست کشور است که بدین وسیله مؤلف اول از آن سازمان تشکر و قدردانی می‌نماید.

مراجع

منابع

اسدی، م. (سرویراستار). (1389-1367). فلور ایران، شماره‌های 66-1. انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور.

اکبرزاده، م. 1386. بررسی فلورستیک، شکل زیستی و کورولوژی گیاهان مراتع ییلاقی واز مازندران. مجله پژوهش و سازندگی 75: 199-198.

فتحی واوسری، ص.، عصری، ی. و اکبرزاده، م. 1387. بررسی جوامع گیاهی منطقه واوسر چهاردانگه سارس. فصلنامه پیک نور دانشگاه پیام نور 1: 24-11.

قهرمانی‌نژاد، ف. 1378. فلورگیلان، جلد اول: نهانزادان آوندی. انتشارات دانشگاه گیلان.

مبین، ص. 1375-1359. رستنی‌های ایران، جلد‌های 4-1. انتشارات دانشگاه تهران.

Akhani, H. (1998). Plant Biodiversity of Golestan National Park, Iran. Stapfia, 53: 1-411.

Archibold, O. W. 1996. Ecology of world vegetation. Chapman & Hall, Inc., London.

Davis, P. H. (ed.). 1965-1988.Flora of Turkey, vols. 1-10. University of Edinburgh Press.

Jafari, S. M. and Akhani, H. 2008. Plants of Jahan Nama Protected Area, Golestan province, N. Iran. Pakistan Journal of Botany 40 (4): 1533-1554.

Komarov, V. L. and Shishkin, B. K. (chief editors). 1963–2001. Flora of the USSR, vols. 1-30. IPST and Keter Press, and Shiva Offset Press.

Léonard, J. 1988. Contribution à l’étude de la flore et de la végétation des desert d’Iran, Fascicule 8: Etude des aires de distribution–Les phytochories–Les chorotypes. Bulletin of the Jardin Botanique National de Belgique, Meise, 190 p.

Naqinezhad, A., Jalili, A., Attar, F., Ghahreman, A., Wheeler, B. D., Hodgson, J. G., Shaw, S. C. and Maassoumi, A. A. 2009. Floristic characteristics of the wetland sites on dry southern slopes of the Alborz Mts., N. Iran: The role of altitude in floristic composition. Flora 204: 254-269.

Nazarian, H., Ghahreman, A., Atri, M. and Assadi, M. 2004. An introduction to the forest associations of Elika ecoton area, N. Iran. Pakistan Journal of Botany 36 (2): 641-657.

Rechinger, K. H. (ed.) (1963-2010) Flora Iranica, nos. 1-178. Akademische Druckund.Varlasanstalt, Graz.

Sharifnia, F., Asri, Y. and Gholami-Terojeni, T. 2007. Plant diversity in Miankaleh Biosphere Reserve (Mazandaran province) in North of Iran. Pakistan Journal of Biological Sciences 10 (10): 1723-1727.

Takhtajan, A. 1986. Floristic region of the world.University of California Press.

Townsend, C. C., Guest, E. and Al-Ravi, A. 1966-1988. Flora of Iraq, vols. 1-9. Ministry of the Republic of Iraq.

Zohary, M. 1973.Geobotanical foundations of the Middle East. 2 vols. Stuttgart.

Zohary, M. and Feindbrun-Dothan, N. 1966-1986. Flora Palestina, vols. 1-4. Academic Press.

آمار

تعداد مشاهده مقاله: 1,505

تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,444

سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب

پیوندهای مفید

اخبار و اعلانات

آمار

بررسی فلوریستیک پارک ملی کیاسر