1- 1.طرح مسأله

 ایران به عنوان یکی از کشورهای در حال توسعه که ذخایر نفتی آن به عنوان منبع اصلی کسب درآمد در آینده ای نه چندان دور به پایان می‌رسد، برای ایجاد یک توسعه همه جانبه و پایدار و همچنین جایگزینی منابع جدید کسب درآمد بجای منابع نفتی نیازمند استفاده از تمامی امکانات و قابلیت‌های خود است. در این راستا با توجه به توانمندی کشور ایران در داشتن جاذبه‌های گردشگری و تنوع اقلیمی کم نظیر در دنیا و جایگاه با ارزش صنعت توریسم در جهان که با اختصاص نزدیک به 11 درصد از تولید ناخالص داخلی، 14 درصد از نیروی کار جهانی و 1/7 درصد درآمدهای جهانی یکی از بنیانی‌ترین فعالیت‌های اقتصادی جهان محسوب می‌شود (Wto, 1997) به نحوی که رشد این صنعت عظیم در دهه 1990 معادل 70 درصد برآورد شده است(Weaver, 2002: 169)، متأسفانه کشور ایران با توجه به دارا بودن جاذبه‌های فرهنگی، تاریخی و طبیعی که در رده دهم کشورهای دنیا قرار دارد، سهم بسیار ناچیزی در حد چند هزارم درصد یعنی 630 میلیون دلار را از این درآمد کلان جذب نموده است (فرزانه، 1380: 3). از این رو برنامه ریزی، هدایت و توسعه صنعت گردشگری به عنوان یکی از منابع بسیار مهم کسب درآمد و ایجاد اشتغال که دارای تأثیرات اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی فوق‌العاده­ای نیز است به عنوان یک نیاز مطرح می‌شود، اما هدایت این فرآیند تنها با شناخت علمی قابلیت‌ها و تنگناهای موجود در هر منطقه از کشور میسر است. شهرستان نورآباد ممسنی در استان فارس به دلیل پیشینه تاریخی، شرایط اقلیمی، جاذبه‌های طبیعی، مذهبی و فرهنگی فراوان می‌تواند به مکانی مناسب برای جذب گردشگران داخلی و خارجی تبدیل شود، ولی به هر حال این شهرستان با وجود دارا بودن جاذبه‌های متنوع و فراوان همچنان برای گردشگران نا آشناست و این سؤال به اذهان متبادر می‌شود که چرا این شهرستان با این همه جاذبه‌های گردشگری نمی‌تواند از مزایای گوناگون صنعت گردشگری که تبدیل به یکی از بخش‌های اقتصادی و پردرآمد جهان شده است استفاده کند؟ در ضمن از چه روشی می‌توان این صنعت نوپا و سودآور را در این شهرستان توسعه داد؟ برای رسیدن به پاسخ سؤالات، شناخت جاذبه و پتانسیل‌های گردشگری این شهرستان، امکانات، انتظارات گردشگران و برنامه ریزی متناسب با شرایط اجتماعی و فرهنگی ضرورت دارد. برای این منظور عوامل مرتبط با توسعه‌نیافتگی صنعت گردشگری در شهرستان نورآباد ممسنی که با توجه به قابلیت‌های فراوان یکی از مهم‌ترین مناطق کشور برای رشد و توسعه این صنعت است، به عنوان مسأله تحقیق حاضر مورد بررسی و شناسایی قرار می‌گیرد.

1- 2. اهمیت و ضرورت تحقیق

صنعت گردشگری یکی از عرصه‌های نو و زمینه‌های جدید مورد مطالعه علوم مختلف بوده و امروزه از جهات گوناگونی مورد توجه و عنایت کشورها واقع شده است. توجه به گردشگری از یک سو به علت ارزش‌های اقتصادی و از سوی دیگر به دلیل اثرات فرهنگی و اجتماعی آن است. به دلیل آنکه بهره برداری از توان‌ها و قابلیت‌های گردشگری در هر منطقه می‌تواند زمینه ای پویا و فعال برای توسعه آن منطقه فراهم نماید، بررسی توان‌ها و قابلیت‌های مزبور به گونه ای جغرافیایی، ضرورتی ویژه خواهد داشت. ضرورت و اهمیت انجام این تحقیق از آنجا ناشی می‌شود که شهرستان نورآباد ممسنی با داشتن ویژگی‌های خاص برای توسعه گردشگری می‌تواند نقش خود را در زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی با توجه به موقعیت جغرافیایی آن ایفا نماید، اما تاکنون این جاذبه‌های متنوع و ارزشمند طبیعی و انسانی کمتر مورد توجه، برنامه ریزی و استفاده قرار گرفته است. در صورتی که اگر بهای بیشتر و جامع‌تری به گردشگر و گردشگری در این منطقه داده شود می‌تواند فواید زیر را در بر داشته باشد:

- افزایش درآمد اقتصادی ساکنین- جلوگیری از انهدام و تخریب پتانسیل‌های گردشگری منطقه- جلوگیری از مهاجرت بی رویه به سمت مرکز استان و شهرهای دیگر- بالا رفتن فرهنگ عمومی مردم منطقه به دلیل ارتباط فرهنگی با گردشگران- تسریع در عمران و انجام پروژه‌های منطقه با هدف برنامه‌ی معین- ارزش آن برای مناطق پیرامونی و شهرستان نورآباد ممسنی.

1- 3. اهداف تحقیق

این پژوهش اهداف زیر را دنبال می‌کند:

1ـ شناسایی موانع موجود در زمینه جذب گردشگران در شهرستان نورآباد ممسنی.

2ـ بررسی میزان رضایتمندی گردشگران از امکانات و خدمات گردشگری شهرستان نورآباد ممسنی.

3ـ برنامه ریزی و ارایه راهکارهایی برای استفاده بهتر از جاذبه‌ها و رونق صنعت گردشگری شهرستان نورآباد ممسنی.

1- 4.پیشینه و تاریخچه موضوع تحقیق

در هر تحقیق علمی مطالعه و بررسی تحقیقات و پژوهش‌هایی که در ارتباط با موضوع انجام شده، لازم و ضروری است، چرا که بدون دستیابی به نتایج پژوهشی دیگران و توسعه و تکامل آن‌ها، امکان رسیدن به پاسخ مناسب و تجزیه و تحلیل بهتر میسر نیست. صنعت جهانگردی در ایران بیش از نیم قرن پیش با تشکیل اداره ای به نام امور جهانگردی در سال 1314 در وزارت کشور شکل گرفت، تا فعالیت‌هایی در زمینه ایجاد تسهیلات مربوط به این صنعت را انجام دهد و هم اکنون سازمان میراث فرهنگی و گردشگری که یکی از سازمان‌های وابسته به نهاد ریاست جمهوری است، متولی صنعت جهانگردی است (رحیمی،308:1384).

سیر و سفر و گردشگری پیشینه تاریخی وسیعی دارد اما مقوله گردشگری موضوعی است که امروزه به ویژه در قرن حاضر توجه صاحب‌نظران و برنامه‌ریزان را با خود معطوف داشته است و به تدریج به مرحله فنی، اقتصادی و اجتماعی کنونی خود رسیده است. بنا بر اطلاعات تاریخی، مسافرت‌ها به شکل امروزی از اوایل قرن شانزدهم آغاز و در قرن هفدهم رفته رفته گسترش یافت و در قرن هجدهم و نوزدهم، به دنبال دگرگونی‌های اجتماعی و اقتصادی در اروپا شکل تازه ای یافت و با ایجاد آژانس‌های گردشگری سازمان یافته جنبه عمومی به خود گرفت و بعد از جنگ جهانی دوم به عنوان یک پدیده مهم اقتصادی در بین کشورهای صنعتی مطرح شد. کشور ایران که صاحب کهن‌ترین گنجینه‌های تاریخی، مذهبی، فرهنگی، هنری، طبیعی و اکو توریستی است، تاکنون نتوانسته با فایق آمدن بر مشکلات و موانع سد راه صنعت گردشگری، به جایگاه شایسته ای در جهان دست یابد. به طور کلی می‌توان گفت در طی سال‌های اخیر که مقوله گردشگری و تحقیقات وابسته به آن در مجامع بین‌المللی از اهمیت ویژه ای برخوردار شده است، در ایران تحقیقات جامعی (چه در محافل دانشگاهی، چه در مؤسسات تحقیقاتی و ...) در این زمینه صورت نگرفته است و شهرستان نورآباد ممسنی نیز از این قاعده مستثنی نیست به نحوی که در مورد گردشگری در شهرستان نورآباد ممسنی به جرأت می‌توان گفت که تا به حال (طبق نظر فرمانداری و اداره میراث فرهنگی و صنایع دستی و گردشگری و سایر ارگان‌ها در محدوده شهر) هیچ‌گونه تحقیقی انجام نشده و تحقیقات انجام شده بیشتر به صورت منوگرافی، جغرافیای انسانی – اقتصادی بوده و کمتر به بحث گردشگری به خصوص با دید برنامه ریزی پرداخته شده است.

ازجمله مطالعاتی که در زمینه گردشگری صورت گرفته است عبارتند از:

- Y.kim,1988 در رساله‌ خود، سعی در ارزیابی توریسم از بُعد ساختار فضایی و تأثیرات آن بر مدل سفرهای توریستی دارد. این رساله با استفاده از «مدل کشش» تباینات فضایی سفرهای توریستی و ارزیابی و روند حاصل از آن را ارائه می‌کند. - c. lee,1992 در رساله خود، رویکرد­های گروه‌های مختلف توریستی را برای ارزیابی تأثیرات اقتصادی توریسم و اوقات فراغت بر روی تورهای مختلف مورد بررسی و تحلیل قرار داده است. این تحقیق با استفاده از نظریات مختلف بازدید کنندگان از مناطق توریستی شکل گرفته است. - Deng, 2004 و دیگران در مقاله خود به ارزیابی جاذبه‌های طبیعی توریسم(اکو توریسم) پرداخته است. در این مقاله ساختار سلسله مراتبی برای ارزیابی مناطق طبیعی توریستی استفاده شده است و از مدل‌هایی برای ارزیابی توریسم، استفاده شده است. - sh.zahede, 2004 در مقاله خود تلاش می‌کند تا با اهمیت دادن به طبیعت و توجه توریسم به آن، رابطه و اثراتی که این دو با هم دارند مورد بررسی قرار گیرد. نتیجه این مقاله نشان دهنده آن است که بشر با سرعتی بیشتر از آنچه طبیعت بتواند تحمل کند، به محیط طبیعی آسیب می‌رساند، رفتار بشر بیشتر اصول پایداری را نادیده می‌گیرد و برنامه‌ها و راه‌حل‌هایی در پایان توصیه می‌کند.

- دیناری(1385): در مقاله ای با عنوان مذهب و گردشگری به بررسی جایگاه گردشگری در دین اسلام پرداخته و به این نتیجه رسیده است که یکی از مهم‌ترین انگیزه‌های گردشگری در جهان، مسافرت‌های مذهبی و زیارتی است، به ویژه اگر آن ناحیه جغرافیایی از چشم اندازهای طبیعی و زیبا برخوردار باشد، می‌تواند اثرات بیشتری را برای جذب گردشگران داشته باشد. - مهدیزاده(1386): در مبانی و راهکارهای توسعه گردشگری در ایران به بررسی صنعت گردشگری پرداخته و راهکارهایی مانند گسترش فعالیت‌های شهرداری و دیگر سازمان‌ها را ارایه کرده است و به این نتیجه رسیده است که تمامی مسایل مرتبط با گردشگری ایران، با همکاری سازمان‌های مربوطه مرتفع می‌شود. - منشی زاده و مرادی(1386): در تأثیر گردشگران مذهبی بر روی فضاهای کالبدی شهر مشهد به بررسی این تأثیرات پرداخته و به این نتیجه رسیده است که با گسترش و رفت و آمد روزافزون زائران به این شهر و قدیمی بودن بافت اطراف حرم، مشکلات فراوانی برای زائران به وجود آمده است. - زنگی آبادی و دیگران(1386): در شناخت پتانسیل‌های گردشگری بخش باغ بهادران و برنامه ریزی توسعه آن به بررسی و شناخت محرومیت‌های این منطقه پرداخته‌اند و به این نتیجه رسیده‌اند که برای رسیدن به یک گردشگری مناسب باید به فعالیت‌هایی همچون ساماندهی شبکه‌های ارتباطی، دادن خدمات و تأسیساتی مانند هتل در منطقه بپردازند.

- پژوهشگر سعی در بررسی نقش جاذبه‌ها و پتانسیل‌های گردشگری شهرستان نورآباد ممسنی در جذب گردشگران با استفاده از مدل استراتژیک Swot و ارایه راهکارهایی برای توسعه صنعت گردشگری در این شهرستان دارد.

1- 5. فرضیات تحقیق

1ـ به نظر می‌رسد بین عدم آشنایی گردشگران از جاذبه‌های گردشگری و تعداد گردشگران در این شهرستان رابطه معناداری وجود دارد.

2ـ به نظر می‌رسد بین کمبود امکانات زیربنایی و توسعه‌نیافتگی صنعت گردشگری در شهرستان نورآباد ممسنی رابطه معناداری وجود دارد.

1- 6. روش انجام تحقیق

روش تحقیق این پژوهش ترکیبی از روش‌های توصیفی، اسنادی و تحلیلی است که بخشی از اطلاعات از طریق مطالعات میدانی تهیه خواهد شد. جامعه آماری پژوهش مورد نظر، کلیه افرادی هستند که برای گذراندن وقت خود به اماکن و مناطق تاریخی، طبیعی و مذهبی شهرستان نورآباد ممسنی سفر کرده‌اند. شیوه نمونه گیری به صورت تصادفی انتخاب شده است و به علت پراکنش جاذبه‌ها و پتانسیل‌های گردشگری در نقاط مختلف شهرستان، پرسشنامه‌ها را به صورت تصادفی در بین گردشگران تقسیم می‌کنیم. بر اساس اطلاعات سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، میانگین کل گردشگران شهرستان نورآباد ممسنی در سال 1386 بالغ بر 50000 نفر بوده، بنابراین برای تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شد است که تعداد حجم نمونه برای پرسشگری برابر 381 است.

50000 = N

05/0= d

5/0 = q

5/0= p

96/1= t

ابزار گردآوری در این تحقیق به صورت کتابخانه‌ای، اسنادی، پرسشنامه ای و استفاده از منابع سازمان‌های مربوطه است. در این مطالعه از پرسشنامه محقق ساخته ارزیابی نقش جاذبه‌ها و پتانسیل‌های گردشگری استفاده گردید. پایایی از نوع آلفای کرانباخ این پرسشنامه 95/0 به دست آمد که نشان دهنده پایایی مناسب این پرسشنامه است. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم افزار SPSS و EXCEL و سایر نرم افزارهای مورد نیاز انجام خواهد شد.

1- 7. موقعیت جغرافیایی شهرستان ممسنی

شهرستان ممسنی در شمال غربی استان فارس بین مدارهای 50 درجه و 45 دقیقه تا 52 درجه و 10 دقیقه طول شرقی و 29 درجه و 37 دقیقه تا 30 درجه و 41 دقیقه عرض شمالی واقع شده است. این شهرستان از شمال و شمال غربی به شهرستان یاسوج در استان کهگیلویه و بویراحمد، از جنوب و جنوب غربی به شهرستان کازرون، برازجان و بندر گناوه و از شرق و شمال شرقی به شهرستان شیراز و سپیدان محدود می‌شود. شهر نورآباد مرکز شهرستان ممسنی در موقعیت 51 درجه و 32 دقیقه طول شرقی و 30 درجه و 13 دقیقه عرض شمالی قرار گرفته است. ارتفاع این شهر از سطح دریا 900 متر است و حدود 2020 هکتار وسعت دارد (مهندسین مشاور امکو ایران، 1379: 27).

شکل شماره 1: نقشه‌ موقعیت فضایی استقرار شهرستان ممسنی در استان فارس و کشور ایران

مأخذ: استانداری فارس،1387

 2. مفاهیم، دیدگاه‌ها و مبانی نظری

2- 1. تعریف گردشگری

واژه توریسم نخستین بار در سال 1811 در مجله انگلیسی به نام (sporting) آمده است(محلاتی،1380 : 14). در فرهنگ فارسی، توریست به «سیاح» و جهانگرد ترجمه شده و به مفهوم «کسی که در کشورها و شهرها بگردد و سیاحت کند» (دهخدا،‌ 1369:1325) معنا شده و در زبان فارسی، کلمه توریسم به معنای جهانگردی است. گردشگری معادل فارسی واژه ای Tourism در زبان‌های انگلیسی، فرانسه و آلمانی است که به صورت مصطلح در زبان فارسی به صورت جهانگردی ترجمه شده است. ریشه‌ این واژه از اصطلاح Tornus یونانی و لاتین گرفته شده که یکی از معانی آن گردش کردن و یا گشتن است و با پسوند ISM به صورت اسم مصدر توریسم یا گردشگری درآمده است(ارمغان، 1386: 1).

رشد و توسعه توریسم بین‌المللی طی هفتاد سال اخیر نتیجه عوامل چندگانه ای بوده است که اهم آن‌ها عبارتند از:

ـ افزایش سطح درآمد ـ افزایش طول اوقات فراغت از کارـ پیشرفت و توسعه وسایل حمل و نقل ـ کاوش‌های عظیم و پرارزش جغرافیایی ـ طول مدت اقامت در منطقه یا کشور پذیرای جهانگرد. این عوامل کلاً و توأماً سبب شده‌اند که توریسم بین‌المللی در سطح جهانی و سیاحت و گشت و گذار داخلی در سطح کشورها توسعه یابد(ارمغان، 1386: 3).

2- 2. برنامه ریزی گردشگری

بودجه ای که در دنیا به مسافرت و تفریح اختصاص می‌یابد سه برابر بودجه ای است که صرف امور دفاعی می‌شود و آمارها بیانگر جایگاه خاص این صنعت در استراتژی‌های توسعه کشورهای مختلف جهان است. گردشگری به سیر صعودی خود ادامه می‌دهد و ضرورت نگرش نظاممند به این صنعت و بهره گیری از روش‌های علمی و مناسب مدیریت آن بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود(هال و جنکینز،1382: 9 و 11). گردشگری فعالیتی ترکیبی و مستلزم مشارکت بخش‌های مختلف و متعدد جامعه است و به همان میزان نیز اثرات گسترده ای در بر دارد، از همین رو در هر مرحله نیازمند برنامه ریزی و هماهنگی است. بدون برنامه ریزی و اجرای دقیق برنامه و بدون وضع و اجرای قوانین لازم، گردشگری به نحوی غیره منطقی و مخرب رشد می‌یابد و موجب نابودی چیزهایی می‌گردد که بر پایهی آن‌ها شکل گرفته است. به همان اندازه که برنامه ریزی برای یکپارچه کردن نظام جهانگردی دارای اهمیت است، برنامه ریزی برای ادغام جهانگردی در سیاست‌های توسعه کلان، طرح‌ها و الگوهای یک کشور یا منطقه نیز حایز اهمیت است(سازمان جهانی جهانگردی،1379: 16). برنامه ریزی به عنوان یک ابزار علمی به دست‌اندرکاران صنعت گردشگری کمک می‌کند تا در یک فرآیند پیوسته و علمی، بهترین مسیر راهکار توسعه گردشگری در یک منطقه را مشخص نموده و این توسعه را در مسیر توسعه سایر بخش‌های اقتصادی قرار دهند. نکته قابل توجه در برنامه ریزی گردشگری، پویا بودن این فرآیند است، بدین مفهوم که برنامه ریزی هیچ‌گاه متوقف نگشته و با تغییر شرایط و حصول اطلاعات جدید، نیازمند بازنگری و اصلاح مستمر است.

شکل شماره 2: فواید برنامه ریزی گردشگری

مأخذ: (سازمان جهانی جهانگردی، 1379: 12 و 13)

شکل شماره 3: مراحل برنامه ریزی گردشگری

مأخذ: (استینز و اهالورن، 2004: 2 )

2- 3. معرفی تعدادی از جاذبه‌های گردشگری شهرستان نورآباد ممسنی

جاذبه‌های طبیعی: تنگه بوان(یکی از جنات اربعه عالم) - تنگه سام و آبشار آن - تنگه لاله - چشمه آبگرم ممسنی- دریاچه برم شور- دیمه میل- سرآب بهرام- تُل چغا- رودخانه کتی.

جاذبه‌های تاریخی: نقش باستانی کورنگون (کورنگان) - داو دختر یا دی دوور (مادر و دختر) - آتشکده‌ دیمه میل یا میل آزاد یا میل اژدها - چهار بازار میل اژدها - کتیبه سنگی تل اسپید- اثر ساسانی قندیل- نقش برجسته‌ سراب بهرام- شهر هخامنشی لیدوما.

جاذبه‌های مذهبی: بابا منیر- شیر لنگ- امیر ایوب- شیر مرد( سید احمد) - شاه تسلیم - جمال کر- شاه شوم یا شاه حشام - بقعه‌ شاه زاده میر احمد - امام زاده ابراهیم - شاه داوود- امام زاده شاه ابوطالب - امام زاده شاه محمد تقی.

3. یافته‌های پژوهش

3- 1.آمار استنباطی

در این بخش به منظور تعمیم نتایج حاصل از نمونه تحقیق به جامعه آماری مورد نظر به آزمون فرضیه‌های تحقیق می‌پردازیم. در این تحقیق برای تعیین وجود یا عدم وجود ارتباط معنی‌دار بین متغیرهای تحقیق از آزمون نا پارامتری خی دو  تک متغیره استفاده گردید.

3- 1- 1.آزمون فرضیات

با توجه به این که فرض شماره یک ترکیبی از دو متغیر بوده و از طرف دیگر در این تحقیق متغیر وابسته به صورت واقعی که داده پذیر باشد، نداریم. لذا برای تحلیل فرضیات این تحقیق از آزمون ناپارامتری خی دو استفاده شد. فرض اول که ترکیبی از دو متغیر بوده پس از جمع منطقی آن‌ها و تقسیم آن‌ها بر تعداد دامنه‌ای بین 1 تا 5 همانند طیف لیکرت حاصل شد، لذا پس از انجام این عملیات از طریق آزمون ناپارمتری خی دو به تحلیل این فرضیه پرداخته شد که نتایج آن در زیر آمده است:

فرضیه اول: به نظر می‌رسد بین عدم آشنایی گردشگران از جاذبه‌های گردشگری و تعداد گردشگران در این شهرستان رابطه معناداری وجود دارد.

جدول شماره(1): فراوانی مشاهده شده و مورد انتظار مربوط به فرض اول پژوهش

جدول شماره (2): آزمون آماری خی دو مربوط به فرض اول پژوهش

تفسیر جداول: مقادیر فراوانی‌های مشاهده شده و نظری و اختلاف آن‌ها در جدول شماره 1 نشان داده شده است مقدار آماره خی دو و درجه آزادی آزمون فرض و سطح معنی داری فرض در جدول شماره 2 نشان داده شده است.

نتایج حاصل از جدول فوق نشان می‌دهد که  حاصل شده ( 530/293) از  جدول بزرگ‌تر بوده، لذا فرض صفر در سطح  رد می‌شود. بنابراین با توجه به  بدست آمده، فرض یک پذیرفته می‌شود و بین عدم آشنایی گردشگران از جاذبه‌های گردشگری و تعداد گردشگران در این شهرستان رابطه معناداری وجود دارد.

فرضیه دوم : به نظر می‌رسد بین کمبود امکانات زیربنایی و توسعه‌نیافتگی صنعت گردشگری در شهرستان نورآباد ممسنی رابطه معناداری وجود دارد.

با توجه به این که فرض شماره دو ترکیبی از چندین متغیر بوده و از طرف دیگر در این تحقیق متغیر وابسته به صورت واقعی که داده پذیر باشد نداریم لذا برای تحلیل فرضیات این تحقیق از آزمون ناپارامتری خی دو استفاده شد، پس از جمع منطقی آن‌ها و تقسیم آن‌ها بر تعداد دامنه ای بین 1 تا 5 همانند طیف لیکرت حاصل شد لذا پس از انجام این عملیات از طریق آزمون ناپارمتری خی دو به تحلیل این فرضیه پرداخته شد که نتایج آن در ذیل آمده است.

جدول شماره (3): فراوانی مشاهده شده و مورد انتظار مربوط به فرض دوم پژوهش

جدول شماره (4): آزمون آماری خی دو مربوط به فرض دوم پژوهش

تفسیر جداول: مقادیر فراوانی‌های مشاهده شده و نظری و اختلاف آن‌ها در جدول شماره 2 نشان داده شده است. مقدار آماره خی دو و درجه آزادی آزمون فرض و سطح معنی داری فرض در جدول شماره 3 نشان داده شده است.

نتایج حاصل از جدول فوق نشان می‌دهد که  حاصل شده (100/66) از  جدول بزرگ‌تر بوده، لذا فرض صفر در سطح  رد می‌شود. بنابراین با توجه به  بدست آمده، فرض یک پذیرفته می‌شود و بین کمبود امکانات زیربنایی و توسعه‌نیافتگی صنعت گردشگری در شهرستان ممسنی رابطه معناداری وجود دارد.

3- 2. مدل تحلیلی Swot

اساساً، Swot یک ابزار برنامه ریزی استراتژیک است (Horn-Haacke.l.2001.PN.). روش Swot (نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها، تهدیدها) نتیجه مستقیم مدل دانشکده تجاری‌هاروارد است (مرادی مسیحی،1381: 40). Swot به طور ساده به عنوان ابزار بررسی قوت‌ها و ضعف‌های درون سازمانی(درون ناحیه‌ای) و فرصت‌ها و تهدیدات محیط برون سازمانی(برون ناحیه ای)است و در مفهوم کلی ابزاری برای بهره برداری در مراحل مقدماتی تصمیم گیری و به عنوان یک پیش درآمد در امر برنامه ریزی استراتژیک در نوع کاربردی آن است (ورزبوم،1382: 28)، در حقیقت ابزاری است که عموماً برای کنار هم قرار دادن یافته‌های تحلیل فشارهای خارجی و قابلیت‌های داخلی استفاده می‌شود و تحلیل قوت‌ها، ضعف‌ها، فرصت‌ها، تهدیدها است که مستلزم شناسایی نقاط قوت و ضعف ناحیه در ارتباط با بازار و فرصت‌ها و تهدیدهایی است که بر اساس روندهای پیش بینی شده محیطی ارایه شده است.

در خصوص برنامه ریزی فضایی، این روش نکات زیر را در بر می‌گیرد:

1- تحلیل خارجی (سازمان، بخش یا منطقه) که تهدیدات عمده و فرصت‌های ارایه شده از محیط بیرونی را مشخص می‌سازد.

2- تحلیل داخلی (سازمان، بخش یا منطقه) که در واقع حسابرسی از منابع و یا تهیه فهرستی از نقاط قوت و نقاط ضعف در ارتباط با هر یک از موضوعات استراتژیک است(مرادی مسیحی،1381: 40). بنابراین این روش همان‌طور که گفته شد برای انجام تحلیل وضعیت موجود و بررسی نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهدیدها به منظور شناسایی مسایل استراتژیک و ارایه استراتژی‌های مناسب در بلند مدت برای یک ناحیه است. این روش در متون مختلف برنامه ریزی به صورت مختلف به کار برده شده و هر کدام مراحل متفاوتی را برای این روش بیان نموده‌اند.

3- 2- 1. عوامل داخلی موثر بر گردشگری در منطقه مطالعه شده

هدف این مرحله سنجش محیط داخلی منطقه مطالعه شده برای شناسایی نقاط قوت و ضعف است، یعنی جنبه‌هایی که در راه دستیابی به اهداف برنامه ریزی و اجرای تکلیف‌های آن زمینه‌های مساعد یا بازدارنده دارد مد نظر است. از این رو در این قسمت سه مقوله راهبردهای موجود، عملکردها و منابع، مورد توجه و بررسی قرار گرفته و تحت عنوان نقاط قوت و نقاط ضعف و در چارچوب ابعاد توسعه گردشگری تقسیم بندی شده است.

3- 2- 2. عوامل خارجی موثر بر گردشگری در منطقه مطالعه شده

هدف این مرحله کند و کاو آثار محیط خارجی در ناحیه مطالعه شده برای شناسایی فرصت‌ها و تهدیدهایی است که ناحیه در ارتباط با گسترش گردشگری با آن مواجه است. بنابراین بر اساس مطالعات انجام شده و بررسی وضعیت محیط پیرامون ناحیه مطالعه شده، مجموعه فرصت‌ها و تهدیدهای موجود و موثر بر این ناحیه از لحاظ گردشگری در غالب ابعاد توسعه گردشگری مورد بررسی و توجه قرار گرفته است.        

جدول شماره(5): نظام تحلیل و ارزیابی گردشگری تاریخی- مذهبی بر پایه مدل((swot

جدول شماره(6): نظام تحلیل و ارزیابی گردشگریطبیعی- آبی و ورزشی بر پایه مدل((swot

جدول شماره (7): نظام تحلیلو ارزیابیگردشگری فرهنگی- هنری بر پایه مدل((swot

3- 2- 3. تحلیل نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهدیدها

همانگونه که در جداول بالا نشان داده شده است، در مناطق مطالعه شده تعداد نقاط قوت و ضعف داخلی، فرصت‌ها و تهدیدهای خارجی در مورد انواع گردشگری شناسایی و بررسی شد؛ لذا در یک جمع‌بندی و تحلیل ساده می‌توان گفت که آستانه آسیب پذیری شهرستان نورآباد ممسنی در زمینه انواع گردشگری بسیار بالا بوده و نیازمند بازنگری و ارایه سیاست‌های مناسب در جهت رفع ضعف‌ها و تهدیدها با استفاده از نقاط قوت و فرصت‌ها است.

جدول شماره (8): نظام تحلیل راهبردها و استراتژی گردشگری تاریخی و مذهبی بر پایه مدل((swot

جدول شماره (9): نظام تحلیل راهبردها و استراتژی گردشگری طبیعی، آبی و ورزشی بر پایه مدل((swot

جدول شماره (10): نظام تحلیل راهبردها و استراتژی گردشگری فرهنگی و هنری بر پایه مدل((swot